پلی فنول چیست؟
ترکیبات پلی فنولیک طبیعی بسیار با ارزش بوده و دارای خاصیت مهارکنندگی رادیکالهای آزاد هستند. رادیکالهای آزاد با حمله به غشا سیتوپلاسمی و نابود کردن آن، به DNA دسترسی پیدا کرده و از طریق تغییر آن باعث بیماریهایی مثل سرطان میشوند. چندین هزار از ترکیبات پلی فنولی در گیاهان شناخته شده است که همگی در گروههای مختلف دسته بندی میشوند. تقسیم بندی در این گروهها بر اساس تغییرات تدریجی اسکلت شیمیایی اولیه است که مربوط به درجه ی هیدروکسیل دار شدن، اکسیداسیون ، گلیکوزیلاسیون ، متیلاسیون و اتصالات مربوط به مولکولهای دیگر است (منظور از اسکلت اولیه موادی مانند کربوهیدراتها – لیپیدها و پروتئین هاست) لازم به ذکر است هرچه گروه هیدروکسیل در مواد پلی فنول بیشتر باشد توانایی آنتی اکسیدانی آنها افزایش میابد.
پلی فنول ها چه کاری انجام می دهند؟
در شرایط آزمایشگاهی و یا در داخل بدن مواد پلی فنول باعث :
1. کاهش التهاب به وسیله مهار ادم
2. جلوگیری از رشد تومورها
3. تعدیل کردن سیستم ایمنی بدن
4. جلوگیری از پوکی و اختلالات استخوان
5. افزایش مقاومت مویرگی با فعال کردن ترکیباتی در عروق خونی
6. محافظت از سیستم قلبی عروقی
7. محافظت ازشبکیه چشم
8. افزایش وزن بدن
و… میشوند.
انواع پلی فنول ها
معمولاً متخصصان پلی فنل ها را براساس روش بیوسنتز آن ها و ساختارشان طبقه بندی می نمایند. ترکیبات اصلی فنلی گیاهان به شرح ذیل می باشند:
• فنل ها و اسید فنل های ساده، که معمولاً به شدت آنتی اکسیدان (مانند اکلیل کوهی)، ضد التهاب (مانند بید) و محرک ترشح صفرا از کبد (مانند کنگر فرنگی) هستند.
• کومارین ها که به عصاره یونجه گل زرد (ملیلوتوس) خواص ضد اِدِم می دهند. فورانوکومارین ها نیز (که در کرفس و برخی گیاهان دیگر یافت می شوند) از همین دسته می باشند.
• لیگنان ها که در تولید داروهای ضد تومور به کار می روند.
• مشتقات فنیل پروپانیک که موجب خاصیت ضد دل به هم خوردگی زنجبیل یا خواص آرام بخش “کاوا” می باشند.
• فلاونوئیدها و ترکیبات وابسته (مثل آنتوسیان ها) که در داروهای قلب و عروق مصرف می گردند و در گیاهانی چون جینکو نیز موجود می باشند. ایزوفلاونوئیدها نیز در همین طبقه دسته بندی می گردند به ویژه ایزوفلاون ها که به عنوان استروژن های گیاهی شناخته شده اند و از جمله خواص آن ها کاهش گرگرفتگی مربوط به یائسگی گزارش شده است.
• تانون ها، با خواص ضد اسهال که در بسیاری از گیاهان دارویی سنتی یافت می شوند. در این راستا پروآنتوسیانیدین ها را نیز قرار می دهند. همان ترکیبی که به سرخ ولیک خاصیت تأثیر بر روی تپش قلب و انبساط عروق کرونر را می بخشد.
• کینون ها، از جمله نفتوکینون ها که به برگ درخت گردو خاصیت ضد باکتریایی می دهد و به ویژه آنتراکینون ها که ملین های قوی هستند و باید از آن ها با احتیاط و به صورت محدود استفاده شود (سنا، آلوئه و غیره).
• ترپنوفنول ها مانند تتراهیدروکانابینول موجود در شاه دانه و یا هیپرفورین موجود در گل راعی که به عنوان عامل ضد افسردگی گیاه مذکور شناخته می شود.
کدام غذاها پلی فنول دارند؟
چای ومیوه های قرمز رنگ مثل: توت فرنگی-تمشک-توت سیاه وسفید
میوه هایی چون:کیوی- زغال اخته- سیب ، دانه غلات همچون :آرد جودوسر- برنج- گندم
پوست باقلاسبز و شاه بلوط گیاهان دارویی:رزمارینوس- گلپر