شیشه یا مت‌آمفتامین یکی از مواد مخدری است که در سال‌های اخیر در بسیاری از کشورها از جمله ایران، شیوع زیادی پیدا کرده است. این ماده با نام‌های مختلفی شناخته می‌شود، مانند کریستال، شیشه، مت یا حتی یخ. مت‌آمفتامین یک نوع محرک است که تاثیرات شدیدی بر سیستم عصبی مرکزی دارد و به سرعت باعث ایجاد وابستگی شدید در مصرف‌کنندگان می‌شود. این ماده می‌تواند به سرعت بر جسم و روان فرد تاثیر بگذارد و اثرات مخرب زیادی به همراه داشته باشد.
این مقاله به بررسی مواد مخدر شیشه، نحوه تاثیرگذاری آن بر بدن انسان، علائم و نشانه‌های مصرف، عوارض بلندمدت و کوتاه‌مدت آن، راه‌های پیشگیری و درمان وابستگی به آن می‌پردازد.
شیشه چیست؟
شیشه یک ماده مخدر از دسته آمفتامین‌ها است که تاثیرات شدیدی بر سیستم عصبی مرکزی دارد. این ماده به صورت پودر کریستالی سفید یا شفاف در دسترس است که با روش‌های مختلفی مانند دود کردن، تزریق یا خوراکی مصرف می‌شود. مت‌آمفتامین، به دلیل تاثیرات آنی و قوی، به سرعت می‌تواند فرد مصرف‌کننده را به خود وابسته کند. مصرف این ماده باعث ترشح زیاد دوپامین در مغز می‌شود که در نتیجه احساس لذت و سرخوشی شدید ایجاد می‌کند.
شیشه با توجه به نحوه مصرف و دوز آن می‌تواند تاثیرات مختلفی روی بدن داشته باشد. این ماده معمولا در خیابان‌ها به صورت غیرقانونی تولید می‌شود و بسیاری از افرادی که از آن استفاده می‌کنند، بدون اطلاع از ترکیبات شیمیایی موجود در آن، آن را مصرف می‌کنند.
نحوه تاثیرگذاری شیشه بر بدن انسان
شیشه با مصرف آنی و سریع، به سرعت وارد جریان خون شده و بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد. وقتی که فرد شیشه مصرف می‌کند، احساس سرخوشی و شادی مفرط به او دست می‌دهد. این احساس ناشی از ترشح بالای دوپامین در مغز است که باعث ایجاد حس لذت می‌شود. در عین حال، سیستم عصبی بدن به شدت تحریک می‌شود و باعث بیداری زیاد، افزایش انرژی و کاهش خستگی می‌شود.
تاثیرات شیشه بر بدن عبارتند از:
افزایش ضربان قلب: یکی از اثرات اولیه شیشه افزایش ضربان قلب است. این امر می‌تواند خطرناک باشد و باعث بروز حملات قلبی شود.
افزایش فشار خون: مصرف شیشه باعث افزایش فشار خون می‌شود که این امر می‌تواند به مشکلات قلبی و عروقی منجر شود.
افزایش دمای بدن: یکی دیگر از عوارض مصرف شیشه افزایش دمای بدن است که می‌تواند خطرناک باشد و فرد را در معرض گرمازدگی و آسیب‌های حرارتی قرار دهد.
تحریک شدید سیستم عصبی: این تحریک می‌تواند باعث بی‌خوابی، پرخاشگری و اضطراب شدید در فرد شود.
کاهش اشتها: مصرف شیشه باعث کاهش شدید اشتها می‌شود که می‌تواند منجر به کاهش وزن و مشکلات تغذیه‌ای شود.
علائم و نشانه‌های مصرف شیشه
مصرف شیشه باعث ایجاد تغییرات فیزیکی و روانی شدیدی می‌شود. علائم و نشانه‌های مصرف این ماده عبارتند از:
حالت‌های روانی نوسانی: افرادی که شیشه مصرف می‌کنند، اغلب تغییرات شدید در حالت روانی خود را تجربه می‌کنند. از خوشحالی و سرخوشی شدید تا اضطراب و پارانویا (توهمات) می‌توانند مشاهده شوند.
بی‌خوابی: یکی از نشانه‌های شایع مصرف شیشه بی‌خوابی است. افراد ممکن است برای مدت طولانی نتوانند بخوابند و همین موضوع باعث اختلال در عملکردهای روزانه آن‌ها شود.
کاهش اشتها و کاهش وزن: مصرف شیشه باعث از دست دادن اشتها می‌شود و در نتیجه فرد دچار کاهش وزن شدید می‌شود.
خشکی دهان و دندان‌ها: شیشه باعث خشکی شدید دهان می‌شود و در طولانی‌مدت می‌تواند به دندان‌ها آسیب بزند و مشکلات دندانی ایجاد کند.
افزایش فعالیت فیزیکی: مصرف‌کنندگان شیشه معمولاً انرژی زیادی دارند و به شدت فعال هستند، اما این انرژی به سرعت از بین می‌رود و باعث خستگی شدید می‌شود.
