بیماری ویروسی تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) با گزش یک کنه از خانواده Bunyaviridae منتقل می شود و گرچه میزبان اصلی آن حیوانات است، ولی موارد پراکنده آن در انسان نیز دیده می شود.
این بیماری برای اولین بار در سال 1944 در شبه جزیره کریمه توسط دانشمندان روسی شناسایی شد و تب هموراژیک کریمه نام گرفت. در سال 1969 مشخص شد عامل تب خونریزی دهنده کریمه مشابه عامل بیماری است که در جریان اپیدمی سال 1956 در کنگو پیدا شد و ترکیب نام این دو منطقه علت نامگذاری این بیماری است.
CCHF بیشتر در آفریقا، بالکان، خاورمیانه و کشورهای آسیای جنوبی دیده می شود. طیف وسیعی از حیوانات وحشی و حیوانات اهلی مانند گاو، گوسفند و بز میزبان اصلی این ویروس هستند. پرندگان معمولا نسبت به ویروس مقاوم هستند؛ ولی شیوع آن در شتر مرغ و کشتارگاه های مرغ در آفریقا نیز دیده شده است.
***همه چیز از یک کنه شروع می شود
ویروس CCHF بر اثر گزش کنه و تماس با خون و بافت آلوده بوجود می آید. بیشتر قربانیان کارگران کشتارگاه ها، دامپزشکان و کشاورزان هستند.
این بیماری یا از طریق کنه یا از طریق کشتار در فضایی خارج از کشتارگاه به انسان منتقل می‌شود. در صورت انتشار با کنه، با کوچک‌ترین گزشی، این خون آلوده از کنه به انسان منتقل می‌شود. به این ترتیب کسانی که در دامداری و قصابی‌ها هستند، مستعد ابتلا به این بیماری هستند. در نوع دوم، اگر کشتار دام در کشتارگاه صورت گیرد جای نگرانی نیست، هشدار زمانی است که دام در کوچه و خیابان کشتار شود که موجب آلودگی افراد تحت تماس می‌شود.
اگر گوشت آلوده بخوریم بیمار می شویم؟
برخلاف تصور عموم مردم،که فکر می کنند با خوردن گوشت آلوده ممکن است به بیماری تب کریمه کنگو مبتلا شوند،تنها با تماس با گوشت لاشه و خون حیوان امکان انتقال این بیماری وجود دارد و ئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت،انتشار بیماری تب کریمه کنگو از طریق خوردن گوشت آلوده را قویا تکذیب کرده است.
تب کریمه کنگو قدمتی قدیمی در ایران دارد
این بیماری برای نخستین بار در سال ۷۸ در کشور دیده شد، سالیانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ مورد به این بیماری مبتلا می‌شوند. بیماری تب کریمه کنگو در ۳۰ درصد موارد حتی با اقدامات درمانی با مرگ‌ومیر مواجه بوده و کشنده است. در طول امسال بیش از ۳۰ نفر در کشور به این بیماری مبتلا شدند که از این تعداد ۳ مورد فوتی گزارش شده است.
***علایم و نشانه های بیماری
دوره نهفته بیماری بسته به عمق نیش کنه متفاوت است. در صورت گزش عمیق، دوره نهفته بین یک تا سه روز و حداکثر 9 روز است. اگر بیماری بر اثر تماس با خون یا بافت آلوده باشد، دوره نهفته پنج تا شش روز و حداکثر 13 روز است.
علائم این بیماری در انسان بین یک تا سه روز ظاهر می شود که شامل تب و لرز، سردرد، کوفتگی، اسهال و استفراغ به مدت ۳ تا ۵ روز و بعد از آن خونریزی زیر پوستی، وجود خون در مدفوع و دستگاه تناسلی و دستگاه گوارش آغاز می‌شود که در نهایت موجب مرگ فرد بیمار می‌شود.
تب، درد عضلانی، گردن درد، سفت شدن بافت گردن، درد چشم، حساسیت چشم نسبت به نور، تهوع، استفراغ، اسهال، شکم درد، گلودرد، نوسانات خلقی شدید و خواب آلودگی از مهمترین علایم تب خونریزی دهنده کنگو هستند.
