۱. سرطان پستان: هرچه زودتر وجود سرطان پستان را در خود تشخیص دهید، امکان درمان آن بهتر و آسان‌تر خواهد بود. امکان سرایت سرطان‌های پستان ناچیز یا بی‌اهمیت به غدد لنفاوی و دیگر اندام‌های حیاتی بدن مانند ریه‌ها و مغز کمتر است. اگر در دهه بیست‌سالگی یا سی‌سالگی عمر خود قرار دارید، پزشک شما باید هر سه سال یک‌بار معاینه پستان را به‌عنوان بخشی از معاینه منظم شما در نظر بگیرد. اگر پزشک شما عوامل خطرزای اضافی را در شما مشاهده کند، تست‌های غربالگری بیشتری را به شما توصیه خواهد کرد.
غربالگری با ماموگرافی: ماموگرام‌ها به تصاویر برداشته شده با اشعه X با دوز پایین گفته می‌شود که با استفاده از آن‌ها می‌توان پیش از احساس وجود یک غده در پستان غده را تشخیص داد، اگرچه نتایج طبیعی یک ماموگرام الزاما به این معنا نیست که قطعا مبتلابه سرطان پستان نیستید. توصیه می‌شود که از دهه چهل‌سالگی عمر خود هرساله ماموگرافی را انجام دهید. سپس بین 50 تا 74 سالگی هریک سال در میان ماموگرافی را انجام دهید. البته اگر در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان پستان باشید، پزشک شما غربالگری‌های بیشتری را توصیه خواهد کرد.
2.سرطان دهانه رحم: با انجام منظم آزمایش پاپ اسمیر می‌توان به‌آسانی از سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد. گردن رحم یک دهلیز یا دالان باریک میان رحم (جایی که کودک رشد می‌کند) و واژن (مجرای تولد) است. پاپ اسمیر می‌تواند سلول‌های غیرعادی روی گردن رحم را تشخیص دهد. این تشخیص باعث می‌شود که پزشک شما تا پیش از تبدیل‌شدن این سلول‌ها به سرطان، آن‌ها را از روی گردن رحم شما حذف کند. مهم‌ترین دلیل سرطان دهانه رحم ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) ـ یک نوع بیماری مقاربتی- است.
غربالگری برای سرطان دهانه رحم: در طول آزمایش پاپ اسمیر پزشک شما بعضی از سلول‌های روی دهانه رحم را برای نمونه می‌گیرد و برای تجزیه‌وتحلیل به آزمایشگاه می‌فرستد. باید تا پیش از بیست‌ویک‌سالگی اولین آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهید و سپس هر سه سال یک‌بار این آزمایش را تکرار کنید. اگر سن شما سی سال یا بالای سی سال است، توصیه می‌شود که حداقل هر پنج سال یک‌بار نیز آزمایش‌های ویروس پاپیلوم انسانی را انجام دهید. اگر ازنظر جنسی فرد فعالی هستید و در معرض خطر بیماری‌های مقاربتی قرار دارید، باید به‌منظور وجود یا عدم وجود کلامیدیا یا سوزاک در خود تست ترشحات واژنی را انجام دهید.
واکسن‌ها برای سرطان دهانه رحم: واکسن‌های گارداسیل (Gardasil) و سرواریکس (Cervarix) میتوانند زنان زیر بیست‌وشش سال را از فشارهای ناشی از ویروس پاپیلوم انسانی محافظت کند. باوجوداین، این واکسن‌ها نمی‌توانند از تمام فشارهای سرطان‌زای ناشی از ویروس پاپیلوم انسانی جلوگیری کنند. بنابراین، انجام آزمایش پاپ اسمیر منظم همچنان دارای اهمیت است. علاوه بر این، تمام سرطان‌های دهانه رحم با HPV آغاز نمی‌شوند.
