ایمپلنتهای دندانی به عنوان روشی استاندارد و موفقیتآمیز برای جایگزینی دندانهای از دست رفته شناخته میشوند. با این حال، حفظ سلامت بافتهای اطراف ایمپلنت که شامل لثه و استخوان میشوند، برای موفقیت بلندمدت درمان حیاتی است. یکی از مشکلاتی که میتواند سلامت و زیبایی ایمپلنت را به خطر اندازد، پدیدهی تحلیل لثه اطراف ایمپلنت یا Peri-implant Recession است.
اگر ایمپلنت دندان کاشتهاید و متوجه عقبنشینی لثه اطراف آن شدهاید، نمایان شدن بخش فلزی یا سرامیکی ایمپلنت، یا حتی حساسیت و التهاب، این مقاله میتواند راهنمای جامعی برای شما باشد.
تحلیل لثه اطراف ایمپلنت چیست؟
تحلیل لثه اطراف ایمپلنت به معنای عقبنشینی بافت نرم لثه از روی سطح ایمپلنت است که منجر به نمایان شدن بخشی از فیکسچر (بدنه ایمپلنت) یا روکش آن میشود. این عارضه نه تنها از لحاظ زیبایی ناخوشایند است، بلکه میتواند یک زنگ خطر جدی برای سلامت و ماندگاری ایمپلنت باشد.
هنگامی که لثه تحلیل میرود، پاکتهای لثهای (فضای بین لثه و ایمپلنت) عمیقتر شده و این ناحیه به محلی برای تجمع پلاک و باکتریها تبدیل میشود. این وضعیت میتواند زمینه ساز التهاب لثه اطراف ایمپلنت (پریموکوزایتیس) و در نهایت عفونت و تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت (پریایمپلنتایتیس) باشد که خطر شکست درمان ایمپلنت را به شدت افزایش میدهد.
مهمترین علل تحلیل لثه اطراف ایمپلنت
دلایل متعددی میتوانند در بروز تحلیل لثه اطراف ایمپلنت نقش داشته باشند. شناخت این عوامل برای پیشگیری و انتخاب درمان مناسب ضروری است:
۱. پریایمپلنتایتیس و عدم رعایت بهداشت (علت اصلی)
- پریایمپلنتایتیس (Peri-implantitis): شایعترین علت تحلیل لثه، عفونت و التهاب بافتهای اطراف ایمپلنت است که در اثر تجمع طولانیمدت پلاک باکتریایی ایجاد میشود. این عفونت در ابتدا باعث التهاب لثه (قرمزی و خونریزی) شده و در مراحل پیشرفتهتر، منجر به تخریب استخوان نگهدارنده و در نتیجه تحلیل لثه میشود.
- بهداشت نامناسب: عدم مسواک زدن صحیح و عدم استفاده از نخ دندان یا واترجت مخصوص ایمپلنت، اصلیترین عامل ایجاد پریایمپلنتایتیس است.
۲. عوامل مرتبط با جراحی و موقعیت ایمپلنت
- کاشت نادرست ایمپلنت: قرارگیری ایمپلنت در موقعیتی نامناسب (بیش از حد به سمت بیرون یا نزدیک به دندانهای مجاور) یا عدم وجود استخوان و لثه کافی در زمان جراحی.
- عرض و ضخامت کم لثه: بافت لثه نازک و ضعیف، استعداد بیشتری برای عقبنشینی دارد.
- نازک بودن استخوان فک (استخوان باکال): کاهش ضخامت استخوان در سمت بیرونی (لب) ایمپلنت میتواند مستقیماً منجر به تحلیل لثه روی آن شود.
۳. عوامل پروتزی و بیومکانیکال
- عدم تطابق پروتز (روکش): اگر روکش ایمپلنت به درستی طراحی یا ساخته نشده باشد، میتواند فشار یا سایش نامناسبی به لثه وارد کرده و موجب آسیب و تحلیل آن شود.
- نیروی بیش از حد: وارد شدن نیروهای مضاعف ناشی از عادات مانند دندانقروچه (براکسیسم) یا بارگذاری بیش از حد روی ایمپلنت، میتواند به بافتهای اطراف فشار آورده و تحلیل لثه و استخوان را تسریع کند.
علائم و عوارض تحلیل لثه اطراف ایمپلنت
تشخیص زودهنگام تحلیل لثه نقش حیاتی در موفقیت درمان دارد. علائم این عارضه عبارتند از:
- نمایان شدن سطح ایمپلنت یا بخش فلزی/زرد رنگ روکش (آباتمنت).
