در لاپاراسکوپی برخلاف روش جراحی باز نیازی به برش بزرگ بر روی پوست نیست و جراح برش بسیار کوچک در حد نیم اینچ در زیر ناف ایجاد می کند. در این روش از ابزار مخصوصی بنام لاپاروسکوپ استفاده می‌شود که یک ابزار بلند و باریک است که از طریق برش کوچک وارد بدن می‌شود. بنام لاپاروسکوپ دارای یک دوربین بسیار کوچک است که به کمک آن، متخصص می‌تواند ارگان‌های داخل شکم و لگن را روی صفحه‌ی مانیتور مشاهده کند.
در صورتی که لازم باشد مشکلی که در این ارگان‌ها وجود دارد با جراحی درمان شود، از ابزارهای دیگری استفاده می‌شود. این ابزار‌ها نیز معمولا از طریق چند برش کوچک دیگر وارد شکم می‌شوند. البته می‌توان ابزارهای جراحی را نیز توسط همان لاپاراسکوپ اولیه و از طریق همان برش اولیه وارد شکم کرد و جراحی را انجام داد. این روش لاپاراسکوپی “لاپاراسکوپی تک سایت” نامیده می‌شود.
قبل از لاپاروسکوپی چه کارهایی باید انجام شود؟
انجام برخی آزمایشات خون معمولا یک هفته مانده به تاریخ عمل
گرفتن وقت از بیمارستان
حمام کردن در شب قبل از عمل
پرهیز از خوردن و آشامیدن (حتی آب) از نیمه شب قبل از عمل
البته ممکن است پزشک موارد دیگری را نیز دستور دهد.
مزایای جراحی لاپاراسکوپی چیست؟
برش کمتر و حفظ زیبایی پوست :
در لاپاراسکوپی با استفاده از ۳ سوراخ ۱۰-۵ میلی متری، جراحی انجام می‌شود و جالب است بدانید که تمام جراحی‌های زنان نظیر برداشتن رحم، کیست تخمدان و بستن لوله، از این طریق قابل انجام است.
از فواید لاپاراسکوپی کوچک بودن اسکار عمل (جای زخم) است، به عنوان مثال اگر عمل جراحی بستن لوله‌های رحم به روش جراحی باز انجام شود، باید برش جراحی حداقل به اندازه هفت تا هشت سانتی‌متر ایجاد شود، اما در این روش با دو سوراخ نیم سانتی‌متری می‌توان عمل را انجام داد.
با توجه به این که در روش لاپاراسکوپی اسکار عمل کوچک‌تر از جراحی باز است، انتظار می‌رود عوارض و مشکلات پس از عمل نیز کمتر باشد.این مساله از نظر زیبایی به نفع بیمار است.
چسبندگی داخل شکمی کمتر :
چسبندگی یکی از مشکلاتی است که پس از عمل جراحی باز ممکن است برای فرد ایجاد شود، اما در لاپاراسکوپی چون شکم باز نمی‌شود، در معرض هوای محیط قرار نمی‌گیرد و بافت بدن با لوازمی که هنگام عمل استفاده می‌شود تماس ندارد، چسبندگی خیلی کمتری ایجاد می‌کند.
بازگشت سریع به زندگی روزمره :
لاپاراسکوپی به او کمک می‌کند پس از جراحی خیلی سریع تر به زندگی روزمره برگردد و کارهای عادی را از سر بگیرد.
عارضه عفونت کمتر :
احتمال عفونت نیز در این روش بسیار کمتر است.
ترخیص سریع از بیمارستان :
مدت بستری در بخش معمولا ۱۲ تا ۲۴ ساعت
درد کمتر :
دردهای شکمی بسیار کمتر از عمل باز شکمی میباشد.
هزینه داروی کمتر :
دارو مسکن ، انتی بیوتیک ، سرم کمتر نیاز است.
مشاهده و دید بهتر :
همچنین در روش جراحی باز، داخل شکم به خوبی روش لاپاراسکوپی روشن نمی‌شود و چون اعضای بدن روی هم قرار گرفته‌اند، ممکن است خیلی از بافت‌ها بخوبی دیده نشود، اما این مشکلات در لاپاراسکوپی وجود ندارد.
البته باید گفت دمیدن گاز داخل شکم که در روش لاپاراسکوپی انجام می‌شود، برای برخی افراد خطرناک است، بنابراین افرادی که زمینه بیماری‌های قلبی یا تنفسی دارند، نباید از این روش استفاده کنند.
لاپاراسکوپی برای تشخیص و درمان چه مشکلاتی به کار برده می‌شود؟
از تکنیک لاپاراسکوپی برای تشخیص علت دردهای مزمن شکمی و ناباروری و همچنین برا بررسی توده‌های داخل شکمی استفاده می‌شود. در صورتی که مشکلی دیده شود و تشخیص داده شود، اغلب می‌توان به طور همزمان آن را در همان جراحی، درمان کرد (در واقع جراحی هم با هدف تشخیص و هم درمان انجام می‌شود). از روش لاپاراسکوپی همچنین برای تشخیص و درمان مشکلات زیر استفاده می‌شود:
اندومتریوز: در صورتی که علائم و نشانه‌های ابتلا به اندومتریوز را داشته باشید و مصرف دارو کمکی به شما نکرده باشد، احتمالا انجام لاپاراسکوپی برای شما تجویز می‌شود. از لاپاراسکوپی برای نگاه کردن به فضای داخل لگن استفاده می‌شود و در صورتی که بافت اندومتریوز دیده شود، اغلب طی همان عمل با کمک لاپاراسکوپ برداشته می‌شود.