3. پوکی استخوان و استخوان‌های شکسته: پوکی استخوان به حالتی گفته می‌شود که استخوان‌های شخص ضعیف و شکننده هستند. غالبا زن‌ها پس از یائسگی توده استخوانی بیشتری را از دست می‌دهند، اما مردها نیز دچار پوکی استخوان می‌شوند. اولین نشانه پوکی استخوان غالبا شکستگی دردناک پس از زمین خوردن، ضربه و پیچ‌خوردگی ناچیز است. در ایالات‌متحده آمریکا حدود نیمی از شکستگی‌های زنان 50 سال به بالا به دلیل پوکی استخوان است. خوشبختانه می‌توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد و در صورت وقوع این بیماری می‌توان آن را درمان کرد.
تست‌های غربالگری پوکی استخوان: یک نوع خاص از اشعه X که معروف به سنجش میزان جذب دوگانه انرژی اشعه Xو(DXA) است می‌تواند قدرت استخوان‌ها را اندازه‌گیری کند و وجود پوکی استخوان را در شما تشخیص دهید. علاوه بر این، DXA می‌تواند خطر شکستگی‌های آتی را نیز پیش‌بینی کند. این تست غربالگری به تمام زنان 65 ساله به بالا توصیه می‌شود. اگر عوامل خطرزای پوکی استخوان در شما وجود دارد، باید زودتر این تست غربالگری را انجام دهید.
4.سرطان پوست: سرطان پوست انواع مختلفی دارد و درمان زودهنگام می‌تواند برای تمام انواع مختلف سرطان پوست مفید و موثر باشد. خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست ملانوم است که سلول‌هایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که تولیدکننده رنگ پوست هستند. بعضی از افراد به دلیل عامل وراثت در معرض خطر این سرطان هستند. علاوه بر این، تماس بیش‌ازحد با نور آفتاب نیز احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهد. پایه‌ای و سلول‌های فلسی از دیگر سرطان‌های پوست مرسوم غیر ملانومی هستند.
غربالگری برای سرطان پوست: مراقب تغییرات به وجود آمده در خال‌ها و کک‌ومک‌های روی پوست خود باشید. به تغییرات به وجود آمده در شکل، رنگ و سایز خال‌ها و کک‌ومک‌ها توجه کنید. علاوه بر این، توصیه می‌شود که در طول معاینه‌های پزشکی منظم خود از پوست‌شناس یا پزشک متخصص خود بخواهید که پوست شما را نیز معاینه کند.
5.فشارخون بالا: وقتی‌که سن شما بالا می‌رود، خطر فشارخون بالا افزایش می‌یابد، مخصوصا اگر اضافه‌وزن یا عادت‌های سلامتی بدی داشته باشید. فشارخون بالا می‌تواند بدون هیچ علائم هشداردهنده‌ای باعث حمله‌های قلبی یا سکته‌های مغزی خطرناک شود. بنابراین، اطلاع از وضعیت فشارخون خود و کنترل آن می‌تواند جان شما را نجات دهد. علاوه بر این، کاهش فشارخون می‌تواند از خطرهای طولانی‌مدتی همچون بیماری قلبی و نارسایی کبد جلوگیری کند.
غربالگری برای فشارخون بالا: خواندن فشارخون شامل دو عدد است. عدد اول (فشار سیستولیک) نشان‌دهنده فشارخون شما به هنگام تپیدن قلب است. دومین عدد (فشار دیاستولیک) فشار میان ضربان‌های قلب است. فشارخون طبیعی بزرگسال‌ها زیر 80/120 است. به فشارخون بالا پرفشاری خون نیز می‌گویند که در این حالت دستگاه اندازه‌گیری فشارخون عدد 90/140 یا بالاتر را نشان می‌دهد. به فشارخون میان فشارخون طبیعی و پرفشاری خون، پیش‌پرفشاری خون می‌گویند که می‌تواند بیانگر هشداری برای بالا رفتن احتمالی فشارخون باشد. به‌منظور جلوگیری از عواقب فشارخون بالا به‌طور منظم فشارخون خود را بررسی کنید.
