• دکتر فرامرز صفائی پیروز
• جراح عمومی
• ۱۳۹۷/۰۹/۱۲
• 1 دقیقه

به بزرگی پستان در آقایان که ممکن است دردناک و اغلب هم نامتقارن باشد ژنیکوماستی می گویند. علت ان هم مادرزادیست هم اکتسابی.

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با دکتر فرامرز صفائی پیروز کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

شیوع ژنیکوماستی

در آمارها میزان شیوع ژنیکوماستی متفاوت است حدود 32 تا 42 درصد که در بعضی از مطالعات میزان شیوع در بین نوجوانان تا 65 درصد گزارش شده است. در 25 تا 75 درصد بیماران ژنیکوماستی دوطرفه است. ژنیکوماستی در 50 درصد ورزشکارانی که از آندروژن ها و استروئیدهای آنابولیزان سوء استفاده می کنند، ایجاد می شود.

چرا ژنیکوماستی ایجاد می شود؟

عوامل متعددی در ژنیکوماستی دخیل است از جمله تحریک بافت پستان به وسیله استروژن ها یا مواد شبیه استروژن افزایش یافته موجود در گردش خون که ر مطالعات اخیر، درمان های طبی بر این اساس پایه ریزی شده اند.

در حدود 25 درصد هم عوامل ناشناخته بر روی ژنیکوماستی تاثیر گذارند.

بعضی از علل ژنیکوماستی مادرزادی

– علل ژنیکوماستی مادرزادی – فیزیولوژیک

• نوزادی
• نوجوانی
• پیری

– علل ژنیکوماستی مادرزادی – پاتولوژیک

1- هیپوگنادیسم

• مقاومت به آندروژن
• اختلال آنزیمی سنتز تستوسترن
• عدم وجود مادرزادی بیضه
• سندرم کلاین فلتر (XXY)

2- افزایش استروژن

• هرمافرودیسم حقیقی
• هیپوپلازی مادرزادی غده فوق کلیه
• افزایش آروماتاز محیطی

 بعضی از علل ژنیکوماستی اکتسابی

– علل ژنیکوماستی مادرزادی – متابولیک

• نارسایی کلیه
• نارسایی کبد
• سوء تغذیه
• الکلیسم

– علل ژنیکوماستی مادرزادی – اندوکرین (غدد درون ریز)

• هیپوگنادیسم اکتسابی
• پرکاری تیروئید
• نارسایی هیپوفیز

– علل ژنیکوماستی مادرزادی – نئوپلاستیک

• تومورهای غده فوق کلیه
• تومورهای بیضه
• تومورهای تولیدکننده HCG
• سرطان ریه
• تومورهای هیپوفیز

– علل ژنیکوماستی مادرزادی – متفرقه

• ترومای جدار قفسه سینه
• آسیب نخاعی
• استرس های روحی روانی
• عفونت HIV
• زونا

– علل ژنیکوماستی مادرزادی – داروها

– علل ژنیکوماستی مادرزادی – ناشناخته (ایدیوپاتیک)

3 گروه- ژنیکوماستی فیزیولوژیک در 3 دوره از زندگی فرد ممکن است ایجاد شود:

1( نوزادی

2 (نوجوانی

3 (پیری

ژنیکوماستی دوران نوزادی، دوران نوجوانی و دروان پیری

نوزادی: به خاطر تأثیر استروژن های جفت بر روی بافت پستان نوزاد (جنین) به وجود می آید، این حالت معمولا چند هفته تا چند ماه بعد از تولد با بازگشت سطح استروژن به حد طبیعی، خود به خود از بین می رود و به ندرت نیاز به درمان دارد.

نوجوانی: به خاطر افزایش نسبت استرادیول به تستوسترون در بعضی از پسران ایجاد می شود و منجر به ژنیکوماستی تا 65 درصد موارد می شود. علائم بالینی ممکن است خفیف بوده و مورد توجه قرار نگیرد، مگر آنکه در معاینه بالینی تشخیص داده شود. سن شیوع آن 12 تا 15 سالگی و اغلب یکطرفه می باشد. معمولا این حالت در طی چند ماه تا چند سال از بین می رود.

پیری: معمولا در سنین بالای 65 سال ایجاد می شود و علت آن کاهش سطح پلاسمایی تستوسترون و تبدیل محیطی تستوسترون به استروژن می باشد (آروماتیزاسیون محیطی) و در نتیجه نسبت استروژن به تستوسترون افزایش یافته که منجر به ژنیکوماستی می شود. ژنیکوماستی در دوران پیری معمولد دوطرفه می باشد.

