بوی بدن مسئله ای به نسبت شایع است که بر کیفیت زندگی افراد تاثیر می گذارد. این بو به دلیل فرآیندهای باکتریایی در عرق رخ می دهد نه به دلیل خود عرق. این تصور غلط رایجی است که عرق به خودی خود باعث ایجاد بوی بد بدن می شود زیرا عرق انسان تقریبا بی بو است.
بوی بد بدن به دلیل باکتری های روی پوست فرد ایجاد می شود که مولکول های پروتئین موجود در عرق را تجزیه کرده در نتیجه باعث ایجاد بو می شود. بوی بدن به عنوان مشکلی شایع می تواند کیفیت زندگی افراد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه علل ریشه ای آن اغلب به شیوه های رعایت بهداشت فردی مربوط می شود، اما بوی بدن در برخی موارد وجود یک بیماری زمینه ای جدی تر را نشان می دهد.
بدن می تواند در دهان و سایر حفره ها، همچنین مایعات بدن بو ایجاد کند. به گزارش مدیکال نیوز تودی، با این حال، این مقاله بر بوهای ناشی از پوست فرد و فرآیندهای باکتریایی در عرق تمرکز دارد.
بوی بدن چیست؟
بوی بدن به عنوان اصطلاح چتری برای بوهای طبیعی ناشی از یک فرد استفاده می شود. بدن انسان می تواند طیف وسیعی از مواد دارای بوی نامطبوع را تولید کند. بسیاری از این ها برای عملکرد منظم بدن مهم هستند و در مقادیر کم باعث ایجاد بوی نامطبوع نمی شوند. با این حال، تجمع بیش از حد این ترکیبات روی پوست می تواند بوهای قابل توجهی ایجاد کند.
بوی بدن به طور معمول در دوران بلوغ آشکارتر می شود زیرا هورمون ها و غدد عرق در این زمان فعال تر می شوند. افراد مبتلا به چاقی و افراد دارای بیماری های خاصی مانند دیابت نیز مستعد بوی بدن هستند. عرق به خودی خود برای انسان بی بو است. با این حال، تکثیر سریع باکتری ها و تجزیه عرق به اسیدها می تواند بوی نامطبوعی ایجاد کند. در نتیجه افرادی که زیاد عرق می کنند مانند افراد مبتلا به هایپرهیدروز (تعریق بیش از حد) مستعد ابتلا به بوی بد بدن باشند. بوی بدن به احتمال زیاد در نواحی زیر ایجاد می شود:
- پاها
- کشاله ران
- زیر بغل
- دستگاه تناسلی
- موهای ناحیه تناسلی و سایر موها
- ناف
- مقعد
- پشت گوش ها
رژیم غذایی، جنسیت، شرایط سلامتی و مصرف برخی داروها به ایجاد بوی بد بدن منجر می شوند.
علل بروز بوی بدن
پوست فرد دارای غدد عرق اکرین و آپوکرین است. غدد آپوکرین در سن بلوغ شروع به کار می کنند و با فولیکول های مو در زیر بغل و کشاله ران همراه هستند. این غدد عرق چسبناک و غنی از پروتئین تولید می کنند که در ابتدا بی بو است. با این حال، با تجزیه فراوانی پروتئین ها، باکتری ها با غلظت بیشتری مولکول های بو ایجاد کرده و باعث ایجاد بوی بدن می شوند. در مقابل، غدد عرق اکرین به طور عمده دمای بدن را از طریق تعریق تنظیم می کنند و با بوی بدن ارتباط چندانی ندارند.
جلوگیری از بوی بدن
وجود غلظت زیاد غدد آپوکرین در زیر بغل و کشاله ران باعث می شود این نواحی مستعد توسعه سریع بوی بدن شوند. با این حال، بوی بدن تقریبا در هر نقطه از بدن فرد ایجاد می شود. بهترین راه برای جلوگیری از بوی بد زیر بغل شستن روزانه بعد از تعریق است.
استفاده از ضد عرق یا خوشبو کننده و اصلاح موی زیر بغل نیز می تواند کمک کننده باشد. اجتناب از مصرف الکل و برخی مواد غذایی مانند پیاز و سیر نیز در برخی موارد از بوی بد بغل جلوگیری می کند. اگرچه هیچ درمان جهانی برای علل ایجاد بوی بد بدن وجود ندارد، اما انجام اقدامات زیر به کنترل بوی بد بدن کمک می کند:
شستشو: شخص باید به طور مرتب با صابون ناحیه را شستشو دهد و از خشک شدن کامل خود اطمینان حاصل کند.
اصلاح مو: داشتن مو در نواحی مانند زیر بغل می تواند تبخیر عرق را آهسته کرده و به باکتری ها زمان بیشتری برای تجزیه پروتئین ها و ایجاد بو بدهد، بنابراین اصلاح موهای این ناحیه می تواند به کنترل بوی بدن در آن کمک کند.
استفاده از ضد عرق ها: ضد عرق ها می توانند با تغییر حجم عرق، مقدار و فعالیت باکتری های بو از شدت منبع بوی بدن فرد بکاهند.