6.سطوح کلسترول: سطح کلسترول بالا می‌تواند باعث پلاک‌هایی شود که شریان‌های خون شما را مسدود می‌کنند. پلاک‌ها میتوانند برای سال‌های زیادی و بدون آنکه نشانه‌ای داشته باشند در بدن فرد انباشته‌شده و درنهایت باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شوند. علاوه بر این، فشارخون بالا، دیابت و سیگار کشیدن نیز میتوانند باعث انباشته شدن پلاک‌ها شوند. انباشته شدن پلاک‌ها باعث سفت شدن شریان‌ها یا تصلب شرایین می‌شود. تغییرات سبک زندگی و داروها میتوانند خطر تصلب شرایین را پایین بیاورند.
بررسی کلسترول: برای بررسی میزان کلسترول خود باید به مدت دوازده ساعت چیزی نخورید یا به‌اصطلاح روزه بگیرید. سپس به یک مرکز آزمایش خون مراجعه کنید تا خون شما را آزمایش کنند و میزان کلسترول بد، کلسترول خوب و تری گلیسیریدها (چربی خون) را تشخیص دهند. اگر سن شما بیست سال یا بیشتر است، باید حداقل هر پنج سال یک‌بار آزمایش خون را انجام دهید و از میزان کلسترول خوب و بد خودآگاهی یابید.
7.دیابت نوع 2: یک‌سوم آمریکایی‌های مبتلابه دیابت نمی‌دانند که مبتلابه دیابت هستند. دیابت می‌تواند باعث بیماری قلبی، بیماری کلیه، سکته مغزی، کوری، آسیب به رگ‌های خونی شبکیه چشم و دیگر مشکلات خطرناک شود. با رژیم غذایی، ورزش، کاهش وزن اضافی و دارو می‌توانید دیابت را کنترل کنید، مخصوصا اگر دیابت را در مراحل اولیه تشخیص دهید. دیابت نوع 2 مرسوم‌ترین شکل دیابت است. دیابت نوع 1 معمولا در کودکان و بزرگسال‌های جوانان تشخیص داده می‌شود.
غربالگری برای دیابت: به‌منظور تشخیص دیابت باید به مدت هشت ساعت یا بیشتر چیزی نخورید و سپس آزمایش خون انجام دهید. سطح قند خون 100-125 می‌تواند نشان‌دهنده پیش دیابت باشد. قند خون 126 و بالاتر می‌تواند نشان‌دهنده دیابت در شما باشد. از دیگر تست‌های غربالگری دیابت می‌توان به آزمایش هموگلوبین A1c و آزمایش تحمل گلوکز خوراکی اشاره کرد. اگر فرد سالمی هستید و میزان خطر دیابت در شما طبیعی است، باید از 45 سالگی هر سه سال یک‌بار تست‌های غربالگری دیابت نوع 2 را انجام دهید. اگر بنا به دلایلی همچون وجود این بیماری در میان یکی از اعضای خانواده خود در معرض خطر بیماری دیابت هستید، با پزشک خود صحبت کنید تا پیش از وقوع احتمالی دیابت تست‌ها و درمان‌های لازم را انجام دهد.
8.اچ آی وی(HIV): اHIV ویروسی است که باعث بیماری ایدز می‌شود. این ویروس از طریق خون یا مایعات بدنی فرد آلوده، رابطه جنسی بدون کاندوم یا سرنگ‌های آلوده پخش می‌شود. زنان باردار میتوانند این عفونت را به کودکان خود منتقل کنند. هنوز هیچ درمان یا واکسنی برای HIV وجود ندارد، اما درمان زودهنگام با داروهای HIV می‌تواند به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با ویروس HIV کمک کند.
تست‌های غربالگریHIV: بیماری HIV می‌تواند برای سال‌های بسیار زیادی بدون علامت یا نشانه‌ای در فرد وجود داشته باشد. آزمایش خون تنها روش تشخیص وجود ویروس HIV در خون است. از میان آزمایش‌های خون مفید در تشخیص ویروس HIV می‌توان به آزمایش ELISA یا EIA اشاره کرد. اگر آزمایش خون شما مثبت بود، باید یک آزمایش دیگر دهید تا نتایج را تایید کند. باوجوداین، گاهی اوقات ممکن است که نتیجه آزمایش شما منفی باشد، اما درواقع مبتلابه HIV باشید، بنابراین باید برای اطمینان بیشتر آزمایش خون را دوباره انجام دهید. به‌طورکلی، هر شخصی که بین 13 تا 64 سال است باید حداقل یک‌بار تست‌های غربالگری HIV را انجام دهد.
