بهترین برنامه غذایی برای درمان کم خونی

کم خونی هنگامی که بدن به اندازه کافی گلبول قرمز سالم نداشته باشد رخ می دهد. این بیماری به طور عمده  به دلیل از دست دادن خون، تخریب گلبول های قرمز خون یا عدم توانایی بدن در ایجاد گلبول قرمز به اندازه کافی ایجاد می شود. انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد، اما شایع ترین نوع آن کم خونی کمبود آهن است.

سلول های قرمز خون حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین سرشار از آهن هستند. بدون آهن کافی بدن نمی تواند هموگلوبین لازم برای ایجاد گلبول های قرمز خون کافی را برای رساندن خون غنی از اکسیژن به نقاط مختلف بدن تولید کند، همچنین کمبود فولات و ویتامین B12 بر توانایی بدن در ساخت سلول های قرمز خون تاثیر می گذارد. اگر بدن قادر به پردازش درست B12 نباشد فرد دچار کم خونی مخرب می شود. رژیم غذایی سرشار از آهن، ویتامین های گروه B و C مانند برنامه زیر در صورت کم خونی مهم است، همچنین در مورد مصرف مکمل ها با پزشک خود صحبت کنید.

برنامه رژیم غذایی کم خونی

برنامه های درمانی کم خونی اغلب شامل تغییرات رژیم غذایی است. بهترین برنامه غذایی برای درمان کم خونی شامل غذاهای غنی از آهن و سایر ویتامین های ضروری برای تولید هموگلوبین و گلبول های قرمز خون است، همچنین باید شامل غذاهایی برای کمک به بدن برای جذب بهتر آهن باشد. آهن موجود در غذاها به 2 صورت آهم هم و غیر هم است. آهن هم در گوشت، مرغ و غذاهای دریایی یافت می شود در حالی که آهن غیرهمی در غذاهای گیاهی و غنی شده با آهن موجود است.

بدن قادر به جذب هر 2 نوه آهن است، اما آهن هم را به راحتی جذب می کند. مقدار توصیه شده روزانه برای مصرف آهن 10 میلی گرم برای مردان و 12 میلی گرم برای زنان است. اگرچه برنامه های درمانی کم خونی بصورت فردی انجام می شود، اما بیشتر آنها روزانه به مصرف 150 تا 200 میلی گرم آهن اساسی نیاز دارند. تا زمانی که سطح آهن بدن به میزان کافی نرسد به احتمال زیاد باید قرص آهن یا مکمل آن را مصرف کرد.

برای دریافت آهن بیشتر و کمک به مبارزه با کم خونی فقر آهن این مواد غذایی را به رژیم خود اضافه کنید:

سبزی ها

سبزی های برگ دار به ویژه گیاهان تیره از بهترین منابع آهن غیرهمی محسوب می شوند، آنها عبارتند از:

اسفناج

کلم پیچ

کلم سبز

قاصدک

برگ چغندر

برخی از سبزی های برگ دار مانند برگ چغندر و برگ کلم سبز حاوی فولات نیز هستند. رژیم غذایی کم فولات نیز باعث کم خونی فقر فولات می شود. در نظر داشته باشید مرکبات، لوبیا و غلات کامل منابع خوبی از فولات هستند. خوردن سبزی های تیره و برگ دار برای تامین آهن مورد نیاز بدن گزینه خوبی محسوب می شود. برخی از سبزی های سرشار از آهن مانند اسفناج و کلم پیچ نیز دارای اگزالات زیادی هستند. اگزالات ها می توانند با اتصال به آهن مانع جذب آهن غیرهمی شوند، بنابراین گرچه خوردن سبزی ها به عنوان بخشی از یک رژیم مناسب و مفید برای کم خونی است، اما فقط برای درمان این بیماری به آنها وابسته نباشید. ویتامین C به جذب آهن در معده کمک می کند. خوردن سبزی های برگ دار با غذاهایی که حاوی ویتامین C هستند مانند پرتقال، فلفل قرمز و توت فرنگی باعث افزایش جذب آهن می شود. برخی از سبزی ها مانند سبزی های برگ چغندر و کلم سبز منابع خوبی از آهن و ویتامین C محسوب می شوند.

بیشتر بخوانید: علت های درد زیر بغل و راه های درمان آن

گوشت و مرغ

گوشت و مرغ حاوی آهن هم هستند. گوشت قرمز، گوشت بره و گوساله بهترین منبع تامین آهن برای بدن هستند، اما مقادیر آهن در مرغ در مقایسه با گوشت کمتر است. خوردن گوشت یا مرغ با برخی غذاها مانند سبزی های برگ دار به همراه یک میوه غنی از ویتامین C باعث افزایش جذب آهن می شود.

جگر

بسیاری از مردم از خوردن گوشت اندام اجتناب می کنند، اما این نوع گوشت منبع بسیار خوبی از آهن به شمار می آید. بدون شک جگر به عنوان محبوب ترین گوشت اندام غنی از آهن و فولات است. برخی دیگر از گوشت های اندام غنی از آهن قلب، کلیه و زبان گاو هستند.

