گاهی برخی از افراد متوجه ورم لثه اطراف یکی از دندان هایشان می شوند. این التهاب لثه می تواند چندین دلیل متفاوت داشته باشد. در این مقاله، به دلایل ممکن ورم لثه اطراف دندان ها اشاره می کنیم. به علاوه اطلاعاتی درباره درمان و زمانی که باید به پزشک مراجعه کنید فراهم می کنیم.
دلایل ورم لثه
دلایل ممکن ورم لثه اطراف دندان ها می توانند شامل این موارد باشند:
بهداشت ضعیف دهان و دندان:
گاهی تکه های غذا بین دندان و لثه گیر می افتند. نخ دندان و مسواک زدن می توانند به پاک کردن این مواد کمک کنند. اگر این مواد باقیمانده پاک نشوند، امکان دارد که لثه اطراف دندان متورم شود. با گذر زمان این بقایا می توانند منجر به پوسیدگی دندان و بیماری های لثوی شوند.
بیماری پریودنتال:
حدود ۴۶% از افراد ۳۰ سال به بالا در ایالات متحده آمریکا نشانه هایی از بیماری لثوی را نشان می دهند. این بیماری را در علم پزشکی به بیماری پریودنتال می شناسند. بیماری پریودنتال به علت عفونت و التهاب لثه ای که دندان را احاطه کرده و از آن محافظت می کند اتفاق می افتد. این عفونت هنگامی رخ می دهد که در بین دندان های فرد پلاک دندان شکل گرفته باشد. پلاک ها سخت می شوند و تارتار دندان را شکل می دهند که برداشتن آن به مراتب دشوارتر از برداشتن پلاک است.
بیماری پریودنتال دو مرحله دارد:
ژنژیویت یا التهاب لثه:
لثه فردی که دچار ژنژیویت است متورم و ملتهب می شود. سایر علائم ژنژیویت عبارتند از:
- قرمزی و حساس شدن لثه
- خونریزی لثوی
- بوی بد دهان
ژنژیویت برگشت پذیر است اما بدون درمان، این اختلال می تواند منجر به پریودنتیت شود.
پریودنتیت:
پریودنتیت آخرین مرحله بیماری پریودنتال است، که در طی آن لثه از روی دندان عقب می رود. هنگامی که این اتفاق می افتد، عفونت می تواند به استخوانی که از دندان محافظت می کند آسیب برساند و باعث شود که دندان لق شود و یا حتی بیفتد. فردی که پریودنتیت دارد این علائم را به علاوه علائم ژنژیویت تجربه خواهد کرد:
- ممکن است به علت عقب رفتن لثه، دندان ها بلندتر به نظر برسند.
- دندان هایی که از همدیگر دور به نظر می رسند.
- لق شدن دندان ها
- شکل گیری چرک بین لثه ها و دندان ها
- تغییر در وضعیت دندان ها هنگامی که موقع گاز گرفتن روی هم قرار می گیرند
- تغییر در وضعیت قرار گرفتن دندان های مصنوعی قابل برداشتن
آبسه دندان:
آبسه دندان شامل تجمع چرک است که به علت عفونت باکتریایی درون دندان یا ساختارهای اطراف آن شکل می گیرد. دو نوع آبسه دندان وجود دارد:
آبسه پری اپیکال:
آبسه پری اپیکال معمولا به علت پوسیدگی و یا شکستگی دندان رخ می دهد و ریشه دندان ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
آبسه پریودنتال:
آبسه پریودنتال روی لثه تاثیر می گذارد.
هر دو نوع آبسه ممکن است که سبب ورم لثه و قرمزی در اطراف دندان ها شوند.
سایر علائم آبسه دندان عبارتند از:
- درد خیلی شدید در دندان یا لثه
- دردی که به گوش، فک یا گردن منتشر می شود.
- دردی که هنگام دراز کشیدن تشدید می شود.
- تغییر رنگ، حساس شدن و یا لق شدن دندان ها
- قرمزی و ورم صورت
- حساسیت به مواد غذایی و نوشیدنی های گرم و سرد
- بوی بد دهان
- احساس طعم نامطبوعی در دهان
اگر آبسه دندان شدید باشد، ممکن است که فرد دچار مشکلات زیر شود:
- تب
- احساس ناخوشی کلی
- مشکل در باز کردن دهان
- مشکلات بلع
- مشکلات تنفسی
درمان های خانگی ورم لثه
درمان های خانگی زیر به کاهش التهاب لثه و بهبود سلامت آن کمک می کنند:
دهانشویه ضد عفونی کننده
دهانشویه ضد عفونی کننده نمی تواند پلاک ها و تارتارهای موجود را حذف کند، اما می تواند به کنترل تجمع باکتری های پلاک کمک می کند. دهانشویه ضد عفونی کننده به صورت بدون نیاز به تجویز در دسترس است و می توانید آن را از داروخانه ها تهیه کنید. دنبال مارک هایی از دهانشویه بگردید که مواد تشکیل دهنده آن ها خاصیت ضد عفونی کننده قوی داشته باشند (همچون ستیل پیریدینیوم کلراید). گاهی ممکن است که دندانپزشک دهانشویه ضد عفونی که حاوی کلرهگزیدین است را پیشنهاد دهد، چون تحقیقات نشان داده اند که یکی از موثرترین مواد است.
شستشو با آب نمک برای درمان ورم لثه
تحقیقی در سال ۲۰۱۶ روی بررسی تاثیر شستشو با آب نمک روی بهبود زخم لثه انجام شد. در این مطالعه، محققان سلول های فیبروبلاست لثه را از دندان های اهدا کنندگان جدا کردند. این سلول ها بافت همبند دندان را تشکیل می دهند. پس از جدا کردن سلول های آسیب دیده، محققان آن ها را ۳ بار در روز به مدت ۲ دقیقه در محلول آب نمک شستشو دادند.
