یکی از غدد بسیار مهم در بدن که وظایف زیادی هم دارد، تیروئید است. علاوه بر سلامت تمام ارگان ها، باید از سلامت این غده برای سلامت کامل بدن آگاه بود.به همین دلیل به شما توصیه می کنیم علائم کم کاری تیروئید در زنان را بدانید و آن ها را جدی بگیرید.
کم کاری غده تیروئید یک اختلال شایع است که اکثر افراد از علایم آن آگاه نیستند. در این حالت، غده تیروئید به میزان کافی هورمون تیروئید ترشح نمی کند.
تیروئید غده ای کوچک در ناحیه گردن و مسئول ترشح دو هورمون مهم T3 و T4 است. هورمون های ترشح شده توسط تیروئید توسط جریان خون در سراسر بدن حرکت می کنند و وظایف مهمی چون متابولیسم بدن را کنترل می کنند.
این هورمون بر عملکرد تمام اعضای بدن از جمله قلب، مغز، عضلات و پوست تاثیر می گذارد. متابولیسم نقش موثری در دمای بدن، ضربان قلب و نحوه سوزاندن کالری دارد. اگر میزان هورمون تیروئید کافی نباشد، بدن انرژی کمتری تولید می کند و به اصطلاح سوخت و ساز بدن تنبل می شود.
علل موثر در کم کاری تیروئید کدامند
مهمترین علت کم کاری تیرویید، التهاب این غده است که تیروئیدیت هاشیموتو نام دارد. در این حالت، بدن پادتن هایی تولید می کند که به غده تیروئید حمله می کنند و آن را مختل می کنند. این عارضه می تواند ناشی از یک عفونت ویروسی باشد.
برخی دیگر از علل کم کاری تیروئید عبارتند از:
–رادیوتراپی در ناحیه سر و گردن که برای درمان سرطان استفاده می شود.
–استفاده از برخی دارو های درمان بیماری های قلبی، بیماری های روحی و سرطان سبب کم کاری تیروئید می شود. شایع ترین داروی های موثر در هورمون تیرویید، آمیودارون، لیتیوم، اینترفرون آلفا و اینترلوکین 2 هستند.
–جراحی تیروئید و برداشتن غده تیروئید
–درمان ید رادیو اکتیو که معمولا برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می شود.
–کمبود ید در رژیم غذایی یکی از مهمترین دلایل کم کاری تیروئید است. صدف، ماهی های آب شور، تخم مرغ، محصولات لبنی و جلبک دریایی مهمترین منابع ید هستند.
–بارداری، برخی زنان هنگام بارداری دچار کم کاری تیروئید می شوند و پس از تولد فرزند به حالت عادی باز می گردند.
–مشکلات تیروئید در هنگام تولد
–آسیب یا اختلال غده هیپوفیز
–اختلال در هیپوتالاموس
چه کسانی در معرض خطر هستند
احتمال کم کاری تیروئید در زنان شایع تر از مردان است؛ به خصوص اگر در خانواده سابقه این بیماری وجود داشته باشد. ابتلا به بیماری های خود ایمنی از جمله ام اس، دیابت نوع 1، آتریت روماتویید، بیماری سلیاک و کم خونی حاد، افراد را بیشتر در معرض این اختلال قرار می دهد. سندرم داون، اختلال دو قطبی، سن و نژاد نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار هستند.
مهمترین نشانه های کم کاری تیروئید کدامند
–یبوست
–افسردگی
–تغییر در چرخه قاعدگی
–ریزش مو
–خشکی پوست و مو
–حساسیت زیاد در مقابل سرما
–بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
–ضربان قلب آهسته
–افزایش یا کاهش بی دلیل وزن
–استرس بیش از اندازه
–اختلالات اشتها
–پرخاشگری و عصبانیت در اکثر مواقع
این بیماری در صورت عدم درمان می تواند منجر به بیماری های حاد قلبی، درد مفاصل، ناباروری و چاقی شود. همچنین این اختلال در دوران بارداری از توسعه مغز جنین جلوگیری می کند. سطوح پایین هورمون تیروئید بسیار خطرناک است و می تواند منجر به مرگ شود.
معمولا اختلالات مربوط به غده تیروئید با یک آزمایش ساده خون قابل تشخیص است و با داروهای هورمونی درمان می شود.
