مسمومیت، مشکل شایع نوروزی
به گزارش الودکتر مسمومیت غذایی نوعی التهاب معده روده Gostroenteritis است که بر اثر خوردن غذاهای فاسد یا سمی و معمولاً آلوده به باکتری بوجود می‌آید. در طول 3 الی 24 ساعت، بسته به نوع سم علائمی از قبیل گرفتگی شکم، تب، استفراغ، و اسهال با شدتی ناراحت کننده ظاهر میشوند. در غذاهایی که آلوده به باکتری هستند باکتریها از خود سمی ترشح می‌کنند که بر پوشش داخلی روده‌ها اثر می‌گذارد و موجب التهاب آن میشود، در ادامه به سه عامل اصلی ایجاد مسمومیت ها اشاره می کنیم:
عامل اول: باکتری
باکتریها رایج‌ترین علت مسمومیت غذایی هستند. برخی از باکتری‌های خطرناک عبارتند از ای‌کولای، لیستریا و سالمونلا. از بین آنها سالمونلا مهمترین عامل موارد جدی مسمومیت غذایی در ایالات متحده است. طبق گزارش CDC، حدود ۱ میلیون مورد مسمومیت غذایی (شامل نزدیک به ۲۰ هزار مورد بستری در بیمارستان) را می‌توان به عفونت ناشی از سالمونلا نسبت داد. کامپیلوباکتر و سی.بوتولینوم (بوتولیسم)، دو باکتری کمتر شناخته‌شده و بالقوه کشنده هستند که ممکن است در غذای ما کمین کنند.
عامل دوم: انگل
مسمومیت غذایی ناشی از انگل‌ها به‌اندازه‌ی مسمومیت غذایی ناشی از باکتریها متداول نیست اما انگل‌هایی که از طریق غذا منتشر میشوند، هنوز هم بسیار خطرناک هستند. توکسوپلاسما، انگلی است که اغلب در موارد مسمومیت غذایی دیده میشود. این انگل معمولا در جعبه‌ی ادرار گربه وجود دارد. انگل‌ها می‌توانند سال‌ها در دستگاه گوارش شما زندگی کنند، بدون آنکه به وجودشان پی ببرید. با این حال درصورتی‌که انگل‌ها در روده‌ی افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و همچنین خانم‌های باردار ساکن شوند، آنها را در معرض عوارض جانبی خطرناکی قرار می‌دهند.
عامل سوم: ویروس
مسمومیت غذایی ممکن است توسط ویروس نیز ایجاد شود. نورو ویروس که به ویروس نورواک نیز معروف است، هر سال باعث بیش از ۱۹ میلیون مسمومیت غذایی میشود. در موارد نادر این ویروس می‌تواند کُشنده باشد. ساپو ویروس، روتا ویروس و آسترو ویروس نیز علائم مشابهی ایجاد می‌کنند اما شیوع کمتری دارند. ویروس هپاتیت A، یک بیماری جدی است که می‌تواند از طریق غذا منتقل شود.
مراقب این غذاها باشید
پاتوژن‌ها تقریبا در تمام غذاهایی که ما می‌خوریم وجود دارند؛ با این حال گرمای ناشی از پخت‌و‌پز معمولا پاتوژن‌های موجود در غذاها را قبل از آنکه به بشقاب ما برسند، از بین می‌برد. مواد غذایی‌ای که به‌صورت خام مصرف میشوند، منابع متداول مسمومیت غذایی هستند، چون فرایند پخت‌و‌پز را طی نمی‌کنند. گاهی اوقات نیز غذا با اُرگانیسم‌های موجود در مدفوع تماس پیدا می‌کند. این مورد اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که فردی که غذا را آماده می‌کند، دست‌هایش را قبل از آشپزی نمی‌شوید. گوشت، تخم‌مرغ و محصولات لبنی اغلب آلوده هستند. آب نیز ممکن است به اُرگانیسم‌هایی که باعث بیماری میشوند، آلوده باشد.
برای بهبود مسمومیت چه باید بکنید؟
مسمومیت غذایی معمولا در خانه درمان میشود و اغلب موارد آن در عرض ۳ تا ۵ روز برطرف خواهند شد.
