مصرف قرص آهن در بین ایرانیان طرفدار زیادی دارد و گاهی حتی بدون تجویز پزشک و انجام آزمایش مورد استفاده قرار می گیرد. افزایش آهن خون بر اثر استفاده بی رویه باعث رسوب آهن در کبد می گردد. در این مقاله به بررسی این کهمصرف خودسرانه قرص آهن چه بلایی بر سرمان می آورد پرداخته ایم.
مصرف خودسرانه قرص آهن منجر به رسوب کبدی می‌شود
مصرف زیاد قرصهای آهن، بدون انجام آزمایش خون که نشان‌دهنده نیاز بدن به آهن باشد، منجر به بروز مشکلاتی در دستگاه کبدی فرد می‌شود
آزمایش آهن پلاسمای خون، آزمایش میزان تراکم هموگلوبین در جریان خون و آزمایش فریتین 3 آزمایشی است که کمبود این عنصر را در بدن نشان می‌دهد.
دکتر بهروز میردامادی، متخصص بیماری‌‌های خونی گفت: با مصرف نابه‌جای قرصهای حاوی آهن، این ماده راهی برای خروج سریع از بدن نداشته و در بافت‌‌های بدن رسوب می‌کند.
وی افزود: یکی از مشکلات شایع در بین مردم ایران به‌ویژه زنان فقر آهن در بدن است، هم‌اکنون نیز حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد از زنان از فقر آهن رنج می‌برند و بسیاری از این افراد درحالی‌با مصرف خودسرانه قرص‌‌ها و داروهای حاوی آهن به خوددرمانی می‌پردازند که مصرف این داروها با عوارضی چون رسوب آهن به‌ویژه در کبد و استخوان‌‌ها همراه است.
میردامادی با اشاره به عوامل کاهش گلبول‌‌های موجود در خون تصریح کرد: ظروف آلومینیومی که برای پخت غذا استفاده می‌شود، آهن قابل جذب مواد غذایی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد و رژیم‌‌های غیرعلمی و سوء تغذیه نیز می‌تواند از عوامل مهم کاهش گلبول‌‌های قرمز و فقر آهن در بدن به‌ویژه برای زنان شود.
این متخصص بیماری‌‌های خونی بیان داشت: بیشتر افراد جامعه در ایران از عوارض این داروها اطلاعی ندارند و به خوددرمانی می‌پردازند؛ غافل از اینکه با مصرف خودسرانه این قبیل داروها بعد از مدتی مقدار آهن مورد نیاز خون بالا می‌رود، گلبول‌‌های آهن به‌صورت رسوب به‌ویژه در کبد مشاهده می‌شود و در نقاط مختلف بدن رسوب می‌کند و صدمات جدی و جبران‌ناپذیری به کبد و مغز استخوان وارد می‌کند.
میردامادی با اشاره به استفاده از داروهای آهن تنها با تجویز پزشک اظهار داشت: به‌دلیل بالا بودن آهن در این نوع داروها نسبت به مواد غذایی، اگر شرایط صحیح مصرف این داروها رعایت نشود عوارض جانبی زیادی برای بدن به‌وجودمی‌آورد، بنابراین توصیه می‌شود برای جبران کمبود و فقر آهن در بدن، بیشتر از مواد طبیعی استفاده شده و فقط درصورت تشخیص پزشک معالج دارو مصرف شود.
وی با توجه به علل بروز کم‌خونی در بدن ادامه داد: از مهم‌ترین مواد مغذی برای خونسازی که کمبود آنها سبب بروز کم خونی می‌شود می‌توان به آهن، ویتامین ب12 و اسید فولیک اشاره کردکه از بین آنها کم‌خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع‌ترین کم‌خونی‌‌های تغذیه‌ای است.
این متخصص بیماری‌‌های خونی به فارس گفت: میزان آهن در بدن همیشه از طریق جذب آهن از روده و مقداری که از بدن دفع می‌شود در حد ثابتی نگه داشته می‌شود، بنابراین اگر میزان دفع بیشتر از حد نرمال و مقدار جذب آن شود ذخیره آهن بیمار کاهش می‌یابد و کم‌خونی و فقر آهن، پدید میآید.
وی با اشاره به بررسی دقیق و حل مشکل علت کمبود آهن در بدن به همراه درمان افزود: در کم‌خونی فقر آهن، معمولا اندازه گلبول‌‌های قرمز کوچک‌تر از حد معمول بوده و گلبول‌‌ها کمرنگ‌تر هستند، همچنین تشخیص دقیق‌تر آن با آزمایش خون و اندازه‌گیری مواد خاصی که در خون بوده صورت می‌گیرد و باید توجه داشت همیشه به همراه درمان علت کمبود آهن نیز بررسی شود.
قرص آهن و زنان باردار
دکتر سعیده ضیایی، متخصص زنان ونازایی دراین خصوص به همشهری گفت: گرچه شواهد بی شماری وجود دارد که نشان می دهد مصرف مکمل آهن به طور قابل توجهی آثار مثبتی بر وضعیت آهن زنان باردار به هنگام زایمان و پس از آن دارد اما از سوی دیگر، تحقیقات جدید، ارتباط سطوح بالاتر هموگلوبین را با افزایش خطر کوچکی جنین برای سن بارداری، مرده زایی، هیپرتانسیون ناشی از بارداری، محدودیت رشد داخل رحمی، وزن کم هنگام تولد، تولد پیش از موعد و مرگ هنگام زایمان نشان داده‌اند.
وی افزود: تحقیقات محققان دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس حاکی از آن است که مصرف مکمل آهن با کند کردن جریان افت فیزیولوژیک غلظت هموگلوبین و هماتوکریت و فریتین طی بارداری در زنان در 3 ماهه دوم که احتمالاً با افزایش نامناسب حجم پلاسما مواجه هستند، به دلیل عدم رقیق شدگی مناسب خون و در نهایت صدمه به گردش خون رحمی جفتی، آن ها را در معرض افزایش خطر تولد نوزاد کم وزن قرار می دهد. زنان بارداری که کم خون نیستند و تا حدی هم مبتلا به پُرخونی هستند، اصلاً نیازی به قرص آهن ندارند و ما به این افراد فقط مصرف اسید فولیک و مولتی ویتامین ها را توصیه می کنیم.
این متخصص با اشاره به این که کم خونی با کم آهنی متفاوت است، گفت: کم خونی ناشی از فقر آهن در زنان باردار، زنان شیرده و افراد سالمند بیشتر دیده می شود که این گروه ها بدون انجام آزمایش خون می توانند قرص آهن مصرف کنند.
منبع الودکتر
کمبود آهن در مردان و ابتلا به این بیماری سخت