پارانویا و توهمات: برخی از مصرف‌کنندگان شیشه دچار توهمات و اختلالات روانی می‌شوند. این افراد ممکن است احساس کنند که مورد تعقیب قرار دارند یا شاهد چیزهایی باشند که وجود ندارند.
عوارض بلندمدت مصرف شیشه
مصرف بلندمدت شیشه می‌تواند به مشکلات جدی و جبران‌ناپذیری در بدن و ذهن فرد منجر شود. برخی از عوارض بلندمدت این ماده عبارتند از:
اختلالات روانی: مصرف طولانی‌مدت شیشه می‌تواند به اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی، پارانویا و توهمات مزمن منجر شود. این اختلالات می‌توانند زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهند.
آسیب به سیستم قلبی و عروقی: افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌تواند به مشکلات جدی قلبی و عروقی منجر شود. مصرف مداوم شیشه می‌تواند خطر ابتلا به سکته قلبی و مغزی را افزایش دهد.
آسیب به مغز: مصرف شیشه به طور مداوم می‌تواند به آسیب‌های عصبی و مغزی منجر شود. این آسیب‌ها می‌توانند باعث کاهش توانایی‌های شناختی، حافظه ضعیف و اختلالات رفتاری شوند.
مشکلات تنفسی: مصرف شیشه از طریق استنشاق بخار آن می‌تواند به مشکلات تنفسی و آسیب به ریه‌ها منجر شود. این مشکلات می‌توانند به طور دائمی بر عملکرد تنفسی فرد تاثیر بگذارند.
مشکلات دندانی: مصرف شیشه باعث آسیب شدید به دندان‌ها می‌شود که به نام “دندان‌های شیشه‌ای” شناخته می‌شود. این آسیب‌ها شامل خرابی دندان‌ها، پوسیدگی شدید و از دست دادن دندان‌ها هستند.
وابستگی به شیشه و درمان آن
یکی از بزرگترین خطرات مصرف شیشه، وابستگی شدید به آن است. مصرف‌کنندگان به دلیل تاثیرات شدید و سریع این ماده، به سرعت به آن وابسته می‌شوند. وقتی که بدن به مصرف شیشه عادت می‌کند، فرد دیگر نمی‌تواند بدون آن احساس خوبی داشته باشد و ممکن است برای رسیدن به همان حالت اولیه از مقدار بیشتری از آن استفاده کند.
درمان وابستگی به شیشه نیازمند زمان و صبر زیادی است. در حال حاضر روش‌های مختلفی برای درمان این وابستگی وجود دارد که شامل درمان‌های دارویی و روان‌شناختی می‌شود. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:
درمان دارویی: داروهایی که به کنترل علائم ترک شیشه کمک می‌کنند و می‌توانند به تسکین اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روانی مرتبط با ترک شیشه کمک کنند.
درمان روان‌شناختی: مشاوره و درمان‌های روان‌شناختی مانند رفتار درمانی شناختی (CBT) می‌توانند به افراد کمک کنند تا علت‌های مصرف مواد مخدر را شناسایی کرده و روش‌های سالم‌تری برای مقابله با مشکلات روانی پیدا کنند.
حمایت اجتماعی: حمایت از خانواده و دوستان می‌تواند نقش مهمی در فرآیند درمان ایفا کند. گروه‌های حمایت مانند انجمن‌های معتادان گمنام (NA) نیز می‌توانند به افراد کمک کنند تا در فرآیند ترک موفق شوند.
پیشگیری از مصرف شیشه
پیشگیری از مصرف شیشه به ویژه در نوجوانان و جوانان اهمیت زیادی دارد. برخی از راهکارهای پیشگیری عبارتند از:
آموزش و اطلاع‌رسانی: آموزش درباره خطرات و عوارض شیشه به نوجوانان و جوانان می‌تواند از مصرف آن‌ها جلوگیری کند.
حمایت خانوادگی: خانواده‌ها می‌توانند نقش مهمی در پیشگیری از مصرف مواد مخدر ایفا کنند. برقراری ارتباط باز و صادقانه با فرزندان و گوش دادن به مشکلات آن‌ها می‌تواند از تمایل به مصرف مواد مخدر جلوگیری کند.
فعالیت‌های اجتماعی و ورزشی: تشویق نوجوانان به مشارکت در فعالیت‌های ورزشی و اجتماعی می‌تواند به کاهش احتمال مصرف مواد مخدر کمک کند.
نتیجه‌گیری
شیشه یکی از خطرناک‌ترین مواد مخدر است که می‌تواند تاثیرات مخربی بر جسم و روان انسان بگذارد. وابستگی به این ماده می‌تواند مشکلات شدید روانی و جسمی به همراه داشته باشد و زندگی فرد را به طور کامل تحت تاثیر قرار دهد. پیشگیری و درمان مصرف این ماده نیازمند همکاری جامعه، خانواده‌ها و نهادهای درمانی است تا بتوان از شیوع آن جلوگیری کرده و افرادی که به این ماده وابسته شده‌اند، کمک و درمان لازم را دریافت کنند.