فیبروئید: فیبروئید به بافت‌های اضافه‌ای گفته می‌شود که در دیواره‌ی داخلی رحم یا در خارج ازآن رشد می‌کنند. اغلب فیبروئید‌ها خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند، اما تعداد بسیار کمی از آن‌ها نیز ممکن است سرطانی باشند. فیبروئید‌ها میتوانند باعث درد و خونریزی شدید شوند. در مواردی می‌توان از لاپاراسکوپی برای برداشتن آن‌ها استفاده کرد.
کیست تخمدان: در برخی از زنان در اطراف تخمدان کیست‌هایی تشکیل می‌شود. این کیست‌ها اغلب بدون نیاز به درمان خوب می‌شوند. اما در صورتی که کیست‌ها به خودی‌خود درمان نشوند، پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که برای برداشتن آن عمل لاپاراسکوپی را انجام دهید.
حاملگی خارج از رحم: ممکن است از لاپاراسکوپی برای برداشتن جنین خارج از رحم استفاده شود.
بیماری‌های مربوط به ناحیه کف لگن: از لاپاراسکوپی می‌توان برای درمان بی‌اختیاری ادارار و پرولاپس ارگان‌های داخل لگن استفاده کرد.
سرطان: برخی از انواع غدد سرطانی را می‌توان با لاپاراسکوپی خارج کرد.
جراحی لاپاراسکوپی چگونه انجام می‌شود؟
بعد از این که بیهوشی اعمال شد، یک برش بسیار کوچک در ناف یا زیر ناف یا ناحیه دیگری در شکم ایجاد می‌شود. سپس لاپاراسکوپ از طریق این برش وارد شکم می‌شود. در حین انجام این عمل، فضای داخل شکمی از گاز پر می‌شود. پر کردن فضای شکمی از گاز، موجب می‌شود که ارگان‌های لگنی و تولید مثل با وضوح بهتری دیده شوند. با کمک دوربینی که به سر لاپاراسکوپ متصل است، متخصص می‌تواند ارگان‌های داخل شکم و لگن را روی مانیتور مشاهده کند.
برای انجام جراحی و وارد کردن ابزارهای جراحی ممکن است برش‌های کوچک دیگری نیز در نواحی دیگر شکم ایجاد شوند. یک ابزار دیگر به نام ابزار کنترل رحمی نیز ممکن است از طریق واژن و دهانه‌ی رحم وارد رحم شود. از این ابزار برای تکان دادن ارگان‌های رحمی و بهتر دیدن آن‌ها استفاده می‌شود.
اقدامات پس از جراحی به چه صورت است و فرآیند ریکاوری چه مدت زمان می برد؟
بعد از اتمام جراحی، لاپاراسکوپ و قسمت اعظمی از گازی که وارد شکم شده است، خارج می‌شوند. برش‌های کوچک ایجاد شده بخیه زده می‌شوند و شما به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید. شما تا چند ساعت بعد از جراحی احساس خواب آلودگی خواهید داشت و به خاطر اثرات بیهوشی کمی حالت تهوع دارید. در صورتی که جراحی شما به صورت سرپایی انجام شده (شما در بیمارستان بستری نشده‌اید)، در اتاق ریکاوری می‌مانید تا زمانی که اثر بیهوشی کاملا برطرف شود و شما بتوانید بدون کمک دیگران بیایستید و به دستشویی بروید. لازم است یک نفر همراه شما باشد و شما را تا خانه برساند. شما معمولا می‌توانید در همان روز جراحی به خانه بازگردید. در صورتی که جراحی‌های پیچیده‌تری با لاپاراسکوپی انجام شده باشد، مانند هیسترکتومی با لاپاراسکوپی، احتمالا لازم است که یک شب را دربیمارستان بمانید.
شما تا چند روز بعد از جراحی لاپاراسکوپی، احساس خستگی و درد خفیف خواهید داشت. احتمالا درد در اطراف محل‌های برش جراحی و ناف شما احساس می‌شود. در حین انجام جراحی، یک لوله‌ی تنفسی در گلوی شما گذاشته می‌شود و این موضوع می‌تواند باعث شود که بعد از جراحی کمی گلوی شما درد یا سوزش داشته باشد. شما می‌توانید قرص‌های مکیدنی برای نرم کردن گلو را مصرف کنید یا کمی آب‌نمک قرقره کنید تا سوزش گلو کمتر شود. همچنین ممکن است در شانه و کمر خود احساس درد کنید. این درد به خاطر گازی است که در فضای داخل شکم باقی مانده است که ظرف چند ساعت تا نهایتا چند روز، به خودی خود برطرف می‌شود. در صورتی که درد و حالت تهوع شما ظرف چند روز بعد از لاپاراسکوپی از بین نرفت و یا شدیدتر شد حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
جراح شما به شما خواهد گفت که چه مدت زمان بعد از جراحی می‌توانید به انجام فعالیت‌های خود بازگردید. در صورتی که جراحی ساده و کوچک بوده باشد، شما بعد از ۱ یا دو روز می‌توانید مانند قبل به کارهای خود بپردازید. اما جراحی‌های پیچیده‌تر و سنگین‌تری مانند هیسترکتومی به مدت زمان بیشتری برای ریکاوری نیاز دارند. ممکن است پزشک به شما توصیه کند که از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.