پولیپ در روده کوچک یا بزرگ رشد می کند. اکثر آن ها مضر نمی باشند. اما برخی از آن ها می توانند با گذر زمان موجب سرطان روده شوند. به همین دلیل، نیاز است که پزشک پولیپ ها را از روده خارج کند.
علت ایجاد پولیپ چیست؟
پزشکان علت اصلی ایجاد پولیپ را نمی دانند. عموما، سلول های سالم رشد می کنند و از طریق راه های ویژه تسیم سلولی اتفاق می افتد. پولیپ ممکن است زمانی ایجاد شود که سلول ها رشد می کنند و بیش از اندازه معمول تقسیم سلولی صورت می گیرد.
هر شخصی مستعد ابتلا به پولیپ روده خواهد بود، اما دلایل اصلی ایجاد کننده آن می تواند موارد زیر باشد:
- اضافه وزن و چاقی
- 50 ساله بودن یا مسن تر از آن
- سیگار
- سابقه ابتلا به کلون یا سرطان روده
- مبتلا بودن به بیماری های التهابی روده
- ابتلا به دیابت نوع دوم که به خوبی کنترل نشده است.
برخی شرایط ژنتیکی موجب افزایش شانس ابتلا به پولیپ روده می شوند از جمله:
پولیپ آدنوماتوز خانوادگی ( FAP). این مشکل ژنتیکی موجب رشد صدها یا هزاران پولیپ در روده زمانی که فرد جوان است یا حتی دوران نوجوانی خواهد شد.
سندروم جنسیت. این نوعی از FAP می باشد که موجب رشد پولیپ در روده بزرگ و کوچک خواهد شد. حتی ممکن است موجب رشد تومورهای غیر سرطانی در دیگر نقاط بدن شود.
سندورم لینچ. به عنوان سرطان روده بزرگ غیر پولیپوزیس شناخته می شود. این نوع بیماری موجب رشد پولیپ هایی که با گذر زمان تبدیل به سرطان می شوند، خواهد شد. MYH پولیپوزیس مرتبط (MAP). مشکل MYH موجب رشد تعداد زیادی پولیپ یا سرطان روده در سنین جوانی خواهد شد.
سندروم Peutz-Jeghers. این بیماری با ایجاد خال یا کک و مک در سراسر بدن خود را نشان می دهد. همچنین می تواند موجب ایجاد پولیپ هایی می گردد که در آخر به سرطان تبدیل می شوند.
سندروم پولیپوزیس serrated. این بیماری موجب ایجاد نوع خاصی پولیپ می شود (serrated adenomatous polyps) که در قسمت بالایی روده رشد می کند. این نوع پولیپ ها می توانند موجب ایجاد سرطان شوند.
اگر شما هر کدام از این شرایط را داشته باشید، پزشک یکی از روش های معمول برای تشخیص مشکل را پیشنهاد خواهد کرد.
انواع پولیپ روده
تمام پولیپ ها یکسان نمی باشند. دو نوع اصلی آن عبارتند از:
هایپر پلاستیک
این نوع تبدیل به سرطان می شود.
آدنوما
بیشتر انواع سرطان با این نوع شروع می شوند. اگرچه تمام آدنوماها مضر نمی باشند. آدنوماها زیر میروسکوپ متفاوت از طریقه رشدشان خود را نشان می دهند. پزشکان آن ها را بر اساس نحوه رشد به دو نوع تقسیم می کنند.
- لوله ای
- بدون شکل مشخص
- دندانه دار
- چسبیده بهم و بی ساقه
به طور کلی، آدنوهای بزرگ تر بیشتر امکان تبدیل شدن به سرطان را دارند.
علائم پولیپ روده
اکثر پولیپ ها هیچ نشانه ای از خود ندارند. فرد ممکن است اصلا متوجه وجود پولیپ در روده خود نشود تا زمانی که پزشکان آن را تشخیص دهند. از نشانه های زیر را در خود مشاهده کردید ممکن است که پولیپ ایجاد شده باشد:
- مشاهده خون در مدفوع، توالت یا دستمال توالت. این علائم نشان دهنده پولیپ در روده می باشند.
- مدفوع سیاه یا قرمز که نشان دهنده خون در آن است.
- یبوست یا اسهالی که بیش از یک هفته طول بکشد.
- درد شکم
خستگی یا نفس های کوتاه. این علائم نشان می دهند که آهن به میزان کافی در بدن شما وجود ندارد که موجب خونریزی در پولیپ می شوند.