محققان دریافتند که محلول های آب نمک با غلظت ۱.۸% در بهبود زخم موثر بوده اند. با حل کردن مقداری نمک در یک فنجان آب جوشیده ای که سرد شده می توان یک محلول موثر آب نمک درست کرد. می توانید ۳ تا ۴ بار در روز نیز از این محلول شستشو استفاده کنید.
شستشو با دهانشویه گیاهی
مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت خواص ضد پلاک و ضد ژنژیویت دهانشویه های گیاهی حاوی روغن درخت چای، میخک و ریحان را بررسی کرد. این مواد خاصیت ضد میکروبی و ضد التهابی دارند.
در این تحقیق محققان ۴۰ شرکت کننده را به دو گروه تقسیم کردند. یک گروه برای ۲۱ روز از دهانشویه عادی استفاده کردند و گروه دیگر از دهانشویه گیاهی استفاده کردند. نتایج دهانشویه گیاهی قابل مقایسه با دهانشویه های عادی بود و شرکت کنندگان در هر دو گروه پیشرفتی در سلامت لثه (همچون کاهش پلاک و کم شدن التهاب لثه) را مشاهده کردند.
ایبوپروفن:
هنگامی که فرد تحت درمان آبسه یا درمان بیماری پریودنتال قرار می گیرد مسکن هایی همچون ایبوپروفن به کاهش درد لثه کمک می کنند.
درمان های پزشکی ورم لثه
بیماران می توانند درباره درمان های پزشکی زیر با دندانپزشک خود صحبت کنند:
جرم گیری دندان:
تمیز کردن حرفه ای دندان به حذف تارتار از دندان کمک می کند که سبب کاهش تاثیر ژنژیویت می شود. در طول جرم گیری، دندانپزشک از ابزار مخصوص برای برداشتن تارتار استفاده می کند. سپس سطح دندان صاف می شود تا از تجمع پلاک در آینده پیشگیری شود.
جرم گیری عمیق دندان (روت پلنینگ)
روت پلنینگ یک روش جرم گیری عمیق دندان است که پلاک و تارتار را از ریشه دندان پاک می کند. افرادی که این پروسه را انجام می دهند معمولا بیحسی موضعی دریافت می کنند.
آنتی بیوتیک ها برای درمان ورم لثه
آنتی بیوتیک های خوراکی معمولا در درمان آبسه دندان موثرند. برای تشخیص دلیل آبسه فرد تحت درمان دندانپزشکی قرار می گیرد. گاهی اوقات ممکن است که عفونت به سایر نقاط بدن منتشر شده باشد. در موارد بسیار شدید، گاهی نیاز است که فرد در بیمارستان بستری شود و آنتی بیوتیک درون وریدی دریافت کند.
برش
در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است برای حذف و تخلیه عفونت و چرک در آبسه برشی ایجاد کند. بعد از تخلیه چرک، دندانپزشک محل مربوطه را با محلول آب نمک شستشو می دهد. گاهی به سایر درمان ها نیز نیاز است.
درمان کانال ریشه دندان
درمان کانال ریشه دندان نوعی پروسه دندانپزشکی است که شامل برداشتن باکتری از ریشه دندان عفونی است. پزشک از طریق تاج دندان که قسمت مشهود دندان است، به ریشه دندان دسترسی پیدا می کند. سپس ریشه دندان و تاج دندان را تمیز و پر می کند. برخی از افراد برای محافظت و ترمیم دندان به تاج مصنوعی دندان نیاز دارند.
کشیدن دندان برای درمان ورم لثه
گاهی اوقات ممکن است نیاز باشد که دندانپزشک دندان عفونی را بکشد. معمولا پروسه کشیدن دندان به بیحسی موضعی نیاز دارد.
چه هنگامی به پزشک مراجعه کنید
حتی اگر هیچ گونه علائمی از بیماری های دندان و لثه ندارید باید سالی یک یا دوبار نزد دندانپزشک معاینه شوید. معاینه به دندانپزشک این امکان را می دهد که هر مشکلی را در مراحل اولیه قبل از این که تبدیل به اختلال شدیدی شود درمان کند. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه می کنید به دندانپزشک مراجعه کنید:
- ورم یا خونریزی لثه
- زخم در دهان که می تواند بیش از یک هفته دوام داشته باشد
- درد فک یا آرواره
- مشکلات جویدن یا بلع
- درد یا ورم در دهان، صورت یا گردن
پیشگیری از ورم لثه
بهترین راه برای جلوگیری از التهاب لثه رعایت بهداشت دهان و دندان است. می توانید این روش ها را امتحان کنید:
- حداقل دوبار در روز مسواک بزنید.
- حداقل روزی یک بار نخ دندان بکشید.
- یک یا دوبار در سال نزد دندانپزشک معاینه شوید.
- اگر ورم لثه یا دندان درد را تجربه می کنید به دندانپزشک مراجعه کنید.
- برای پیشگیری از تشکیل پلاک از مصرف قند اضافی بپرهیزید.
- از مصرف دخانیات بپرهیزید.
خلاصه
لثه متورم در اطراف دندان می تواند به دلایل زیادی (همچون بهداشت ضعیف دهان و دندان و بیماری پریودنتال) اتفاق بیفتد. اگر این ورم بیش از یک هفته ادامه داشت باید به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر فرد به آبسه دندان شک کند، به معاینه زود هنگام نیاز است. در بسیاری از موارد فرد می تواند با رعایت بهداشت دهان و دندان (که شامل مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و مراجعه مرتب به دندانپزشک است) از ورم لثه جلوگیری کند.