جلوگیری از انتشار ویروسHIV: اگر در معرض ویروس HIV قرار بگیرید تقریبا دو ماه نیاز است تا دچار بیماری ویروس HIV شوید. اما در بعضی از موارد شش ماه طول کشیده است. توصیه می‌شود که به‌منظور عدم ابتلا به HIV یا دیگر بیماری‌های مقاربتی و همچنین انتقال آن‌ها به دیگران در رابطه جنسی خود از کاندوم استفاده کنید. اگر مبتلابه HIV هستید و درعین‌حال حامله نیز هستید، با پزشک خود صحبت کنید تا خطر انتقال ویروس HIV را به کودک خود کاهش دهید.
9.سرطان روده بزرگ: سرطان روده بزرگ پس از سرطان ریه دومین دلیل مرسوم مرگ ناشی از سرطان است. اکثر سرطان‌های روده بزرگ به دلیل پولیپ (توده‌های غیر طبیعی) است که در دیواره داخلی روده بزرگ رشد می‌کند. پولیپ‌ها ممکن است سرطانی باشند یا نباشند. اگر سرطانی باشند، سرطان می‌تواند به دیگر بخش‌های بدن سرایت کند. اگر پولیپ‌ها را تا پیش از سرطانی شدن آن‌ها از بدن حذف کنید، می‌توانید به‌طور کامل خطر احتمالی آن‌ها را کاهش دهید.
غربالگری برای سرطان روده بزرگ: کولونوسکوپی یک تست غربالگری مرسوم برای سرطان روده بزرگ است. در این تست پزشک مربوطه یک لوله انعطاف‌پذیر کوچک را که مجهز به یک دوربین است وارد روده بزرگ شما می‌کند. یک تست دیگر معروف به سیگموئیدوسکوپ انعطاف‌پذیر است که بخش تحتانی روده بزرگ را بررسی می‌کند. اگر در معرض خطر متوسط قرار دارید، بهتر است که غربالگری را از 50سالگی آغاز کنید.
10.آب‌سیاه: آب‌سیاه یا گلوکوم زمانی رخ می‌دهد که فشار درون چشم شما زیاد می‌شود. اگر آب‌سیاه درمان نشود، عصب چشمی شما آسیب می‌بیند و باعث کوری می‌شود. آب‌سیاه غالبا تا پیش از آنکه به چشم آسیب برساند هیچ نشانه‌ای بروز نمی‌دهد.
غربالگری آب‌سیاه: تعداد دفعاتی که به چشم‌پزشک مراجعه می‌کنید بستگی به سن و عوامل خطرزای شما دارد. از عوامل خطرزا می‌توان به آفریقایی یا لاتین‌تبار بودن، سن بالای 60، آسیب چشمی، استفاده از آستروئید و سابقه وجود آب‌سیاه در میان اعضای خانواده اشاره کرد. افراد بدون عوامل خطرزا و علائم بیماری چشمی نیز باید چشم خود را هرازگاهی معاینه کنند.
در مورد تست‌های غربالگری با پزشک خود صحبت کنید
یکی از توصیه‌های بهداشتی مفید این است که در مورد تست‌های غربالگری با پزشک خود صحبت کنید. بعضی از آزمایش‌ها مانند آزمایش پاپ اسمیر یا آزمایش پستان باید یک بخش از برنامه‌های سلامتی ماهانه هر خانمی باشد. بر اساس دیگر عوامل خطرزایی که ممکن است در معرض آن‌ها باشید، دیگر تست‌های غربالگری برای شما الزامی می‌شوند. غربالگری مناسب همواره از یک بیماری جلوگیری نمی‌کند، اما غربالگری غالبا امکان تشخیص زودهنگام یک بیماری را به شما می‌دهد و درنتیجه می‌توانید در مراحل اولیه آن بیماری را درمان کنید.
منبع: روزنامه سپید