غذای دریایی

برخی غذاهای دریایی آهن هم را تامین می کنند. صدف، گوش ماهی، خرچنگ و میگو منابع خوبی از آهن محسوب می شوند البته بیشتر ماهی ها حاوی آهن هستند. ماهی هایی که دارای بهترین سطح آهن هستند عبارتند از:

ماهی تن کنسرو شده یا تازه

ماهی خال مخالی

گالیت

پرستوماهی

ماهی لوتی

ماهی قزل آلا تازه یا کنسرو شده

ساردین کنسرو شده منبع خوبی از آهن است، ام دارای کلسیم زیادی است. کلسیم اگر به آهن بپیوندد جذب آن را کاهش می دهد. غذاهای پر کلسیم نباید همزمان با غذاهای غنی از آهن مصرف شوند. گونه های دیگر غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از:

شیر لبنی

شیرهای گیاهی غنی شده

ماست

کفیر

پنیر

توفو

غذاهای غنی شده با آهن

بسیاری از غذاها با آهن غنی می شوند، بنابراین اگر گیاهخوار هستید یا به دنبال سایر منابع آهن هستی این غذاها را به رژیم خود اضافه کنید:

آب پرتقال غنی شده

غلات آماده شده برای خوردن

غذاهایی که از آرد تصفیه شده غنی شده مانند نان سفید تهیه می شوند

ماکارونی غنی شده

غذاهایی که از غلات غنی شده تهیه می شوند

برنج سفید غنی شده

لوبیا

لوبیا منبع خوبی از آهن برای گیاه خواران و گوشت خواران است، همچنین ارزان قیمت و همه فن حریف است. برخی از گزینه های غنی از آهن عبارتند از:

لوبیا قرمز

نخود

دانه های سویا

لوبیا چشم بلبلی

لوبیا چیتی

لوبیای سیاه

نخود فرنگی

لوبیای لیما

بیشتر بخوانید: نکات تغذیه ای طلایی برای دوران بارداری

آجیل و دانه ها

بسیاری از انواع آجیل و دانه ها منبع خوبی از آهن هستند که می توان آنها را به تنهایی خورد یا روی ماست یا سالاد پاشید. برخی از مغزها و دانه های حاوی آهن عبارتند از:

تخمه کدو تنبل

بادام هندی

پسته

شاه دانه

دانه کاج

تخمه آفتابگردان

مغزها و دانه ها هم به صورت خام و هم بو داده حاوی مقادیر مشابه آهن هستند، همچنین بادام منبع خوبی از آهن محسوب می شود. آجیل و دانه ها به عنوان بخشی از یک برنامه غذایی سالم گزینه عالی هستند، اما از آنجا که کلسیم بالایی نیز دارند ممکن است سطح آهن بدن را تا حد زیادی افزایش ندهند.

در پایان

هیچ غذایی به تنهایی کم خونی را درمان نمی کند، اما داشتن یک رژیم غذایی سالم و سرشار از سبزی های تیره، برگ دار، آجیل و دانه ها، غذاهای دریایی، گوشت، لوبیا و میوه ها و سبزی های غنی از ویتامین C می تواند به تامین آهن مورد نیاز بدن برای کنترل کم خونی کمک کند. حتما درباره مصرف مکمل با پزشک خود مشورت کنید زیرا به سختی می توان آهن کافی را از رژیم غذایی دریافت کرد. ماهیتابه چدنی وسیله اصلی در رژیم غذایی کم خونی است. غذاهایی که در چدن پخته می شوند آهن را از ماهی تابه جذب می کنند. غذاهای اسیدی بیشترین جذب آهن دارند و غذاهایی که برای مدت کوتاهی پخته می شوند کمترین میزان جذب را دارند. هنگام دنبال کردن یک برنامه غذایی برای درمان کم خونی این دستورالعمل ها را بخاطر بسپارید:

غذاهای غنی از آهن را به همراه غذاها یا نوشیدنی هایی که مانع جذب آهن می شوند مصرف نکنید. اینها شامل قهوه یا چای، تخم مرغ، غذاهای حاوی اگزالات زیاد و غذاهای سرشار از کلسیم است.

برای بهبود جذب مواد غذایی غنی از آهن را با مواد غذایی غنی از ویتامین C مانند پرتقال، گوجه فرنگی یا توت فرنگی بخورید.

برای بهبود جذب مواد غذایی غنی از آهن را با غذاهای حاوی بتاکاروتن مانند زردآلو، فلفل قرمز و چغندر بخورید.

در طول روز انواع غذاهای آهن هم و غیر هم را بخورید تا آهن بیشتری دریافت کنید.

برای افزایش جذب آهن هر زمان که ممکن است غذاهای آهن هم و غیر هم را با هم بخورید.

برای حمایت از تولید گلبول های قرمز غذاهای غنی از فولات و ویتامین B12 را در برنامه غذایی خود بگنجانید.

مترجم: الهه زارعی