شیردهی یکی از مهم‌ترین بخش‌های رشد و توسعه نوزادان به شمار می‌رود. این عمل نه تنها به تامین تغذیه نوزاد کمک می‌کند، بلکه برای رشد سیستم ایمنی بدن، تقویت ارتباط مادر و نوزاد و سلامت کلی نوزاد بسیار حیاتی است. اما در صورتی که نوزاد نارس متولد شود، فرآیند شیردهی با چالش‌های خاص خود روبه‌رو می‌شود. نوزادان نارس به دلیل رشد ناقص سیستم‌های مختلف بدن، از جمله سیستم گوارشی، ممکن است قادر به مکیدن، بلعیدن یا هضم شیر نباشند. در این مقاله، به بررسی شیردهی به نوزادان نارس، چالش‌ها، راهکارها و اهمیت آن پرداخته خواهد شد.
نوزاد نارس چیست؟
نوزاد نارس به نوزادی گفته می‌شود که پیش از هفته 37 بارداری متولد شود. این نوزادان ممکن است با مشکلات مختلفی مواجه شوند، از جمله مشکلات تنفسی، کمبود وزن و مشکلات در سیستم گوارشی. آن‌ها معمولاً نیاز به مراقبت ویژه در بیمارستان دارند و در برخی موارد برای مدت زمانی به دستگاه‌های پزشکی متصل می‌شوند. در این شرایط، شیردهی به این نوزادان نیاز به دقت و توجه ویژه دارد.
اهمیت شیردهی به نوزادان نارس
شیردهی برای نوزادان نارس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. شیر مادر برای نوزادان نارس دارای خواص و ترکیباتی است که نمی‌توان آن‌ها را در شیر خشک پیدا کرد. در اینجا چند دلیل اصلی برای اهمیت شیردهی به نوزادان نارس آورده شده است:
تقویت سیستم ایمنی بدن: شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که به نوزاد کمک می‌کند تا در برابر عفونت‌ها مقاومت کند. این موضوع به ویژه برای نوزادان نارس که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، حیاتی است.
حمایت از رشد مغز: شیر مادر حاوی اسیدهای چرب امگا-3 و دیگر مواد مغذی است که برای رشد و توسعه مغز نوزادان ضروری هستند.
مغذی و قابل هضم بودن: شیر مادر برای سیستم گوارشی نوزادان نارس به راحتی قابل هضم است. این امر به ویژه برای نوزادانی که سیستم گوارشی آن‌ها هنوز به تکامل نرسیده است، حیاتی است.
مقابله با مشکلات رشد: نوزادان نارس معمولاً با مشکلات رشد و وزن مواجه هستند. شیر مادر می‌تواند به افزایش وزن و بهبود وضعیت رشد این نوزادان کمک کند.
تقویت ارتباط مادر و نوزاد: شیردهی یکی از مهم‌ترین راه‌های ایجاد ارتباط عاطفی و فیزیکی میان مادر و نوزاد است. این ارتباط عاطفی به نوزاد احساس امنیت و محبت می‌دهد.
چالش‌ها و مشکلات شیردهی به نوزادان نارس
شیردهی به نوزادان نارس ممکن است با مشکلات و چالش‌های مختلفی روبه‌رو باشد. برخی از این مشکلات عبارتند از:
عدم توانایی مکیدن شیر: بسیاری از نوزادان نارس قادر به مکیدن و بلعیدن شیر نیستند، به خصوص اگر زودتر از موعد متولد شده باشند. این نوزادان ممکن است برای مدت کوتاهی نیاز به تغذیه از طریق لوله تغذیه‌ای داشته باشند.
کمبود شیر مادر: در برخی از مادران، تولید شیر ممکن است پس از تولد نوزاد نارس به اندازه کافی نباشد. این موضوع می‌تواند به دلیل استرس و فشارهایی که مادر پس از تولد نوزاد نارس تجربه می‌کند، اتفاق بیفتد.
مشکلات در حفظ تماس پوستی: نوزادان نارس معمولاً در بخش‌های ویژه بیمارستان تحت مراقبت قرار می‌گیرند و ممکن است مادر نتواند به طور مداوم با نوزاد تماس پوستی برقرار کند. این مسأله می‌تواند بر شیردهی اثر منفی بگذارد.
مراقبت‌های پزشکی: نوزادان نارس اغلب نیاز به مراقبت‌های پزشکی ویژه دارند که ممکن است شامل دستگاه‌های کمک تنفسی یا دیگر وسایل پزشکی باشد. این موضوع می‌تواند فرآیند شیردهی را پیچیده‌تر کند.
راهکارها و پیشنهادات برای شیردهی به نوزادان نارس
برای غلبه بر چالش‌های شیردهی به نوزادان نارس، برخی از راهکارها و پیشنهادات وجود دارد که می‌تواند به مادران کمک کند:
استفاده از شیردهی با شیر دوشیده: اگر نوزاد قادر به مکیدن شیر نباشد، مادر می‌تواند از شیر دوشیده شده برای تغذیه نوزاد استفاده کند. این کار به حفظ تولید شیر و همچنین به تغذیه نوزاد کمک می‌کند.
افزایش تولید شیر: مادران می‌توانند با استفاده از پمپ‌های شیردهی به طور منظم شیر خود را دوشیده و از این طریق تولید شیر را افزایش دهند.
مراقبت از نوزاد از طریق تغذیه با لوله: در مواردی که نوزاد قادر به مکیدن شیر نباشد، استفاده از لوله تغذیه‌ای می‌تواند یک راه‌حل موقت باشد تا نوزاد به تدریج به مکیدن شیر عادت کند.
مراجعه به مشاور شیردهی: مشاوران شیردهی می‌توانند به مادران کمک کنند تا بهترین روش‌ها و تکنیک‌ها برای شیردهی به نوزاد نارس را پیدا کنند.
حفظ تماس پوستی (کانگرو): تماس پوست به پوست با نوزاد (که به نام “کانگرو” شناخته می‌شود) یکی از روش‌هایی است که می‌تواند به تقویت شیردهی و بهبود وضعیت روحی و جسمی نوزاد کمک کند.
نتیجه‌گیری
شیردهی به نوزادان نارس فرآیندی چالش‌برانگیز است که نیازمند توجه، دقت و حمایت‌های پزشکی ویژه است. با این حال، اهمیت این فرآیند برای سلامت و رشد نوزاد نارس غیرقابل انکار است. مادران و تیم‌های پزشکی می‌توانند با استفاده از روش‌های مناسب، نوزادان نارس را در مسیر رشد و بهبودی قرار دهند و از فواید فراوان شیردهی بهره‌مند شوند. حمایت از مادران در این دوران حساس از طریق مشاوره و آموزش می‌تواند به بهبود روند شیردهی و تقویت سلامت نوزاد کمک کند.