علت عفونت های پوستی ناحیه تناسلی چیست؟

از نظر نمای بالینی عفونت قارچی کشاله ران به صورت ضایعات قرمز و متقارن در دو طرف کشاله ران همراه با بهبودی مرکزی، پوسته و التهاب بیشتر در حاشیه ضایعه در ناحیه کشاله ران مشخص می شود که می تواند به سمت پایین شکم و بخش داخلی ران گسترش یابد.

دکتر سید علیرضا میراسماعیلی، متخصص و جراح پوست و مو:

عفونت قارچی کشاله ران (تینه آکروریس)

یکی از شایع ترین عفونت های قارچی پوست است و به صورت عفونت سطحی و خارش دار در ناحیه کشاله ران و پوست مجاور آن به وجود می آید. این بیماری یک عفونت واگیردار بوده و توسط آلاینده هایی مانند حوله های آلوده و مشترک، ملحفه های هتل ها یا از سایر مناطق آلوده بدن مانند قارچ دست، پا و ناخن به کشاله ران منتقل می شود. چاقی و پوشیدن لباس های زیر تنگ یا خیس از عوامل مستعدکننده به این عفونت است.

 عفونت پوستی ناحیه تناسلی اغلب در مناطق گرم و مرطوب و در بالغین دیده می شود و در آقایان سه برابر شایع تر از خانم ها شیوع دارد. بیماران درگیر، از خارش و قرمزی ناحیه کشاله ران شکایت دارند و معمولا سابقه علائم مشابه را در گذشته ذکر می کنند. شامل مسافرت به یک منطقه افتابی و ساحلی، پوشیدن مایو و لباس شنا برای مدت طولانی، پوشیدن لباس های مشترک با دیگران، شرکت در فعالیت های ورزشی، وجود چاقی و نیز دیابت است. همچنین زندانیان، اعضای تیم های ورزشی، سربازان و نیروهای نظامی و افرادی که لباس تنگ می پوشند در معرض عفونت قارچی کشاله ران هستند.

از نظر نمای بالینی عفونت قارچی کشاله ران به صورت ضایعات قرمز و متقارن در دو طرف کشاله ران همراه با بهبودی مرکزی، پوسته و التهاب بیشتر در حاشیه ضایعه در ناحیه کشاله ران مشخص می شود که می تواند به سمت پایین شکم و بخش داخلی ران گسترش یابد. در موارد حاد می تواند ضایعت خیس و مترشحه باشد و در موارد مزمن خشک، تیره تر و پوسته ها کمتر است. پوست ناحیه تناسلی معمولا درگیر نمی شود اما در موارد شدید می تواند پوست ناحیه باسن و اطراف مقعد را درگیر کند.

در اثر خاراندن فراوان توسط بیمار می تواند تغییرات ثانویه مانند ضخیم شدن پوست ناحیه و نیز عفونت باکتریایی زرد زخم به عفونت قارچی کشاله ران اضافه شود. به دنبال مصرف بی جا و خودسرانه کرم های کورتونی به اشتباه توسط بیمار، ضایعات قرمزتر و پوسته ها کمتر شده و جوش های چرکی (پوسچول) ممکن است به وجود بیاید. به منظور تشخیص دقیق عفونت قارچی، متخصصان پوست آزمایش تشخیصی اسمیر KOH قارچ را برای بیمار درخواست می کنند که به صورت نمونه گیری ساده از پوسته های ناحیه درگیر در آزمایشگاه و مشاهده مستقیم با میکروسکوپ است.

ضروری است که بیمار قبل از نمونه گیری استحمام نکرده باشد و محل ضایعه حداقل به مدت 4 روز شسته نشده باشد. همچنین نباید از کرم یا داروهای موضعی در محل ضایعات سطحی استفاده کرده باشد چرا که در غیر این صورت تشخیص اشتباه یا غیرممکن خواهدبود. برای نمونه اگر فرد قبل از آزمایش از کرم استفاده کرده باشد، باعث پوشانیده شدن ضایعه شده و در زیر میکروسکوپ چیزی دیده نخواهدشد. بنابراین اگر چنین شرایطی وجود داشت، باید نمونه گیری را چند روز بعد دوباره انجام داد.

درمان موارد بدون عارضه قارچ کشاله ران با کرم های موضعی ضدقارچ به مدت حداقل دو هفته صورت می گیرد اما در موارد شدید و وسیع و مقاوم به درمان از درمان های خوراکی ضدقارچ نیز استفاده می شود. از آنجا که حدود نیمی از موارد قارچ کشاله ران به طور هم زمان عفونت قارچ پا را نیز دارند ضروری است که جهت جلوگیری از عفونت مجدد سایر مناطق درگیر، درمان شوند.

به بیماران توصیه می شود که پس از استحمام کاملا ناحیه کشاله ران را خشک کنند و از حوله های مجزا جهت خشک کردن کشاله ران و سایر مناطق بدن استفاده کنند. در موارد عفونت هم زمان قارچ پا جهت جلوگیری از انتقال مستقیم عفونت در زمان لباس پوشیدن، بهتر است فرد ابتدا جوراب و سپس لباس زیر خود را به تن کند. به افراد چاق با عفونت قارچی کشاله ران کاهش وزن توصیه می شود.

مولوسکوم کونتاژیوزوم

مولوسکوم یک عفونت ویروسی و واگیردار پوست است که به صورت ضایعات متعدد و گرد و گنبدی شکل و نفادار به رنگ صورتی و مومی شکل (جوش های سفید و صورتی مرواریدی شکل) به ابعاد حدود 5 میلی متر در تنه و اندام ها  مشخص می شود. این بیماری در دو رده سنی کودکان و بالغین دیده می شود.

