به بازگشت ادرار از مثانه به حالب، هنگام دفع ادرار، ریفلاکس ادراری یا مثانه گفته میشود که عموما به علت غیر طبیعی بودن محل اتصال حالب به مثانه است. دستگاه دفع ادرار شامل کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادرار میشود و در شرایط طبیعی هیچگاه ادرار از درون مثانه به طرف بالا (حالب) نمی‌رود. ریفلاکس یا برگشت ادراری بیماری خطرناک کودکان است زیرا در صورت اهمال در پیگیری درمان میتواند به کلیه‌ها صدمات جدی وارد آورد. ریفلاکس ادراری دو نوع اولیه و ثانویه دارد. در ریفلاکس ادراری اولیه حالب نوزاد در مرحله جنینی خوب تکامل نیافته و ادرار به طرف بالا برگشت دارد که اگر این ریفلاکس خفیف باشد با رشد نوزاد و تکامل اندام‌های دستگاه ادراری، مشکل برطرف میشود. ریفلاکس ادراری ثانویه در اثر انسداد مسیر خروج ادرار و یا افزایش فشار درون مثانه به علتی مثل وارد آمدن ضربه که باعث برگشت ادرار به طرف حالب‌ها میشود، به وجود می‌آید. در این بیماری در اثر برگشت ادرار، عفونت ادراری و باکتری‌ها به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند و با تکرار این برگشت،میزان آسیب‌ها افزایش یافته تا حدی که ممکن است کلیه‌ها از کار بیفتند.
تشخیص ریفلاکس با عکس رنگی از مثانه یا VCUG است. بعد از تشخیص با توجه به درجه ریفلاکس درمان طبی شروع میشود و کودک حداقل یک دوره یک تا یک و نیم ساله باید به طور دقیق تحت مراقبت باشد. همچنین از تمام بچه های زیر ۵ سال که یک نوبت دچار عفونت ادراری شده اند باید عکس گرفته شود. با کنترل و درمان طبی مناسب 80درصد موارد ریفلاکس بدون عمل جراحی بهبود مییابد به طوری که در سال 15 درصد ریفلاکس خود به خود از بین میرود و تنها در موارد بسیار حاد به کمک جراحی مشکل بیمار برطرف میشود.
رفلاکس مثانه یک بیماری مادرزادی است و به همین دلیل پیشگیری چندانی نمیتوان برای آن در نظر گرفت اما کودکانی که مکرر به عفونت ادراری مبتلا می‌شوند، زمینه مساعدتری برای ابتلا به ریفلاکس مثانه دارند و با درمان کامل این بیماری میتوان از بازگشت محتویات مثانه به حالب جلوگیری کرد.
رفلاکس مثانه یک بیماری مادرزادی است و فرد مبتلا به این بیماری قادر به دفع کامل ادرار خود نیست و بخشی از ادرار میان کلیه و مثانه باقی مانده و به کلیه برمی‌گردد که ممکن است موجب عفونت کلیه شود. البته این بیماری مادرزادی، در سنین کودکی و نوجوانی شایع‌تر است و با افزایش سن خود به خود بهبود مییابد. کودکانی که مکرر به عفونت ادراری مبتلا می‌شوند، زمینه مساعدتری برای ابتلا به ریفلاکس ادراری دارند. عفونت ادراری تا پیش از یک سالگی در پسران بیشتر است ( در پسرهای ختنه نشده 10 برابر پسرهای ختنه شده است) اما با افزایش سن کودک، در دوران مدرسه و بلوغ، عفونت ادراری در دخترها بیشتر دیده میشود.
در کودکان زیر دو سال: تب، بوی تند و بد ادرار، بی حالی و بیقراری، بی اشتهایی و وزن نگرفتن.
در صورتی که رفلاکس مثانه به خودی خود و یا به کمک توصیه های پزشک درمان نشود، میتواند به عفونت ادراری منجر شود. در عین حال، می تواند باعث انتشار عفونت از مثانه به کلیه ها شده و عفونت کلیه در سنین پایین (زیر ۱۰ سال) باعث تخریب قسمتی از بافت کلیه خواهد شد و ممکن است فشار خون ،عفونت ادراری مکرر و حتی نارسایی کلیه و دیالیز را در آینده به دنبال داشته باشد.