عوارض جانبی کم کاری تیروئید
1- گواتر:
تحرک منظم تیروئید برای آزاد سازی هورمون های بیشتر باعث بزرگ شدن غده می شود – بیماری که به گواتر معروف می باشد. تیروئیدیت هشیموتو یکی از شایعترین علل گواتر است. اگر چه به طور کلی این مشکل ناراحت کننده نیست، اما بزرگی گواتر می تواند ظاهر شما را تحت تاثیر قرار دهد و ممکن است با قورت دادن یا تنفس تداخل ایجاد کند.
2- مشکلات قلبی:
کم کاری تیروئید همچنین ممکن است با افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی ارتباط داشته باشد. حتی کم کاری تیروئید می تواند موجب افزایش کلسترول و کاهش توان پمپاژ قلب شود. کم کاری تیروئید همچنین می تواند به نارسایی قلبی منجر شود.
3- مسائل مربوط به سلامت روان:
افسردگی ممکن است در اوایل کم کاری تیروئید رخ دهد و در طول زمان ممکن است شدیدتر شود. کم کاری تیروئید همچنین می تواند باعث کاهش عملکرد ذهنی شود.
4- نوروپاتی محیطی:
کم کاری تیروئید کنترل نشده طولانی مدت می تواند به اعصاب محیطی شما آسیب برساند – اعصاب که اطلاعات را از مغز و نخاع شما به بقیه بدن شما منتقل می کند، به عنوان مثال، دست ها و پاها. نشانه ها و علائم نوروپاتی محیطی ممکن است شامل درد، بی حسی و احساس سوزش در ناحیه آسیب عصبی باشد. این علائم ممکن است باعث ضعف عضلانی یا از دست دادن کنترل عضلات شود.
5- میگزدم:
این بیماری نادر و تهدید کننده زندگی نتیجه کم کاری تیروئید ناشناخته درازمدت است. علائم و نشانه های آن شامل عدم تحمل شدید سرما و خواب آلودگی و بی حسی است. اگر علائم یا نشانه های میگزدم را داشته باشید، به درمان فوری اورژانسی نیاز دارید.
6- ناباروری:
سطح پایین هورمون تیروئید می تواند به تخمک گذاری (زمان تخمک گذاری | تخمک گذاری چند روز است؟ ) منجر شود، که باعث کاهش باروری می شود. علاوه بر این، برخی از علل کم کاریتیروئید – مانند اختلال خودایمنی – می توانند باروری را تحت تاثیر قرار دهند.
7- نقائص تولد:
نوزادانی که مادارانشان مشکل بیماری تیروئید درمان نشده دارند ممکن است بیشتر تحت تاثیر خطر نقص مادرزادی قرار گیرند. این کودکان بیشتر مستعد به ابتلا به مشکلات جدی و فکری هستند. نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید درمان نشده در هنگام تولد در معرض ابتلا به بیماری های روانی و فیزیکی جدی هستند. اما اگر این مشکلات در چند ماه اول زندگی تشخیص داده شود، شانس رشد طبیعی بسیار زیاد می شود.
ارتباط افزایش وزن و کم کاری تیروئید:
افزایش وزن یکی از نشانه های اولیه کم کاری تیروئید است . افزایش وزن، شاید یکی از اولین علائم قابل توجه کم کاری تیروئید باشد. این مسئله به متابولیسم کندتر از حد طبیعی مربوط است. متابولیسم شما مسئول تبدیل کالری به انرژی است – هنگامی که این روند کند می شود، بدن شما از کالری اضافی استفاده نمی کند و آنها را به عنوان چربی ذخیره می کند. افزایش وزن ناشی از کم کاری تیروئید ناگهانی نیست. شما به تدریج متوجه میشوید که افزایش وزن داشته اید. ممکن است متوجه شوید کاهش وزن دشوارتر شده است یا با رژیم غذایی و ورزش باز هم افزایش وزن دارید. همچنین ممکن است در اثر یبوست های مربوط به کم کاری تیروئید دچار نفخ شوید.
13روش درمان کم کاری تیروئید
۱. تغذیه مناسب داشته باشیم
یک رژیم غذایی مناسب، فاقد کافئین و قند (کربوهیدرات) است. مصرف کربوهیدرات‌های فرآوری شده مثل آرد نیز باید کاهش پیدا کند چرا که این مواد عملکردی شبیه قند در بدن دارند. همچنین باید استفاده از کربوهیدرات‌هایی که به غلات مربوط می‌شوند را به حداقل رساند و از سبزیجات غیرنشاسته‌ای استفاده کرد.
