شاهی یا تره تیزک یکی از اجزای سبزی خوردن است که به صورت خام و گاهی پخته مصرف می‌شود. شاهی گیاهی است علفی و یک ساله که به داشتن مقادیر زیادی ویتامین C معروف است و از دیرباز برای مداوای سرماخوردگی استفاده می شده است. برگ‌های آن سبز و روشن، گل‌هایش کوچک و به رنگ سفید یا قرمز ارغوانی و با عطر ملایم که به طور گروهی در انتهای ساقه رشد می کنند.
تخم تره یا همان شاهی دارای آلکالوئیدی به نام اسید سناپینیک و کولین اتر و یک اسانس روغنی که خاصیت ساخت استروژن را در بدن دارد، است. قسمت های سبزی شاهی که در بالای سطح زمین رشد می کنند برای تهیه دارو استفاده می شود. مردم از شاهی برای درمان سرفه، کمبود ویتامینC ، یبوست، عفونت ناشی از سیستم ایمنی ضعیف و احتباس مایعات استفاده می کنند، اما شواهد علمی کافی برای حمایت از این موارد وجود ندارد.
سبزی شاهی چگونه کار می کند؟
تحقیقات روی حیوانات نشان می دهد شاهی به مبارزه با برخی از باکتری ها و ویروس ها کمک می کند، اما اطلاعات کافی برای دانستن اینکه آیا برای انسان نیز موثر است یا خیر وجود ندارد.
شواهد ناکافی برای درمان
سرفه ها
کمبود ویتامین C
یبوست
احتباس آب
تقویت سیستم ایمنی بدن
شواهد بیشتری برای ارزیابی میزان اثر گیاه شاهی برای این موارد نیاز است.
اثرات جانبی مصرف شاهی
سبزی شاهی زمانی که به عنوان غذا استفاده می شود به احتمال زیاد گزینه ایمنی است. با این حال، اطلاعات قابل اعتماد کافی برای دانستن اینکه آیا این سبزی به عنوان دارو می تواند مصرف شود یا خیر هنوز موجود نیست. در نظر داشته باشید مصرف مقادیر زیاد آن باعث تحریک روده می شود.
بیشتر بخوانید: وسواس فکری چیست و چگونگی باید آن را مدیریت کرد؟
هشدارها و احتیاط های ویژه
بارداری و شیردهی: اطلاعات قابل اعتماد کافی برای دانستن اینکه آیا شاهی به عنوان دارو هنگام بارداری یا شیردهی گزینه بی خطری است یا خیر هنوز وجود ندارد، بنابراین برای مراقبت از خود در سمت ایمن بمانید.
دیابت: گیاه شاهی سطح قند خون را در افراد مبتلا به دیابت کاهش می دهد، بنابراین باید سطح قند خون از نزدیک کنترل شود. تنظیم دوز برای داروهای دیابتی که مصرف می شوند لازم است.
سطح پایین پتاسیم (هیپوکالمی): گیاه شاهی ممکن است پتاسیم را از بدن خارج کند که به احتمال زیاد منجر به سطح پتاسیم بسیار کم می شود. در صورت خطر کمبود پتاسیم تا زمانی که موارد بیشتری شناخته نشود از مصرف این سبزی خودداری کنید.
فشار خون پایین (افت فشار خون): گیاه شاهی فشار خون را کاهش می دهد، اما این نگرانی وجود دارد که سبزی شاهی در کنترل فشار خون در افراد مستعد ابتلا به فشار خون تداخل ایجاد کند.
جراحی: گیاه شاهی سطح قند خون را کاهش می دهد، بنابراین این نگرانی وجود دارد که بتواند در کنترل قند خون طی و بعد از عمل جراحی تداخل ایجاد کند. حداقل 2 هفته قبل از یک عمل جراحی برنامه ریزی شده مصرف شاهی را متوقف کنید.
دوز مصرف سبزی شاهی
مصرف دوز مناسب شاهی به عوامل مختلفی از جمله سن، وضعیت سلامتی و چندین فاکتور دیگر بستگی دارد. در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین دامنه دوز مناسب مصرف گیاه شاهی وجود ندارد. به خاطر داشته باشید مصرف محصولات طبیعی همیشه لزوما هم بی خطر نیستند و مقدار مصرف آن مهم است.
مترجم: الهه زارعی