چه نوع درمان‌های ارتودنسی وجود دارد، سن درمان و اثر هر کدام چیست؟

1-   درمان متحرک (Removable):

درمان متحرک ارتودنسی با دستگاه‌های ساخته شده از آکریل و سیم انجام می‌شود که چون بیمار می‌تواند آنها را از دهان خود خارج کرده و مجددا بگذارد، به این نوع درمان «متحرک» می‌گویند. این دستگاه‌ها توانایی محدودی برای رفع ناهنجاری‌های فکی-دندانی دارند و همان کارایی کم نیز معمولادر سنین پایین امکان‌پذیر است. نکته قابل‌توجه اینکه اگر ناهنجاری‌های دندانی شدید بوده و نیازمند در‌مان ثابت باشد، انجام درمان متحرک‌، صرفا چند دندان جلو را مرتب می‌کند و اکلوژن فرد و حتی دندان‌های خلفی دچار نابسامانی بیشتری می‌شود، لذا در بسیاری از موارد این نوع درمان قابلیت کافی برای رفع مشکل فکی‌–‌دندانی را نداشته و عدم درمان بهتر از درمان ناقص است. در درمان کامل تخصصی ممکن است از دستگاه متحرک برای مقدمه درمان اصلی و در پایان به‌عنوان نگهدارنده استفاده شود (اکلوژن‌=بر همایش دندان‌ها و در‌هم رفتن سطوح جونده آنها حین جویدن).

2-    درمان فانکشنال (functional):

عمده‌ترین هدف این درمان اصلاح رابطه دو فک در کودکان و نوجوانانی است که رابطه فک بالا و پایین آنها طبیعی نباشد. در مواردی نیز این درمان قادر است عدم تقارن چهره را تصحیح کند. علت نام فانکشنال این است که دستگاه با فانکشن یا عملکرد ناحیه فک و صورت تداخل کرده و جهت و میزان نیروی عضلات ناحیه (مانند زبان،گونه، لب و…) را به سمت بهبود مسیر رشد تغییر می‌دهد. به‌عنوان مثال اگر فک پایین عقب و فک بالا جلو باشد، بیمار (کلاس دو) گفته می‌شود و بهتر است در سنین ١۲−١۰سالگی تحت درمان قرار گیرد. اگر فک پایین جلو یا فک بالا عقب باشد ناهنجاری (کلاس سه) وجود دارد که بهترین سن برای شروع درمان این فرد١۰−٦‌ سالگی است (براساس فک درگیر). ناهنجاری‌های استخوانی فک اگر به‌موقع و در سن رشد با درمان فانکشنال رفع نشوند، ممکن است چند سال پس از بلوغ (حدود١٧−١٦سالگی به بعد) به جراحی فک نیاز پیدا کند. البته نتیجه درمان فانکشنال همواره صد‌درصد نیست و میزان پیشرفت به عواملی چون میزان زمان باقی‌مانده جهت رشد فرد و همکاری بیمار وابسته است. دستگاه‌های فانکشنال مشابه دستگاه‌های متحرک اما حجیم‌تر هستند. بعضی دستگاه‌های فانکشنال نیز از این نوع ثابت هستند.

3-   درمان ثابت (Fix):

هدف این نوع درمان اغلب منظم کردن دندان‌هاست. در این درمان توانایی زیادی برای هر نوع حرکت دندانی وجود دارد و اسکلت صورت را می‌توان مورد تاثیرات قوی قرار داد. نتیجه کار اغلب ایده‌آل است. قطعات مختلف این دستگاه به دندان‌ها متصل شده و نیروهای لازم با سیم، فنر و الاستیک‌های مختلفی به آنها وارد می‌شود. جنس قطعات بسیار متنوع است اما اغلب از فولاد زنگ نزن (Stainlees steel)، سرامیک (همرنگ دندان)، پلاستیک، نیکل-تیتانیوم و… ساخته می‌شوند. در درمان ارتودنسی سیستم‌های متنوعی مانندLingual, Ovation,SPEED,Damon,Invisalign In-، نامرئی و… وجود دارند که مزایا و معایب هر کدام توسط ارتودنتیست برای شما توضیح داده خواهد شد. بهترین سن برای شروع درمان ثابت دختران حدود١١ و پسران حدود ١۲سالگی است اما تا در هر سنی امکان درمان ارتودنسی ثابت وجود دارد، مشروط بر اینکه اولا بیماری لثه ایجاد نشده باشد و ثانیا فرد حوصله و فرصت کافی داشته باشد. دوره‌های درمان هم می‌تواند از یک تا چندین سال به طول بینجامد.

توصیه مهم به والدین:

بهترین زمان برای اولین معاینه دندانپزشکی ۲سالگی و اولین معاینه ارتودنسی٦سالگی است.