گرچه این کار، ساده است اما اگر برای اولین بار آن را انجام می‌دهید، ممکن است با سوالاتی ذهن‌تان را مشغول کند: از چه نوع دماسنجی باید استفاده کنیم؟ آیا باید دمای بدن یک کودک زیر دو سال را با همان روشی اندازه گرفت که دمای بدن کودک پنج ساله را اندازه می گیریم؟
در دوران کودکی‌خودتان والدین شما احتمالاً دمای بدن‌تان را با یک دماسنج شیشه ای – یک لوله باریک دارای یک نوک ظریف گرد که حاوی جیوه است – اندازه می‌گرفته‌اند.
دماسنج های شیشه ای امروزه به کار نمی‌روند، چرا که جیوه درون آنها خطراتی برای سلامتی و محیط دارد. آکادمی طب اطفال آمریکا از سال ۲۰۰۱ استفاده از دماسنج‌های شیشه‌ای را ممنوع اعلام کرده است.
اما هنوز بسیاری انواع دماسنج وجود دارند که می‌توانید از میان آنها انتخاب کنید. کاربرد دماسنج‌های جدید، آسان‌تر بوده و خواندن آنها نیز از دماسنج‌های شیشه‌ای راحت‌تر است.
و مهم‌تر این که نتیجه را به سرعت به شما نشان می‌دهد.
▪ بهترین روش، به سن کودک بستگی دارد.
ـ نوزادان:
برای نوزادان کوچک تر از سه ماه، با اندازه‌گیری درجه حرارت زیر بغل شروع کنید. اگر دما بالاتر از ۳۷.۲ درجه سانتی گراد) بود، برای بار دوم درجه حرارت را از طریق مقعد کودک اندازه بگیرید.
اندازه‌گیری درجه حرارت مقعدی دقیق‌تر از درجه حرارت زیر‌بغلی است. درجه حرارت مقعدی بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد در نوزادان، نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
ـ از سه ماهگی تا چهار سالگی:
برای این گروه سنی، پزشکان استفاده از یک دماسنج مقعدی یا دماسنج الکترونیک پستانکی را توصیه می‌کنند. برای کودکان بزرگ تر از سه ماه می توان از دماسنج گوشی استفاده کرد.
ـ از پنج سالگی به بالا:
پس از چهار سالگی، بیشتر کودکان قادر به نگاه داشتن دماسنج دیجیتال دهانی در زیر زبان خود برای کوتاه مدت هستند. زمانی که کودک به سن مدرسه رسید، پزشکان استفاده از درجه دهانی را ترجیح می‌دهند.
روش های کاربرد با توجه به نوع دماسنج و محل استفاده – دهان، مقعد، زیر بغل یا گوش – متفاوت هستند.
یک قانون کلی برای همه انواع دماسنج و همه محل‌های ذکر شده وجود دارد: هرگز کودکتان را با یک دماسنج در دهان، زیر بغل یا مقعد تنها نگذارید. به همین ترتیب شما و نه فرزند‌تان، باید دماسنج گوشی را در دست بگیرید و آن را در محل نگاه دارید.
● زمانی که باید به پزشک رجوع کنید
گرچه درجه حرارت بالای بدن کودک شما اسباب نگرانی شما را فراهم می‌کند، اما بیشتر کودکان تب را به خوبی تحمل می‌کنند.
تب خفیف می‌تواند به بدن در خلاص شدن از عفونت‌های ویروسی کمک کند. اگر حال کودک شما خوب است، مایعات را به اندازه کافی می‌نوشد و به بازی کردن ادامه می‌دهد، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
از سوی دیگر، اگر کودک بی‌حال است، مرتباً استفراغ می‌کند، یا از سردرد یا دل درد شکایت دارد، بلافاصله به پزشک یا بخش اورژانس مراجعه کنید.
همچنین در صورتی که تب او به داروهای معمول پاسخ نمی‌دهد و یا حمله تشنج به او دست داده است، باید به پزشک مراجعه کنید.
● انواع جدید دماسنج
اگر سن شما بیش از سی سال است، ممکن است همه انواع دماسنج را که در اینجا معرفی می شوند، نشناسید. احتمالاً دماسنج‌های شیشه‌ای را از دوران کودکی خود به یاد می‌آورید.