- تغییر ظاهر زیبایی: ایمپلنت "بلندتر" از دندانهای مجاور به نظر میرسد.
- التهاب، قرمزی یا خونریزی لثه هنگام مسواک زدن.
- حساسیت: احساس درد یا حساسیت در ناحیه ایمپلنت.
- بوی بد دهان یا ترشحات چرکی از اطراف ایمپلنت (در صورت وجود عفونت).
اگر تحلیل لثه درمان نشود، عوارض جدی زیر را به دنبال خواهد داشت:
- پریایمپلنتایتیس: عفونت پیشرونده و تحلیل استخوان.
- شکست ایمپلنت: لق شدن و از دست دادن کامل ایمپلنت.
- مشکلات زیبایی: به خصوص در ناحیه دندانهای جلویی، که اعتماد به نفس فرد را تحت تأثیر قرار میدهد.
برای مطالعه بیشتر: لثه سیاه بعد از ایمپلنت | علت اصلی و سریع ترین درمان
روشهای درمان تخصصی تحلیل لثه
درمان تحلیل لثه اطراف ایمپلنت نیازمند تشخیص دقیق و رویکرد تخصصی است که بسته به شدت تحلیل و علت اصلی آن، متفاوت خواهد بود. در بسیاری از موارد، درمان توسط متخصص جراحی دهان، فک و صورت که در زمینه ایمپلنتولوژی تخصص دارد، بهترین نتیجه را به دنبال خواهد داشت.
الف) درمانهای غیرجراحی (برای موارد خفیف و کنترل عفونت):
- بهبود بهداشت: آموزش صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن تخصصی ایمپلنت.
- جرمگیری تخصصی: حذف پلاک و جرم (دبریدمان مکانیکی) از سطح ایمپلنت و زیر لثه.
- درمان آنتیبیوتیکی موضعی یا خوراکی برای کنترل عفونت.
ب) درمانهای جراحی (برای تحلیلهای متوسط تا شدید):
هدف از جراحی، پوشاندن سطح نمایان شده ایمپلنت، افزایش ضخامت لثه و در صورت لزوم، بازسازی استخوان است.
- جراحی پیوند لثه (Soft Tissue Grafting): موثرترین روش برای درمان تحلیل لثه. در این روش، بافت لثه (معمولاً از سقف دهان) برداشته شده و برای پوشش سطح نمایان شده ایمپلنت و افزایش ضخامت لثه اطراف آن استفاده میشود.
- جراحی بازسازی بافت هدایت شده (GTR/GBR): در صورتی که علاوه بر لثه، استخوان اطراف ایمپلنت نیز تحلیل رفته باشد، ممکن است نیاز به پیوند استخوان و استفاده از غشاهای مخصوص برای تحریک بازسازی بافت باشد.
- اصلاح روکش ایمپلنت: در صورت وجود اشکال در پروتز، روکش فعلی باید برداشته و با یک روکش استاندارد که لبههای آن آسیبی به لثه وارد نکند، جایگزین شود.
چرا انتخاب متخصص جراحی فک و صورت در درمان تحلیل لثه اهمیت دارد؟
درمان عارضهای پیچیده مانند تحلیل لثه اطراف ایمپلنت که اغلب با پریایمپلنتایتیس و تحلیل استخوان همراه است، نیازمند مهارتهای چندگانه جراحی در بافتهای نرم و سخت استخوانی است.
دکتر آرش گلستانه، متخصص جراحی دهان، فک، صورت و زیبایی و متخصص ایمپلنت در اصفهان ، با تخصص دوگانه خود در جراحیهای پیچیده فک و صورت و ایمپلنتولوژی، به طور تخصصی در زمینه:
- تشخیص دقیق علت اصلی تحلیل (موقعیت، عفونت یا پروتز).
- جراحیهای پیشرفته پیوند لثه (گرافت) برای پوشش کامل ایمپلنت.
- درمانهای ترکیبی پریایمپلنتایتیس (شامل دبریدمان تخصصی سطح ایمپلنت و بازسازی استخوان).
فعالیت دارند و با استفاده از روشهای بهروز و تجهیزات پیشرفته، بالاترین شانس موفقیت درمانی و زیبایی را برای بیماران فراهم میآورند.
اگر در اصفهان هستید و با مشکل تحلیل لثه اطراف ایمپلنت مواجه شدهاید، مراجعه به یک متخصص با تجربه و دارای دانش تخصصی در هر دو حوزه جراحی و ایمپلنت، اولین و مهمترین قدم برای نجات ایمپلنت و بازیابی سلامت لثههای شماست.