همچنین ممکن است فرد در نواحی مانند پاها که اغلب توسط لباس پوشانده می شود بوی قابل توجهی را احساس کند. ترکیبی از افزایش رطوبت و عرق گیر شده در پارچه می تواند باعث تکثیر و فعالیت باکتری ها شود که منجر به بوی بد بدن می شود.
برای جلوگیری از این امر فرد ممکن است بخواهد هنگام شستشو به این نواحی توجه بیشتری داشته باشد و قبل از پوشیدن لباس های تمیز از خشک شدن کامل آنها اطمینان حاصل کند. استفاده از الیاف طبیعی نیز به تبخیر عرق کمک کرده و تجمع باکتری ها را کاهش می دهد.
مصرف فلفل قرمز، پیاز، سیر و سایر مواد غذایی قوی نیز می تواند عرق برخی افراد را تندتر کند. اگر فردی مقادیر زیادی پروتئین مصرف کند ممکن است بر بوی بدن وی تاثیر بگذارد.
درمان بوی بدن
اگر بوی بدن بر کیفیت زندگی فرد تاثیر می گذارد و داروهای خانگی موثر واقع نشده اند پزشک ممکن است درمان های اضافی را توصیه کند. اینها شامل موارد زیر است:
آلومینیوم کلرید: پزشک یا متخصص پوست داروهای ضد عرق حاوی آلومینیوم کلرید را تجویز می کند. آلومینیوم کلرید با جذب توسط پوست میزان تعریق فرد را کاهش می دهد. ضد عرق های تجویزی می توانند 10 تا 30 درصد آلومینیوم کلرید داشته باشند.
سم بوتولینوم (بوتاکس): برخی متخصص ها درمان بوتاکس را برای افرادی که بیش از حد عرق می کنند توصیه می کنند. آنها بوتاکس را به صورت مستقیم به پوست تزریق می کنند که می تواند مانع انتشار مواد شیمیایی ایجاد کننده تعریق می شوند. برخی گزارش ها نشان می دهند تزریق بوتاکس در ناحیه زیر بغل می تواند تعریق را بین 82 تا 87 درصد کاهش دهد.
جراحی: وقتی مراقبت از خود و اقدامات دارویی در درمان بوی شدید بدن موثر نباشد پزشک می تواند جراحی به نام جراحی آندوسکوپی سمپاتکتومی قفسه سینه (ETS) را انجام دهد. این عمل اعصاب کنترل کننده عرق زیر پوست زیر بغل را قطع می کند.
این گزینه آخرین راه حل است و خطر آسیب رساندن به سایر اعصاب و شریان های ناحیه را به همراه دارد. با این حال، یک بررسی در سال 2019 نشان داد بیش از 90 درصد افرادی که تحت عمل آندوسکوپی سمپاتکتومی قفسه سینه قرار گرفته اند بهبود کیفیت زندگی پس از عمل را گزارش کرده اند.
بیشتر بخوانید:راه هایی برای خلاص شدن از عفونت سینوس
زمان مراجعه به پزشک
برخی از شرایط پزشکی میزان تعریق یا بوی بدن فرد را تغییر می دهد. اینها می توانند نشانگر شرایط جدی تری باشند. در صورت مشاهده هر یک از این تغییرات باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. به عنوان مثال، فعالیت بیش از حد غده تیروئید یا یائسگی می تواند باعث تعریق بیشتر در افراد شوند، در حالی که بیماری کبد، بیماری کلیوی و دیابت می تواند قوام عرق را تغییر دهد. افراد باید در موارد زیر به پزشک مراجعه کنند:
شب ها عرق می کنند.
حملات عرق به طور نامنظم یا در سطوح بیش از حد رخ می دهد.
شروع به تجربه عرق سرد می کنند.
تغییر در تعریق بر زندگی روزمره آنها تاثیر می گذارد.
اگر بوی بدن به صورت ناگهانی بوی متفاوتی دهد باید به پزشک مراجعه کرد. بوی میوه ای می تواند نشان دهنده ابتلا به دیابت به دلیل داشتن سطوح بالای کتون در جریان خون باشد، در حالی که ابتلا به بیماری کبد یا کلیه اغلب می تواند به دلیل تجمع سموم در بدن منجر به بوی سفید کننده یا آمونیاک شود.
خلاصه
بوی بدن به عنوان پدیده ای شایع اغلب در خانه قابل درمان است. این یک محصول جانبی باکتری است که پروتئین های موجود در عرق افراد را تجزیه می کند و نه به دلیل بوی عرق. اگرچه افراد بوی بدن را اغلب با بوی نامطبوع مرتبط می کنند، اما همیشه اینطور نیست.
شستشوی کامل، استفاده از ضد عرق ها و اصلاح می تواند به فرد در مدیریت بوی ناخواسته بدن کمک کند. در صورت تداوم علائم پزشک درمان های تجویز شده و در برخی موارد جراحی را توصیه می کند. بوی بدن و تعریق بیش از حد نیز می تواند نشانگر یک بیماری زمینه ای باشد. اگر فردی متوجه تغییرات غیر منتظره ای در بوی بدن یا حجم عرق خود شد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند.
مترجم: الهه زارعی