اگر به مسمومیت غذایی دچار شدید، بسیار مهم است که مایعات کافی مصرف کنید تا بدن‌تان کاملا هیدراته بماند. نوشیدنی‌های ورزشیِ سرشار از الکترولیت در آب‌رسانی به بدن مفید هستند. آب میوه و آب نارگیل نیز می‌توانند کربوهیدرات‌های از دست‌رفته را به بدن‌تان بازگردانند و به رفع خستگی کمک کنند.
از کافئین اجتناب کنید، چون ممکن است باعث تحریک دستگاه گوارش‌تان شود. چای‌های بدون کافئین با گیاهان آرامش‌بخشی مانند بابونه، نعناع و قاصدک می‌توانند معده‌ی به‌هم‌ریخته‌‌ی شما را آرام کنند.
داروهای بدون نسخه مانند ایمودیوم و پپتوبیسمول به کنترل اسهال و فرونشاندن تهوع کمک می‌کنند. با این حال شما باید قبل از استفاده از این داروها با پزشک‌تان مشورت کنید، چون بدن برای خلاص شدن از شر سموم، از اسهال و استفراغ استفاده می‌کند. همچنین استفاده از این داروها ممکن است شدت بیماری را پنهان کند و باعث شود که مراجعه به پزشک را به تأخیر بیندازید.
افرادی که دچار مسمومیت غذایی میشوند، باید استراحت کافی نیز داشته باشند. در موارد شدید مسمومیت غذایی ممکن است لازم باشد برای رفع کم‌آبی بدن بیمار، در بیمارستان به او سرُم تزریق شود. در موارد بسیار وخیم مسمومیت غذایی ممکن است لازم باشد شخص مدت طولانی‌تری در بیمارستان بستری شود تا به‌طور کامل بهبود بیابد.
چطور از مسمومیت در نوروز و سفر پیشگیری کنیم؟
از جمله راه‌هایی که می‌توان برای امنیت و سالم ماندن موادغذایی انجام داد عبارتند از: شستن میوه‌جات و سبزیجات به‌طور کامل قبل از مصرف، مصرف غذاهایی که به طور کامل پخته شده است. اگر در هنگام خوردن گوشت مرغ متوجه شدید که مغز گوشت خام بوده و به طور کامل پخته نشده است به بزرگترها اطلاع دهید. به ظاهر و بوی غذایی که می‌خورید بسیار دقت کنید. اگر احساس کردید که غذایتان بو و طعم معمولی و همیشگی را ندارد حتما قبل از خوردن به بزرگترها بگویید.شیر مثال خوبی است. اگر یکبار مزه شیری که ترش شده است را چشیده باشید؛ دیگر هیچوقت دوست ندارید که بازهم آن را بچشید! کپک (که می‌تواند به رنگ‌های سبز، صورتی، سفید، یا قهوه‌ای باشد) بسیاری مواقع علامت خوبی از فساد غذا می‌باشد. در هنگام خوردن باقی مانده غذاها در یخچال با کمک یک بزرگ‌تر آن را کاملا گرم کنید. با گرم کردن غذا، میکروب‌های بیماریزایی را که در آن رشد کرده‌اند می‌کشید. به تاریخ مصرف دقت کنید. بیشتر غذاهای بسته بندی شده دارای تاریخ انقضاء یا مهلت فروش (که ماده غذایی باید تا آن تاریخ به فروش برسد یا از قفسه‌های فروشگاه خارج شود) می‌باشند.
ماده غذایی را که حتی یک روز از تاریخ فروش آن گذشته نخرید که برای فهمیدن تاریخ مصرف آن می‌توانید از بزرگترها هم کمک بگیرید. غذا را بلافاصله بسته‌بندی کرده در یخچال قراردهید. باکتریها با قرار گرفتن در دمای اتاق فرصت مناسبی برای رشد و فعالیت پیدا می‌کنند. با قرار دادن غذا در یخچال باعث سرد شدن این میکرب‌ها شده و از رشدآن‌ها جلوگیری می‌کنید!