اگر هر کدام از علائم زیر توجه شما را به خود جلب کرده است با پزشک خود صحبت کنید. همیشه این علائم به معنی وجود پولیپ در روده یا سرطان نخواهد بود. دیگر موارد مانند پارگی درون بافت، یا برخی از داروها می توانند موجب ایجاد این علائم شوند اما مهم است که در این باره مطمئن شوید.
تشخیص پولیپ روده
آزمایش های مختلفی وجود دارند که می توانند پولیپ درون روده را تشخیص دهند. برخی از این روش ها به گونه ای هستند که حین معاینه پزشک می تواند پولیپ را خارج کند. روش های معاینه روده برای تشخیص پولیپ عبارتند از:
کلونوسکوپی
پزشک از لوله ای بلند، انعطاف پذیر و باریک که دارای نور می باشد استفاده خواهد کرد که بر انتهای آن یک دوربین نصب شده است و به راحتی از درون روده تصویر برداری می کند. پزشک می تواند حین معاینه اکثر پولیپ ها را خارج کند و برای آزمایش بیشتر به آزمایشگاه بفرسد تا اگر مشکوک به سرطان است مشخص شود.
کلونوسکوپی ویرتال
این نوع معمولا با نام سی تی کلونوسکوپی شناخته می شود. در این روی از اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای دریافت تصاویر روده استفاده می شود. پزشک حین انجام این تست هیچ پولیپی را از روده خارج نخواهد کرد.
سیگمونوئید انعطاف پذیر
در این روش پزشک یک لوله باریک و بلند را از معقد وارد روده خواهد کرد. اگر پولیپ در آن وجود داشته باشد، او می تواند حین معاینه آن را خارج سازد.
تست مدفوع
پزشک نمونه مدفوع را برای وجود خون مورد بررسی قرار می دهند. اگر او هر مورد مشکوکی مشاهده کرد باید کلونوسکوپی انجام شود.
تست قسمت تحتانی دستگاه گوارش
قبل از انجام این تست، بیمار باید مایعی مخصوص به نام باریوم بنوشد. این مایع موجب می شود که روده سریع تر تمیز شود و به وسیله اشعه ایکس راحت تر قابل مشاهده باشد.
درمان پولیپ روده
حین انجام کلونوسکوپی یا سیگمونوئید انعطاف پذیر، از حلقه ای سیمی برای برداشتن پولیپ ها استفاده می کند. به این عمل پلیپکتومی می گویند. اگر پولیپ خیلی بزرگ باشد ممکن است که برای برداشتن آن نیاز به جراحی باشد. بعد از خارج کردن پولیپ از بدن بیمار پاتولوژیست آن برای تست سرطان مورد آزمایش قرار می دهد. اگر شما سابقه خانوادگی پولیپ داشته باشید، پزشک ممکن است که جراحی برای برداشتن کل یا بخشی از روده را پیشنهاد کند. این بهترین راه برای جلوگیری از سرطان در افرادی است که از این بیماری رنج می برند. اگر پولیپ در روده شما وجود دارد، شانس افزایش آن ها در روده شما زیاد خواهد بود. پس پزشک ممکن است معاینه های بیشتری را در آینده به شما پیشنهاد کند.
چگونه می توان از پولیپ روده جلوگیری کرد؟
عادت های سالم می توانند ایجاد پولیپ را در افراد کاهش دهند. به عنوان مثال، شما باید:
رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات، و غذاهای غنی از فیبر مانند انواع لوبیا، حبوبات، نخود، و سریال های غنی از فیبر مصرف کنید. اگر اضافه وزن دارید باید وزن خون را کاهش دهید. مصرف گوشت قرمز، گوشت های فرآوری شده، و گوشت های پر چرب را محدود کنید. از پزشک خود درمورد این آیا مصرف مکمل کلسیم و ویتامین D برای شما مشکلی ایجاد نمی کند؟ برخی از تحقیقات نشان می دهند که این مکمل ها سرطان روده را کاهش می دهند اما برخی دیگر خلاف این ادعا را نشان می دهند. اگر دارای سابقه خانوادگی پولیپ روده هستید، از پزشک خود در مورد تست ژنتیک و نحوه معاینه پولیپ بپرسید.
