اختلال شخصیت پارانوئید یکی از گروه بیماری هایی است که اختلالات شخصیتی “خوشه A” نامیده می شود و شامل طرز تفکر عجیب و غریب یا غیر عادی است. افراد مبتلا به اختلال پارانوئید از پارانویا یا بدگمانی، بی اعتمادی و سوءظن بی وقفه نسبت به دیگران رنج می برند حتی درصورتی که هیچ دلیلی برای سوءظن وجود نداشته باشد. این اختلال به طور معمول از اوایل بزرگسالی شروع می شود و به نظر می رسد در مردان بیشتر از زنان است.
علائم اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
به گزارش وب ام دی، افراد مبتلا به اختلال پارانوئید همیشه مراقب هستند و معتقدند که دیگران بطور مداوم سعی در تحقیر، آسیب رساندن یا تهدید کردن آنها دارند. این باورهای بی اساس و همچنین عادت های سرزنش گری و بی اعتمادی ممکن است در توانایی آنها برای ایجاد روابط نزدیک تداخل ایجاد کند. افراد مبتلا به این اختلال:
در تعهد، وفاداری یا امانت داری دیگران تردید دارند و تصور می کنند دیگران از آنها سوءاستفاده می کنند یا آنها را فریب می دهند
به دلیل ترس از اینکه این اطلاعات علیه آنها استفاده شود تمایلی به اعتماد به دیگران یا افشای اطلاعات شخصی ندارند
نمی بخشند و کینه دارند
بیشتر بخوانید: انواع فوبیا، شما کدام یک از این فوبیا ها را دارید؟
بیش از حد حساس هستند و انتقادات را به ندرت می پذیرند
حملات ادراکی به شخصیت آنها که برای دیگران مشهود نیست به طور معمول با واکنش عصبانیت مواجه می شود و سریع تلافی می کنند
بدون دلیل سوءظن دارند که همسر یا دوستانشان به آنها خیانت می کنند
در روابط خود با دیگران به طور کلی سرد و دور هستند و ممکن است کنترل کننده و حسود باشند
هر گز نقش خود را در مشکلات و عدم یادگیری نمی پذیرند و معتقدند همیشه حق با آنهاست
در استراحت کردن مشکل دارند
خصمانه، لجباز و بحث برانگیز هستند
چه عواملی باعث اختلال شخصیت پارانوئید می شود؟
علت دقیق ابتلا به اختلال پارانوئید هنوز مشخص نیست، اما به احتمال زیاد ترکیبی از عوامل بیولوژیکی و روانی را شامل می شود. این واقعیت که پارانوئید در افرادی که نزدیکان افراد مبتلا به اسکیزوفرنی هستند بیشتر دیده می شود نشان دهنده وجود ارتباط ژنتیکی بین این دو اختلال است. تجارب اولیه کودکی از جمله ضربه های جسمی یا عاطفی نیز مشکوک به ایجاد پارانوئید هستند.
چگونه اختلال شخصیت پارانوئید تشخیص داده می شود؟
در صورت وجود علائم جسمی پزشک ارزیابی را با انجام سابقه پزشکی و روانپزشکی کامل و در صورت نیاز معاینه فیزیکی انجام می دهد. اگرچه هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص اختلالات شخصیتی وجود ندارد، اما پزشک ممکن است از آزمایش های مختلف تشخیصی برای رد بیماری جسمی به عنوان علت علائم استفاده کند. اگر پزشک دلیل جسمی برای اختلال پیدا نکند ممکن است فرد را به روانپزشک یا روانشناس که به طور ویژه برای تشخیص و درمان بیماری های روانی آموزش دیده اند، ارجاع دهد. روانپزشکان و روانشناسان از ابزارهای طراحی شده برای ارزیابی فرد از نظر اختلال شخصیت استفاده می کنند.
چگونه اختلال شخصیت پارانوئید درمان می شود؟
افراد مبتلا به پارانوئید به طور معمول به دلیل اینکه مشکلی در خود نمی بینند به دنبال درمان هم نمی روند. هنگامی که درمان دنبال می شود روان درمانی (نوعی مشاوره) درمانی انتخابی برای افراد مبتلا به پارانوئید است. درمان به احتمال زیاد در افزایش مهارت های عمومی مقابله ای و همچنین در بهبود تعاملات اجتماعی، ارتباطات و عزت نفس متمرکز خواهد بود.
از آنجا که اعتماد عامل مهمی در روان درمانی است و این افراد نسبت به دیگران بی اعتماد هستند، بنابراین روند درمانشان چالش برانگیز است. در نتیجه، بسیاری از افراد مبتلا به پارانوئید برنامه درمانی خود را دنبال نمی کنند.
دارو به طور کلی تمرکز اصلی در درمان این اختلال نیست. با این حال، اگر علائم فرد شدید باشد یا اگر آنها نیز به طور همزمان از یک مشکل روانشناختی مانند اضطراب یا افسردگی رنج ببرند داروهایی مانند داروهای ضد اضطراب، ضد افسردگی یا ضد روان پریشی برایشان تجویز می شود.
چه عوارضی با اختلال شخصیت پارانوئید همراه است؟
تفکر و رفتارهای مرتبط با ختلال پارانوئید می تواند توانایی فرد در حفظ روابط و همچنین توانایی عملکرد اجتماعی و موقعیت های کاری او را مختل کند. در بسیاری از موارد افراد مبتلا به پارانوئید درگیر جنگ های حقوقی می شوند و از افراد یا شرکت هایی که به اعتقاد آنها “برای گرفتن حق” بیرون آمده اند شکایت می کنند.
چشم انداز افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
چشم انداز افراد مبتلا به پارانوئید متفاوت است و این اختلال مزمن در طول زندگی فرد پایدار است. اگرچه برخی از افراد می توانند با وجود اختلال پارانوئید عملکرد نسبتا خوبی داشته و قادر به ازدواج و انجام شغل باشند، اما برخی دیگر به دلیل این اختلال کاملا از کار افتاده می شوند از آنجا که افراد مبتلا به اختلال پارانوئید تمایل به مقاومت در برابر درمان دارند، نتیجه اغلب ضعیف است.
آیا می توان از اختلال شخصیت پارانوئید جلوگیری کرد؟
اگرچه پیشگیری از اختلال پارانوئید ممکن نیست، اما گاهی اوقات درمان می تواند به فرد مستعد ابتلا به این اختلال کمک کند تا روش های سازنده تری را برای مقابله با شرایط یاد بگیرند.
مترجم: الهه زارعی