این دماسنج ها سرعت انواع جدید‌تر را ندارند و گرچه عموماً دقیق هستند، خواندن آنها می‌تواند دشوار باشد. مهم‌تر اینکه در صورت شکستن شیشه آنها، جیوه آزاد می‌شود که محیط را آلوده می‌کند و ورود مقادیر زیاد آن به بدن باعث صدمات مغزی می‌شود.
آکادمی طب اطفال آمریکا از سال ۲۰۰۱ استفاده از این دماسنج‌ها را در مراکز خدمات بهداشتی – درمانی و منازل ممنوع اعلام کرد.
▪ دماسنج دیجیتال:
دماسنج های دیجیتال الکترونیک که دارای باتری های دکمه‌ای هستند، از حس‌گرهای حرارتی الکترونیک برای ثبت دمای بدن استفاده می‌کنند. با این دماسنج‌ها می توان دمای بدن را از طریق مقعد یا زیر بغل در مدت ۳۰ ثانیه یا کمتر اندازه گیری کرد.
برخی انواع که دارای جلدی یک بار مصرف هستند که پس از مصرف به دور افکنده می شود، از نظر بهداشتی مناسب‌‌تر هستند.
بیشتر دماسنج های دیجیتال پس از اندازه گیری درجه حرارت، بوق می‌زنند. نتیجه به صورت عددی بر روی صفحه‌ای که در قسمت بالایی دسته دماسنج قرار دارد، ظاهر می‌شود. دماسنج های دیجیتالی بسیار سریع تر از انواع شیشه‌ای و معمولاً دقیق‌تر هستند.
▪ دماسنج دیجیتال پستانکی:
دماسنج‌های دیجیتال پستانکی برای کودکان زیر دو سال و نوپایان به ویژه کودکانی که پستانک می‌خورند، مناسب هستند.
این دماسنج ها نیز مانند سایر دماسنج‌های دیجیتال، با باتری کار می‌کنند و با یک حس‌گر الکترونیک درجه حرارت بدن را اندازه می‌گیرند. درجه حرارت برروی صفحه‌ای در جلوی دماسنج نمایش داده می‌شود.
برای کار با این دماسنج، کودک باید آن را بدون حرکت به اطراف به مدت سه دقیقه در دهان نگاه دارد.
البته ممکن است این انواع مدت زیادی به درد شما نخورند، اما برای یک کودک، این مدت می‌تواند به اندازه یک عمر به طول انجامد. دماسنج‌های پستانکی دمای بدن را اندکی پائین‌تر نشان می‌دهند، بنابراین پزشکان توصیه می‌کنند که سه دهم درجه سانتی‌گراد به دمای نمایش داده شده افزوده شود.
▪ دماسنج دیجیتال گوشی:
دماسنج دیجیتال گوشی، دماسنج تیمپانیک هم نامیده می‌شود. این دماسنج از اشعه مادون قرمز برای اندازه‌گیری دمای بدن از طریق مجرای گوش استفاده می‌کند.
این انواع از همان دقت دماسنج‌های مقعدی برخوردارند. دماسنج دیجیتال در کمتر از دو ثانیه حرارت بدن را اندازه می‌گیرد و پس از پایان کار معمولاً بوق می‌زند.
آکادمی طب اطفال آمریکا به والدین توصیه می‌کند که از به کار بردن این دماسنج برای کودکان زیر سه ماه خودداری کنند، چرا که کانال گوش آنها کوچک‌تر از آن است که مناسب قرار دادن این دستگاه باشد.
دماسنج گوشی را می توان برای هر کودک بالای سه ماه تا زمانی که به طور کامل در مجرای گوش کیپ می‌شود، مورد استفاده قرار داد.
▪ نوار درجه حرارت:
این نوارها حاوی کریستال مایع هستند که با تغییر رنگ، درجه حرارت را نشان می‌دهد. گرچه کاربرد آنها آسان است، اما دقیق نیستند.
این نوارها نشان می‌دهند که آیا کودک شما تب بالای ۳۸.۹ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر دارد یا خیر. برای خواندن دقیق دمای بدن کودکتان، باید از دماسنج دیجیتالی استفاده کنید