آیا برداشتن پولیپ خطری دارد؟
برداشتن پولیپ به کمک کلونوسکوپی یک عمل سرپایی است. یکی از عوارضی که نامعقول می باشد شامل خونریزی از محلی که پولیپ برداشته شده است و سوراخ شدن روده است. خونریزی از این ناحیه به صورت ناگهانی اتفاق خواهد افتاد و ممکن است که تا چند روز ادامه داشته باشد.
توقف خونریزی معمولا از طریق روش کلونوسکوپی انجام خواهد شد. سوراخ شدن روده به ندرت اتفاق خواهد افتاد و ممکن است به عمل جراحی برای درمان آن نیاز باشد.
اگر فرد دارای پولیپ روده باشد هر چند وقت یک بار باید کلونوسکوپی انجام دهد؟
پزشک شما تصمیم خواهد گرفت که کلونوسکوپی بعدی چه زمانی باید انجام شود. زمان آن به فاکتورهای متفاوتی بستگی دارد از جمله تعداد و اندازه پولیپ های حذف شده، نوع بافت پولیپ ها و کیفیت تمیز کردن روده. تمیز سازی روده بر روی تشخیص و دید بهتر پزشک تاثیر خواهد گذاشت.
اگر پولیپ ها کوچک باشند و درون روده به خوبی دیده شود، پزشک توصیه می کند که کلونوسکوپی بعدی 4 یا 5 سال بعد انجام شود. اگر کلونوسکوپی انجام شده بعد از 5 سال دیگر پولیپی نشان ندهد ممکن است که به کلونوسکوپی دیگری برای 5 سال بعدی نیاز نداشته باشید.
با این وجود، اگر پولیپ ها بزرگ و چاق باشند، پزشک ممکن است که چند ماه بعد از انجام آخرین کلونوسکوپی برای اطمینان از حذف کامل پولیپ کلونوسکوپی دیگری را تجویز کند. پزشک حتما در این باره با شما صحبت خواهد کرد.
چند وقت زمان نیاز است که پولیپ به سرطان تبدیل شود؟
به طور کلی بین 10 تا 15 سال زمان نیاز است. به همین دلیل انجام کلونوسکوپی هر 10 سال یک بار برای بیشتر مردم توصیه می شود. با این حال، علائم تبدیل پولیپ در افرادی که سابقه دارند سریع تر رخ خواهد داد. برای این افراد که و آن هایی که ریسک سرطان روده در آن ها زیاد است معاینه های بیشتری نیاز است.
آیا راهی برای جلوگیری از ایجاد پولیپ وجود دارد؟
برای افرادی که سرطان روده دارند، دوز کمی از آسپرین کودک ( 81 گرم) برای یک بار در روز ممکن است ریسک گسترش پولیپ های آدنوماتوس و سرطان نیز کاهش خواهد یافت. دیگر ضد التهابی که می توان استفاده کرد سلکسیب نام دارد و بیشتر برای کاهش ریسک پولیپ و سرطان در افرادی که سابقه خانوادگی پولیپ نوع آدنوماتوس دارند، تجویز می شود.
در حال حاضر تحقیقاتی در حال بررسی داروهایی که می توانند موجب کاهش ریسک سرطان و جلوگیری از آن می شوند، می باشند. تا زمانی که تحقیقات در حال انجام هستند، ممکن است کارهای زیادی برای جلوگیری از ایجاد پولیپ وجود نداشته باشد اما با ایم وجود می توان اعمالی انجام داد.
به طور منظم معاینه روده انجام دهید تا این امکان برای شما محیا باشد که در صورت وجود پولیپ آن را به سرعت شناسایی کنند قبل از آن که پولیپ پیشرفته شود و به سرطان تبدیل گردد. قدم مهم بعدی انجام ورزش به صورت منظم است، نگه داشتن وزن در حد مناسب و اجتناب از مصرف سیگار و تنباکو. این قبیل فعالیت ها می توانند 90 درصد از تمام سرطان های روده جلوگیری کنند.
آیا بعد از برداشتن پولیپ می توان درمورد سرطانی بودن یا نبودن آن اظهار نظر کرد؟
بله، تمام پولیپ ها بعد از خارج شدن از روده مورد آزمایشگاه قرار می گیرند و آزمایش ها نوع پولیپ را مشخص خواهند کرد. اما هنوز علت ایجاد پولیپ مشخص نشده است و همین امر موجب شده است که معاینه مداوم اهمیت پیدا کند.