پوست سینه، شکم، بازوها، کشاله ران و نشیمنگاه، پلک ها، ملتحمه، پوست اطراف دهان و مخاط از مناطقی از بدن است که ممکن است گرفتار این بیماری شود. از آنجا که گرما و رطوبت به رشد ویروس کمک می کند، مولوسکوم در مناطق گرمسیری شایع تر است. ویروس این بیماری می تواند از پوست فرد مبتلا به پوست افراد دیگر منتقل شود. لذا در افرادی که تماس های پوستی زیادی دارند مانند کودکان در منزل مهدکودک ها یا مدارس و استخرهای شنا بیشتر رخ می دهد.

با پیدایش این ضایعات در نواحی تناسلی، از طریق آمیزش جنسی نیز ممکن است انتقال یابد. در کودکان بیماری از طریق تماس مستقیم پوست با پوست یا به طور غیر مستقیم از وسایل آلوده مانند حوله، لیف حمام یا وسایل باشگاه های ورزشی منتقل می شود. اما در بالغین اغلب یک بیماری جنسی محسوب می شود و در نواحی تناسلی پایین شکم و باسن دیده می شود.

در هر دو گروه، بیماری خود محدود است و معمولا در عرض چند ماه بهبود می یابد اما در افراد با ضعف ایمنی بدن مانند مبتلایان به ایدز بیماری شدید، وسیع و مقاوم به درمان بوده و می تواند به عنوان تظاهر اولیه ایدز محسوب شود. با توجه به این که ضایعات به طور خود به خود بدون برجای گذاشتن اسکار بهبود می یابند، می توان به خصوص در موارد بچه های کم سن، بیماری را درمان نکرد؛ اما به دلیل خطر انتقال عفونت به دیگران و نیز سایر نواحی پوست، توصیه می شود ضایعات را درمان کرد. درمان ها شامل فریزکردن ضایعات (کرایوتراپی)، سوزاندن با دستگاه کوتر (الکتروکوتر) یا تراشیدن ضایعات و نیز استفاده از کرم های رتینوئیدی موضعی است که گاه به تکرار مجدد بعد از 3-2 هفته نیاز دارد.

باید ماهیت خوش خیم و خود محدودبیماری به بیمار یا والدین وی توضیح داده شود، ممکن است بیماری به بیش از یک جلسه درمان نیاز داشته باشد. جهت جلوگیری از انتقال عفونت به سایر مناطق پوست، بایستی تماس فیزیکی با محل درگیر را محدود کرد و دست ها را به دقت شست. باید از خاراندن و دستکاری ضایعات که سبب پخش شدن عفونت می شود، پرهیز کرد.

محدودکردن کودکان از حضور در مدرسه اجباری نیست و تنها پوشاندن مناطق درگیر با لباس یا چسب و باند کافی است. در موارد بالغین هم باید به خوش خیم بودن این عفونت جنسی تاکید کرد. فرد باید تا بهبودی ضایعات از رابطه جنسی پرهیز کند و در مورد اصلاح کردن موهای منطقه درگیر دقت کند که سبب پخش عفونت نشود.

برای اینکه آقایان کمتر دچار بیماری‌های پوستی در ناحیه تناسلی شوند، چه راهکاری را پیشنهاد می‌کنید؟

باید نکات بهداشتی را رعایت و حتما از کاندوم استفاده کنند. سعی کنند از نظر جسمی فعال باشند چون فعالیت جسمی مناسب مانند ورزش تا حد زیادی خطر ابتلا به اختلالات نعوظ را کاهش می‌دهد و از کشیدن و مصرف سیگار و الکل خودداری کنند و مواظب سلامت روان خود نیز باشند.

آیا تبخال تناسلی هم جزو بیماری‌های تناسلی در خانم‌ها و آقایان است؟

بله، تبخال تناسلی هم یک عفونت ویروسی است و خیلی راحت منتقل می‌شود. این بیماری معمولا به صورت زخم اولیه موضعی با تمایل به بهبود و عود مجدد موضعی تظاهر می‌کند. در خانم‌ها محل ابتدایی ظاهر شدن ضایعات، واژن و دهانه رحم است و پس از عود، زخم‌ها در واژن، پوست اطراف مقعد،‌ پاها و باسن ایجاد می‌شود. در مردان آلت تناسلی یا ناحیه شرمگاهی محل بروز زخم‌های تبخال تناسلی است. تبخال تناسلی ممکن است در سایر نقاط دستگاه تناسلی، اطراف مقعد و دهان زن و مرد، با توجه ‌به رفتار جنسی آنها ایجاد شود.

از بیماری‌های غیرآمیزشی تناسلی چه نوع بیماری‌های دیگری را می‌توانید مثال بزنید؟

انواع بیماری‌های قارچی. معمولا بیماری‌های قارچی در نواحی‌ای از بدن که رطوبت بالایی دارند رشد می‌کنند؛ مثلا در افرادی که خیلی چاق هستند، این بیماری شیوع بسیار بالایی دارد و خانم‌هایی که در سن باروری هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری پوستی قرار دارند.

این نوع بیماری‌ها با تغذیه و روش‌های غذایی مناسب تا چه حدقابل درمان هستند؟

متاسفانه خیلی با روش‌های غذایی نمی‌توان این نوع بیماری‌ها درمان کرد. درست است که کارکرد سیستم ایمنی بدن با تغذیه خوب ارتباط دارد اما تغذیه در بهبود بعضی از بیماری‌های پوستی خیلی موثر نیست. فقط می‌توانم پیشنهاد کنم که برای پیشگیری و حتی درمان این نوع بیماری‌های پوستی، تا جایی که می‌توانید از رفتارهای پر خطر جنسی خودداری کنید.