چرا شیر مادر؟

 ابوالفضل آسایی، متخصص کودکان، درمورد تغذیه با شیر مادر تا کمتر از 2سال این‌گونه می‌گوید: براساس تحقیقات سازمان جهانی بهداشت (WHO) تغذیه کودکان با شیر مادر باید تا 2سال ادامه داشته باشد. هرچند که با ورود غذاهای جامد به روند تغذیه کودک سهم شیر مادر کاهش پیدا می‌کند ولی همین میزان اندک هم کودک را در برابر بیماری‌های مزمن در بزرگسالی نیز مصون می‌کند. در این میان ممکن است برخی والدین مایل به ادامه تغذیه با شیر مادر بیش از این سن باشند که مطمئنا این شیوه نیز توصیه نمی‌شود زیرا طولانی شدن زمان تغذیه با شیر مادر تاثیری بر  افزایش میزان بهره‌مندی کودک از آن نخواهد داشت و هر آنچه ضروری است طی 2 سال دریافت و ذخیره شده است.

 با شروع 6 ماهگی مواد غذایی تکمیلی به نوزاد داده می‌شود ولی شیر مادر همچنان نقش اصلی و اساسی در تامین مواد ضروری برای رشد را دارد ولی هرچه سن بالاتر می‌رود و رشد و کالری موردنیاز کودک افزایش پیدا می‌کند این غلبه مواد غذایی کمکی است که به چشم می‌آید. در این دوره است که شیر مادر به‌عنوان تامین‌کننده مواد مغذی با کیفیت بالاتر از غذاهای مکمل نقش پیدا کرده و بدن کودک را در برابر بیماری‌های دوران کودکی محافظت می‌کند.

آیا 6 ماه کافی است؟

طبق نتایج تحقیقات WHO، شیر مادر حداقل 50 درصد از کالری موردنیاز یک کودک بین 6 تا 12ماه و یک‌سوم از کالری موردنیاز کودکی  بین 12 تا 24 ماه را تامین می‌کند.

آنچه این روزها به‌عنوان حذف شیر مادر در 6 ماهگی مطرح می‌شود هرگز به معنی حذف کامل شیر مادر از برنامه تغذیه کودکان ‌نیست بلکه آنچه توصیه می‌شود این است که با برقراری تعادل میان‌وعده‌های اصلی غذایی کودک و خوراندن شیر مادر به‌عنوان میان‌وعده ضروری ‌می‌توان تعادل رشدی ایجاد کرد.  به نظر می‌رسد هدف از اراده این نظریه ایجاد یک برنامه جامع متشکل از همه مواد مغذی ضروری رشد کودک و تامین آن از منابعی غیر از شیر مادر بوده که به تکمیل و فعال‌سازی سلول‌های مغزی نوزاد کمک کرده و از بروز نارسایی‌ها و کندی رشد جلوگیری می‌کند. هرچند اثبات ایجاد طبع سرد یا گرم در کودکان به صورت قطعی نیاز به زمان داشته و معتقد هستیم بروز این علائم ناشی از انتقال از طریق شیر مادر است.  توصیه ما به مادران این است که تا پایان 23 ماهگی کودک، شیر مادر در وعده‌های اصلی و فرعی غذایی کودک گنجانده شود چون تاثیرات مهم آن، هم برای کودک و هم مادر اثبات شده است. شاید دلیل اصلی در توصیه به قطع شیر مادر بعد از 2 سال این باشد که از این زمان به بعد، شیر مادر با تمام امتیازات انحصاری و شگفت‌انگیزی که دارد برای کودک ویژگی خاصی نداشته و تنها مانع از جذب و تامین مواد آلی و ضروری از دیگر مواد غذایی می‌شود.

این باور غلط را فراموش کنید

بسیاری از مردم فکر می‌کنند که شیر مادر بعد از یک سال هیچ ارزش غذایی برای نوزاد ندارد. صرف‌نظر از اینکه کودک شما چند ماهه است، او به خوردن شیر مادر ادامه خواهد داد تا از پروتئین، کلسیم، چربی، ویتامین A و دیگر مواد مغذی موجود در شیر مادر بهره‌مند شود. ملموس‌ترین مثالی که می‌توان در این مورد مطرح کرد این است که شما سال‌های سال است که سبزی اسفناج می‌خورید، چون خواص اثبات شده آن را می‌شناسید و مصرف آن را برای سلامت بدن‌تان ضروری می‌دانید و هر بار برای بهره‌مندی از این مزایاست که سراغ خوردن آن می‌روید. آیا می‌توانید بگویید که یک بار در چند سال گذشته اسفناج خورده‌ام و کافی است؟ کودکی که هنوز منبع خوراکی دیگری غیر از شیر مادر ندارد تا قبل از رشد و تکمیل دندان‌های شیری به بهترین منبع تامین‌کننده این مواد و ریزمغذی‌های مهم یعنی شیر مادر نیاز اساسی و ضروری دارد.