۲. مصرف پروتئین را افزایش دهیم
چون هورمون تیروئید برای انتقال به تمام بافت‌های بدن نیاز به پروتئین دارد، باید در هر وعده‌ی غذایی از پروتئین استفاده کنید. این ماده به عملکرد طبیعی غده‌ی تیروئید کمک می‌کند. مغزها، کره‌ی مغزها، محصولات دامیِ بدون آنتی‌بیوتیک ( ارگانیک، گوشت دام‌های محلی و علف‌خوار، تخم مرغ و ماهی‌های پرورشیِ سالم) و حبوبات حاوی پروتئین هستند.
سویا و مشتقات آن مانند توفو (پنیر سویا)، شیر سویا، گوشت جایگزین (گوشت مصنوعی)، خوراکی‌های انرژی‌زا و… حاوی پروتئین هستند، اما این محصولات حتی اگر به صورت ارگانیک و بدون اصلاح ژنتیکی باشند باز هم در عملکرد گیرنده‌های هورمونی و چرخه‌ی بازخورد در سیستم غدد درون‌ریز اختلال ایجاد می‌کنند.
۳. مصرف چربی‌های سالم را فراموش نکنیم
چربی دوست شما است و کلسترول ماده‌ی سازنده‌ی مسیرهای هورمونی بدن است. اگر به میزان کافی چربی و کلسترول مصرف نکنید، عدم تعادل هورمونی در بدن تشدید می شود. با مصرف چربی‌های طبیعی و سالم مانند روغن زیتون، روغن حیوانی، آووکادو، تخم کتان، ماهی، مغزها، کره‌ی مغزها، پنیر و ماست پرچربِ بدون هورمون و آنتی‌بیوتیک و شیر نارگیل، در میزان هورمون‌های تیروئید بدن خود، تعادل ایجاد کنید.
۴. مصرف مواد مغذی را برنامه غذایی خود بگنجانیم
شاید کمبود مواد مغذی در بدن منجر به کم کاری تیروئید نشود، اما اگر میزان این ریزمغذی‌ها و مواد معدنی در بدن کافی نباشد علائم این بیماری تشدید می‌شود. مواد مغذی در درمان کم کاری تیروئید عبارتند از ویتامین D، آهن، اسید چرب امگا۳، سلنیوم، روی، مس، ویتامین A ،B و یُد.
در باور عمومی علت کم‌کاری تیروئید، کمبود یُد است. دکتر خرازیان با رد این موضوع توضیح می‌دهد: «اگر فرد به هاشیموتو مبتلا باشد و از مکمل‌های یُد استفاده کند مثل این است که به روی آتش بنزین می‌ریزد. در نتیجه افراد مبتلا به هاشیموتو باید از مصرف مکمل‌های ید و نمک‌های ید‌دار خودداری کنند. منابع اصلی حاوی ید:، سبزیجات و غذاهای دریایی است. منابع ثانوی هم عبارتند از تخم‌مرغ، مارچوبه، لوبیا، قارچ، اسفناج، دانه‌ی کنجد، کدو حلوایی، برگ چغندر و سیر.
سطح بهینه‌ی ویتامین D باید بین ۵۰-۸۰ نانوگرم/میلیلیتر باشد و اگر میزان این ویتامین زیر ۳۲ نانوگرم/میلیلیتر باشد در مسیرهای هورمونی اختلال ایجاد می‌شود.
امگا۳ موجود در ماهی، محصولات دام‌های علف‌خوار، دانه‌های کتان و گردو از اجزای سازنده‌ی هورمون‌ها برای کنترل عملکرد دستگاه ایمنی و رشد سلولی است. امگا۳ برای عملکرد تیروئید مهم است و توانایی واکنش به هورمون‌های تیروئید را افزایش می‌دهد.
۵. از مواد غذایی فاقد گلوتن استفاده کنیم
ترکیب مولکولی بافت تیروئید تقریبا به ترکیب گلوتن شبیه است. در افرادی که مبتلا به هاشیموتو هستند، مصرف گلوتن ممکن است باعث افزایش حملات دستگاه ایمنی بدن به بافت تیروئید شود.