بافت پستان در آقایان چگونه است؟

آقایان به طور طبیعی دارای پستان های مسطح هستند که تنها در ناحیه اطراف نوک پستان پری مختصری مشاهده می شود. در آقایانی که قفسه سینه عضلانی دارند ممکن است در قسمت فوقانی پری داشته باشند که در ادامه به سمت چین زیر سینه ای به صورت مسطح در می آید. قطر هاله پستان حدود 2 تا 4 سانتی متر بوده و بر روی چهارمین فضای بین دنده ای قرار دارد. به طور متوسط فاصله نوک پستان تا فرورفتگی بالای استخوان جناغ 20 سانتی متر است. تورم همراه با ژنیکوماستی ممکن است به صورت توده غددی، سفت و با حدود مشخص در اندازه های مختلف درست در زیر هاله خود را نشان دهد یا ممکن است با پری منتشر چربی با حدود نامشخصی در قفسه سینه تظاهر کند.

در بررسی سیتماتیک بیماران ژنیکوماستی چه مواردی باید مورد توجه قرار گیرد؟

کبدی – کم کاری یا پرکاری تیروئید – افزایش یا کاهش وزن اخیر – غده فوق کلیه  الکلیسم  – نارسایی کلیه بدخیمی ها

معاینه فیزیکی پستان هم شامل:

• ارزیابی ارجحیت بافت غددی یا چربی با نیشگون گرفتن پستان (Pinch test)
• میزان افتادگی غددی (پتوز)
• اضافه بودن پوست
• توده یا ندول
• ناهنجاری های نوک پستان یا وجود ترشح از آن

آیا ژنیکوماستی خطر سرطان پستان را به همراه دارد؟

به احتمال زیاد نه. سرطان پستان در مردان بسيار نادر است. توده‌اي كه در اثر سرطان ايجاد شده باشد، معمولاً درست زير نوك سينه ايجاد نمي‌شود.

خصوصيات و ماهيت بافت سرطاني با بافت حاصل از بزرگ شدن پستان در اثر ژنيكوماستي متفاوت است. سرطان پستان ممكن است موجب فرورفتگي پوست يا ايجاد ترشح خوني از سينه شود. پزشك شما مي‌تواند نوع توده را تشخيص دهد و بفهمد كه توده، سرطاني است يا نه.

بطور کلی یک درصد از کل سرطان سینه در آقایان ایجاد می شود (99 درصد خانم ها). هر چند در بیماران مبتلا به سندرم کلاین فلتر (XXY) ریسک ایجاد سرطان پستان 60 برابر می شود. بنابراین در تمامی بیماران مبتلا به ژنیکوماستی (به غیر از سندرم کلاین فلتر)، بدون نگرانی از خطر سرطان پستان، انجام درمان جراحی (با تکنیک های مختلف لیپوساکشن با یا بدون برش جراحی) معقول و منطقی می باشد.

سیر تکاملی درمان ژنیکوماستی به چه صورت است؟

احتمال برطرف شدن خود به خودی ژنیکوماستی بعید است مخصوصا اگر تحت درمان و استفاده از دارو هستید آن را رها نکنید چون ممکن است قابل برگشت باشد. تا چند سال قبل درمان جراحی ژنیکوماستی عمدتا برداشتن بافت به وسیله برش باز جراحی بود ولی امروزه از درمان اولیه ژنیکوماستی به وسیله برش باز باید خودداری شود. در سالیان اخیر اساس درمان ژنیکوماستی تغییر کرده و در اکثریت موارد از لیزر لیپولیز، لیپوساکشن اولتراسونیک، لیپوساکشن Power assisted و در بعضی موارد لیپوساکشن معمولی استفاده می شود. درمان ژنیکوماستی هنوز به خاطر ماهیت سفت و متراکم پستان و اضافه بودن پوست که اغلب وجود دارد با چالش هایی همراه است. ژنیکوماستی که از نظر بالینی به مدت بیش از 12 ماه باقی مانده باشد به طور تیپیک کاملا برطرف نمی شود. هدف از درمان، حفظ نمای طبیعی پستان مردانه است و نه برداشتن تمام بافت پستان. لیزر لیپولیز، لیپوساکشن اولتراسونیک و لیپوساکشن Power assisted در تمامی گریدهای ژنیکوماستی کاربرد دارند ولی لیپوساکشن معمولی به طور عمده در گرید IA و IIA مؤثر است.

این عمل ترجیحا تحت بیهوشی عمومی انجام می گیرد و طولو مدت عمل بسته به شدت ژنیکوماستی 5/1 تا 3 ساعت است.