یکی از سوالاتی که مراجعان به متخصصان ارتودنسی می‌پرسند قابل برگشت بودن مشکلات ارتودنسی بعد از درمان است. بعد از درمان ارتودنسی نتیجه درمان برای اکثریت بیماران رضایت‌بخش است. حفظ این نتیجه مستلزم دقت متخصص ارتودنسی، همکاری بیمار در استفاده از وسایل نگهدارنده و فاکتورهای مرتبط با رشد طبیعی بیمار است . بطور کلی اگر درمان با روش صحیح و توسط متخصص ارتودنسی انجام شده باشد امکان برگشت درمان به ۵ درصد هم نمی‌رسد. این برگشت درمان به سه شکل کلی برگشت مشکلات فکی، برگشت کجی دندان و باز شدن فضا در ناحیه دندان های کشیده شده خود را نشان می‌دهد.
۱– برگشت مشکلات فکی :برگشت مشکلات فکی در بیمارانی رخ می‌دهد که درمانشان در طی دوران بلوغ یا قبل از بلوغ انجام شده است و با ادامه رشد منفی، ناهنجاری خود را مجددا نشان می‌دهد. این مسئله در اغلب موارد در کسانی صدق می‌کند که دارای فک پایین جلو آمده هستند که الگوی رشدی مشخصی را طی کرده و در اغلب موارد با بهترین درمان هم خطر برگشت را دارد. ماهیت این مشکلات طوری است که متخصص ارتودنسی از خطر برگشت آگاه بوده و مزایا و خطرات درمان را در ابتدا به والدین بیمار گوشزد نموده وبا توافق آن‌ها شروع به درمان می‌نماید.
۲– برگشت نامرتبی دندان‌ها :مشکلات مرتبط با کجی دندانی درمواردی رخ می‌دهد که متخصص ارتودنسی برای رعایت مصلحت بیمار و بدست آوردن نتیجه عمدتا زیبا‌تر و طبیعی‌تر تمایلی برای کشیدن دندان نداشته و طرح درمان را بر مبنای درمان بدون کشیدن دندان طرح ریزی می‌نماید؛ به این امید که با کمترین خطر بهترین درمان را انجام دهد. وی با اطللاع از این موضوع، در صورت برگشت، درمان مجددی را با کشیدن دندان یا استفاده از روشهای جانبی مثل جراحی فک به بیمار پیشنهاد می‌کند. یادآوری این نکته مهم است که تغییرات دندانی مرتبط با افزایش سن و رشد بعنوان برگشت درمان ارتودنسی طبقه بندی نمی‌شوند. این تغییرات دندانی عمدتا در دوره چند سال بعد از درمان ارتودنسی بطور ناچیز اتفاق می‌افتد. عمده مشکلاتی که بعنوان برگشت درمان ارتودنسی مطرح است آنهایی هستند که در طی شش ماه پس از باز کردن دستگاه های ثابت ارتودنسی خود را نشان می‌دهند.
۳– باز شدن فضا :در افرادی که دندان کشیده شده است برگشت درمان عمدتا با باز شدن فضا در ناحیه دندان های کشیده شده خود را نشان می‌دهد. شیوع این مسئله قابل توجه نیست. در این موارد بسته به مقدار باز شدن فضا و شکل و اندازه طبیعی دندان درمان مجدد یا استفاده از درمان های بازسازی اندازه طبیعی دندان توصیه می‌شود.هدف متخصص ارتودنسی این نیست که تمامی دندان‌ها را با اجبار و با اعمال نیرو در محل ثابتی نگه دارد بلکه این هماهنگی اجزاء است که باعث حفظ یک دندان در یک موقعیت می‌شود که در‌‌نهایت توسط این اجزاء یعنی دندان‌ها، استخوان فک، عضلات و بافت‌های نرم ناحیه صورت می‌گیرد.
. دکتر محمد امین نریمانی متخصص
ارتودنسی (دندانه )