کوله سیستیت، عفونت یا التهاب کیسه صفرا (کله سیستیت) یا مجرای صفراوی است که صفرا را از کیسه صفرا به روده کوچک انتقال می دهند و باعث درد شدید شکم میشود. این وضعیت امکان دارد با هپاتیت، پانکرآتیت (التهاب لوزالعمده ) یا زخم دوازدهه اشتباه شود. بنابراین سونوگرافی و کلانژیوگرافی آندوسکوپیک پس رونده (ERCP) گاهی در تشخیص مفید است. این وضعیت به ندرت در کودکان یا نوجوانان اتفاق میافتد. در 90درصد موارد، کوله سیستیت حاد است که توسط سنگ کیسه صفرا در کیسه صفرا ایجاد می شود. علل دیگر شامل بیماری شدید و به ندرت تومورهای کیسه صفرا است. کوله سیستیت حاد زمانی رخ می دهد که صفرا در کیسه صفرا گیر کرده باشد. به این ترتیب تجمع صفرا باعث تحریک و فشار به کیسه صفرا میشود که این می تواند به عفونت منجر شود.
کله سیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا) درمان انتخابی سنگ کیسه صفرا و کله سیستیت حاد است. کله سیستکتومی با لاپاراسکوپ امروزه بهتر از کله سیستکتومی با جراحی باز است. اقدامات حمایتی مانند احیاء مایعات و آنتی بیوتیک وسیع الطیف نیز به کار می‌رود. داروهای ضددرد از جمله مخدرها، برای تخفیف درد تجویز شوند. در موارد غیر حاد امکان دارد مصرف اورسودیول برای حل کردن سنگ‌های صفراوی توصیه شود. باید این دارو به مدت دو سال مصرف شود و در برخی بیماران (به خصوص سنگ‌های کوچک کلسترولی) مؤثر است. در این بیماران همچنین رژیم کم چربی و مسکن تجویز میشود. از درمانهای جدید سنگ کیسه صفرا در موارد غیر حاد تزریق مواد حلال از طریق پوست به کیسه صفرا و نیز شکستن سنگ‌ها به کمک شوک امواج ارسالی از خارج از بدن (E.S.W)است.
- کاهش وزن و پیشگیری از چاقی
- پرهیز از زندگی بدون تحرک
- پیروی از رژیم غذایی کم چرب و کم کلسترول
- مصرف داروها طبق دستور پزشک
- مراجعه سریع به پزشک با بروز علامی مثل درد شدید شکمی،ضربان قلب سریع،تعریق و رنگ پریدگی
چاقی، زمینه ارثی، بارداری های متعدد، سیروز کبد، کم تحرکی، رژیم غذایی پرچرب و پرکالری، مصرف قرصهای ضدبارداری خوراکی، هورمون درمانی، بارداری، بیماریهایی از قبیل دیابت ملیتوس، پانکراتیت، بیماری کرون، جراحی بای پس ژژنومی (برداشتن اثنی عشر) از جمله عواملی هستند که زمینه بروز کوله سیستیت را فراهم میکند. البته خانمها بیشتر از آقایان در معرض خطر قرار دارند.
دردی شبیه دل پیچه که به یکباره می گیرد و در قسمت فوقانی شکم در سمت راست حس می شود. امکان دارد درد در قفسه صدری (مشابه حمله قلبی)، قسمت فوقانی پشت یا شانه راست نیز حس شود. این علایم غالباً پس از مصرف غذاهای پرچرب رخ می دهند. همچنین احساس درد هنگام لمس ناحیه فوقانی شکم، تهوع و استفراغ، آروغ زدن و تب خفیف هم از جمله علایم احتمالی است. اگر هم لرز همراه تب بالا وجود داشته باشد، یک عفونت باکتریایی وجود دارد که گاهی با زردی، کم رنگ بودن مدفوع و خارش پوست همراه است. علایم بیماری در موارد غیر حاد به صورت کولیک صفراوی (درد مزمن به مدت ساعت‌ها در ربع فوقانی راست شکم که به پشت و شانه راست انتشار دارد) گاه همراه با تهوع و استفراغ است. گاهی درد به دنبال مصرف غذای چرب ایجاد میشود. حتی ممکن است بیماری سال‌ها علایم سنگ کیسه صفرا را داشته باشد ولی وارد مرحله حاد نشود. در کله سیستیت حاد ما درد شکمی شدید، تب و لرز، زردی، استفراغ و... داریم که اغلب به علت انسداد مجرای کیستیک توسط سنگ کیسه صفرا است ولی گاهی نیز سایر علل مانند تومورها موجب انسداد مجرا می‌شوند. البته کله سیستیت مزمن بدون سنگ (Acalculous Cholecystitis) به صورت حاد در بیماران شدیداً بدحال و به صورت مزمن (CAC) نیز داریم.
یرقان، پانکراتیت (التهاب پانکراس)، افزایش احتمال خونریزی، پریتونیت، انسداد روده ای، عفونت و عدم تعادل الکترولیتی از جمله مهمترین عوارض کوله سیستیت است.