در برخی بیماران افزایش ضربان قلب، تورم غدد لنفاوی، بزرگ شدن کبد، خونریزی داخلی قابل مشاهده از روی پوست، نارسایی کبد و ریه نیز دیده می شود. داروهای ضد ویروسی تنها راه درمان بیماری هستند که به صورت خوراکی و وریدی استفاده می شوند.
***روش های پیشگیری
اگر حیوان آلوده در روزهای اوج بیماری ذبح شود و ذبح کننده دستکش به دست نداشته باشد یا اگر دستش خراش بردارد، ویروس بلافاصله به او منتقل می شود. استفاده از اقدامات محافظتی در جلوگیری از ابتلا به این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور خاص، پزشکان و دامپزشکان باید همیشه از دستکش، روپوش بلند، شلوار و چکمه مخصوص استفاده کنند.
اصرار بر این است دام‌های وارداتی حتما توسط دامپزشک معاینه شوند و بعد در اختیار کشتارگاه‌ها قرار گیرند. همچنین باید از خرید گوشتهای بازرسی نشده و بدون مهر دامپزشکی خودداری شود.
بی‌شک ذبح دام اگر در کشتارگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت و با رعایت نکات ایمنی باشد، از انتقال بیماری تب کریمه کنگو به مردم نگرانی وجود نخواهد داشت.
دامپزشکان نیز تاکید می‌کنند، تهیه گوشت از مراکز مورد تایید بهداشتی و دامپزشکی و فریز کردن گوشت قبل از مصرف در دمای فریزر به مدت سه تا چهار ساعت، ویروس تب کنگو را از بین می‌برد. پختن درست و کامل گوشت مصرفی نیز همین اثر را خواهد داشت.
اگر حیوان آلوده در روزهای اوج بیماری ذبح شود و ذبح کننده دستکش به دست نداشته باشد یا اگر دستش خراش بردارد، ویروس بلافاصله به او منتقل می شود.
استفاده از اقدامات محافظتی در جلوگیری از ابتلا به این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور خاص، پزشکان و دامپزشکان باید همیشه از دستکش، روپوش بلند، شلوار و چکمه مخصوص استفاده کنند.
اصرار بر این است دام‌های وارداتی حتما توسط دامپزشک معاینه شوند و بعد در اختیار کشتارگاه‌ها قرار گیرند. همچنین باید از خرید گوشتهای بازرسی نشده و بدون مهر دامپزشکی خودداری شود.
اگر به تب کریمه کنگو مبتلا شدیم چه کار باید بکنیم؟
1.بیمار مشکوک به CCHF باید ایزوله شود و با افراد خانواده و پرسنل بیمارستانی در تماس نباشد.
کلیه وسایل بیمارستانی مانند ماسک، دستکش، روپوش، پیش بند، لوله‌های خون، سرنگهای استفاده شده و هر وسیله‌ای که با ترشحات بیمار درتماس بوده باید سوزانده شود.
2.سمپاشی منازل و اصطبل‌ها جهت کاهش کنه‌ها
3.مصرف مواد ضد عفونی جهت گندزدایی توالت‌ها، محیط آلوده به خون و ترشحات بیمار
4.به دلیل اینکه متأسفانه دام بدون علامت است، باید از مصرف گوشت تازه خودداری شود و دام پس از ذبح تا ۲۴ ساعت در دمای منفی ۱ تا ۴ قرار گیرد تا ویروس‌های آن کشته شوند و پس از آن مصرف شود.
5.در هنگامی که پرسنل مراقب بیمار در معرض تماس پوستی یا پوستی مخاطی با خون، مایعات بدن و یا فضولات بیمار قرار می‌گیرند بایستی فوراً سطح آلوده را با آب و صابون بشویند.
6.از خرید گوشتهای بازرسی نشده بدون مهر دامپزشکی (کشتار غیرمجاز) خودداری کنید.
7.کارکنان بهداشتی و درمانی و افرادی که با خون، ترشحات بدن بیمار و یا بافت‌های آلوده بیماران تماس داشته‌اند باید مرتب و حداقل تا چهارده روز پس از تماس تحت نظر بوده و درجه حرارت بدن آنها هر روز کنترل شود و در صورت ظهور علایم بالینی مطابق با تعریف مورد محتمل بلافاصله درمان برای آنان شروع شده و اقدامات بعدی بعمل آید.
منبع: ایرنا
راهکار پیشگیری از تب کنگو در اصفهان آغاز شد