کودک تان را واکسینه کنید

موضوع مهم دیگر در مورد تغذیه با شیر مادر تقویت سیستم ایمنی کودکان در برابر بیماری‌های عفونی و میکروبی شایع  نوزادی است، مانند عفونت گوش و عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی. تحقیقات نشان داده مکیدن میزان کمی از شیر مادر هم می‌تواند مانع از رشد و تکثیر عفونت‌های میکروبی گوش میانی کودکان شود که دلیل اصلی مصرف آنتی‌بیوتیک‌های قوی بین نوزادان است.

فواید شیردهی برای مادران

مصونیت مادرانی که به هر کودک 2 سال تمام شیر داده‌اند از سرطان‌های شایع زنامه شامل سرطان سینه، رحم و تخمدان از عوارض ثانویه شیردهی است. جالب است بدانید که تحقیقات نشان داده است مصونیت یک مادر که دو فرزند خود را دو سال تمام شیر داده، برابر است با مادری که هر چهار کودک خود را برای یک سال شیر داده است.

اشتباه  نکنید

رشد کودکان در سال دوم زندگی برخلاف 12ماه اول که بسیار سریع و چشمگیر است، کاهش پیدا می‌کند. اما این کندی رشد دلیلی نمی‌شود که شیر مادر را ناکافی بدانیم و سعی کنیم تا کودک را از آن محروم کنیم. این طبیعی است که کودک به‌دلیل توانایی در جویدن و بلعیدن مواد غذایی جامد کمتر گرسنه شود و تحرک زیاد و کنجکاوی در محیط اطرف در طول روز فرصتی برای مکیدن شیر مادر نگذارد ولی همین بچه‌ها در شب هنگام وابستگی غذایی به شیر مادر را با مکیدن‌های طولانی شبانه جبران می‌کنند. بدن هوشمند کودک است که می‌خواهد تا مواد مغذی موجود در شیر مادر را همچنان دریافت کند!

کوچولوهای کم‌اشتها

گاهی اوقات مادران تصورات اشتباهی از اشتهای کودک نوپا دارند. مهم است که بدانیم نوزادان 13 تا 24 ماه‌ نیز به 3 وعده غذای اصلی و 2 یا 3 میان‌وعده ‌سالم و به اندازه احتیاج دارند. استفاده از شیر مادر به‌عنوان یکی از 2 تا 3 میان‌وعده علاوه بر حمایت تغذیه‌ای می‌تواند اشتهای کودک برای خوردن غذاهای اصلی را حفظ کند. افراط در تغذیه کودک با شیر مادر یا ایجاد وابستگی به آن در 12 ماهه دوم زندگی ممکن است باعث بروز بی یا کم‌اشتهایی شود که این اتفاق منجر به از دست رفتن مواد مغذی و مهم رشدی‌ می‌شود. مدیریت این مورد با مادران است که بتوانند بین این موارد تعادل و تناسب ایجاد کنند.

چرا نه؟!

تحقیقات نشان داده است وابستگی شبانه کودکان بیش از یک سال به شیر مادر به‌دلیل تماس طولانی‌مدت لثه‌ها با قند و هیدروکربن موجود در شیر مادر، بافت لثه‌های پرورش‌دهنده دندان‌های شیری را درمعرض پوسیدگی قرار داده و همین اتفاق باعث می‌شود که دندان‌های شیری از بنیان ضعیف باشند.

این اتفاقا تنها با مکیدن شیر مادر رخ نمی‌دهد بلکه استفاده از شیشه و خوردن شیر شبانه هم منجر به این مورد خواهد شد. آمارها نشان می‌دهد پوسیدگی دندان‌های شیری بین نوزادانی که بین 6 تا 24 ماه از شیر مادر تغذیه کرده‌اند 48 درصد بیشتر از کودکانی است که کمتر از 2 سال شیر مادر نوشیده‌اند، زیرا هنگامی که نوزادان شب تا صبح با وقفه‌های کوتاه در حال مکیدن شیر هستند بزاق دهان فرصت نمی‌کند تا با ترشح و تاثیر بر باکتری‌های مضر، دندان‌های مهر و موم شده داخل لثه را تمیز نگه دارد و همین امر باعث پوسیدگی سریع و زودتر از موعد دندان‌های شیری می‌شود.

منبع: سیب سبز

10 فایده عجیب شیرمادر!