۶. مصرف خوراکی‌های ایجادکننده‌ی گواتر را محدود کنیم
گواتر بیماری تورم غده‌ی تیروئید است. به آن دسته از مواد غذایی که در ایجاد گواتر نقش دارند، گواترزا یا گواتریژن (Goitrogens) گفته می‌شود. این مواد عبارتند از: انواع کلم (بروکلی، بروکسل، گل کلم، کلم پیچ، کلم قمری)، شلغم، ارزن، اسفناج، توت فرنگی، هلو، شاهیِ آبی، بادام زمینی، تربچه و سویا. استفاده از این مواد به صورت پخته منعی ندارد چون پخت‌وپز مواد گواترزا را غیرفعال می‌کند، همچنین می‌توان از تربچه و شاهیِ آبی در حد اعتدال استفاده کرد.
۷. از منابع غذایی که حاوی گلوتاتیون هستند، بهره بگیریم
گلوتاتیون (Glutathione) یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی است که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و در کاهش علائم هاشیموتو موثر است. این آنتی‌اکسیدان با تنظیم سیستم ایمنی بدن به کاهش بیماری‌های خودایمنی کمک می‌کند، بافت تیروئید را التیام می‌بخشد و از آن محافظت می‌کند.
غذاهای کمی حاوی گلوتاتیون هستند، اما برخی از مواد غذایی به تولید گلوتاتیون در بدن کمک می‌کنند: مارچوبه، کلم بروکلی، هلو، آووکادو، اسفناج، سیر، کدو، گریپ فروت و تخم مرغ خام از این جمله‌اند. ماده‌ی گیاهی موجود در کلم بروکلی، گل کلم و کلم (خوراکی‌های گواترزا) به افزایش ذخیره‌ی گلوتاتیون کمک می‌کند.
۸. حساسیت‌های غذایی را جدی بگیریم
همانطورکه در بیماری هاشیموتو، سیستم ایمنی به غده‌ی تیروئید حمله می‌کند، غذاهایی که باعث التهاب می‌شوند، در بدن به عنوان مهاجم شناخته شده و واکنش‌های خودایمنی را در بدن افزایش می‌دهند. برای کاهش علائم بیماری‌های خودایمنی، مراقب حساسیت‌های غذایی خود باشید.
۹. با باکتری‌های مفید روده دوست باشیم
پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که در روده‌ی ما زندگی می‌کنند. در حدود ۲۰٪ از عملکرد تیروئید به میزان کافی این باکتری‌ها در روده بستگی دارد. برای حفظ میزان این باکتری‌ها باید از مکمل‌های پروبیوتیک استفاده کنید.
۱۰. با خوردن غذاهای کامل (فرآوری نشده)، التهاب‌های خاموش خود را درمان کنیم
التهاب سیستمیک، پاسخ التهابی بدن به برخی از عوامل بیماری‌زا است. مصرف موادغذایی فرآوری‌شده، یکی از عوامل ایجادکننده‌ی این نوع التهاب در بدن است. اغلب التهاب‌های سیستمیک و بیماری‌های خودایمنی به یکدیگر مرتبط هستند. کاهش مصرف موادغذایی فرآوری‌شده از ابتلا به این نوع التهاب و بروز بیماری‌های خودایمنی جلوگیری می‌کند.
۱۱. عملکرد غده آدرنال را ارزیابی کنیم
سندروم خستگی آدرنال در نتیجه‌ی کاهش فعالیت غده‌ی آدرنال ایجاد می‌شود. ارتباط تنگاتنگی میان تیروئید و غده‌ی آدرنال وجود دارد و معمولا در درمان کم‌کاری تیروئید، عملکرد این غده نیز بررسی می‌شود.
۱۲. عوامل استرس‌زا را شناسایی کرده و تمرینات آرامش‌بخش انجام دهیم
غده‌ی تیروئید بسیار حساس است و به عوامل استرس‌زا واکنش نشان می‌دهد. تمرینات آرام‌بخشی مثل یوگا با کاهش استرس و ایجاد تعادل در انرژی و افزایش سوخت‌وساز بدن، علائم کم کاری تیروئید را کاهش می‌دهند.
۱۳. در دندانپزشکی از یقه‌ی محافظ تیروئید استفاده کنیم
تیروئید به اشعه حساس است. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مربوط به غده‌ی تیروئید، در مطب دندانپزشکی از یقه‌ی محافظ استفاده کنید.
منبع: عصر ایران-اوما-چطور
علائم و عوارض پرکاری تیروئید را بشناسید!