• آزمایشات تشخیص واریس(سونوگرافی داپلر،پلتیسموگرافی و ونوگرافی)
• ۱۳۹۹/۰۴/۱۶
• 1 دقیقه

واریس عبارت است از سیاهرگ‌های بیرون زده و مشهودی که دقیقاً در زیر سطح پوست ظاهر می‌شوند. این سیاهرگ‌ها ممکن است به شکل یک خوشه باشند که شبیه به تار عنکبوت به نظر می‌رسد، و یا به شکل رگ‌های بزرگ و منفردی باشند که به سادگی در زیر پوست قابل دیدن هستند. واریس اغلب در پاها و بخصوص در ساق پا دیده می‌شود و از شبکه‌ای از سیاهرگ‌های کشیده، گشاد یا در هم پیچیده تشکیل شده است. سرعت جریان خونی که در این سیاهرگ‌ها وجود دارد، خیلی کند و یا کاملاً متوقف شده است. تشخیص صحیح عارضه واریس، نقش بسیار مهمی در درمان موفق آن دارد. بنابراین بسیار مهم است که برای تشخیص این عارضه از آزمایش‌های تشخیصی مناسب و مطمئنی استفاده شود.

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

تشخیص

سابقه پزشکی

چندین عامل مختلف از جمله عوامل ژنتیکی یا ارثی در بروز بیماری واریس نقش دارند. شما باید در اولین جلسه ویزیت خود آمادگی کافی داشته باشید تا در مورد سوابق پزشکی و فامیلی خود و نیز بیماری‌هایی که در حال حاضر به آن مبتلا هستید یا داروهایی که مصرف می‌کنید، با پزشک خود بحث کنید.

آزمایش ترندلنبرگ

در صورتی که پزشک، شما را مشکوک به بیماری واریس تشخیص بدهد، ممکن است از آزمایش ترندلنبرگ برای ارزیابی وضعیت شبکه وریدی شما و تعیین شدت عارضه واریس استفاده شود. همچنین از این آزمایش برای تعیین جایگاه نقص دریچه‌های سیاهرگی در بیماران مبتلا به واریس استفاده می‌شود. برای ارزیابی میزان درگیری سیاهرگ‌های سطحی در بیماری واریس، بیمار به حالت طاق باز می‌خوابد و پای آسیب‌دیده او بالا آورده می‌شود. سپس یک شریان‌بند به دور قسمت بالای کشاله ران بیمار بسته می‌شود تا سیاهرگ صافن بزرگ در پای آسیب‌دیده مسدود شود و خون سیاهرگی بتواند در حالی که پای بیمار در بالا قرار گرفته است، از داخل رگ‌ها تخلیه شود. سپس هنگامی که بیمار در حال بازگشتن به وضعیت ایستاده است، نحوه پُر شدن سیاهرگ‌های ساق پا از خون به دقت مورد مشاهده قرار می‌گیرد. اگر در حالتی که شریان‌بند هنوز به پای بیمار بسته است، سیاهرگ‌های او در عرض 30 ثانیه یا بیشتر از خون پُر شود، نشان دهنده وضعیت طبیعی و سلامت شبکه وریدی فرد می‌باشد. اما پر شدن سریع سیاهرگ‌های سطحی در حالی که شریان‌بند هنوز به پای بیمار است و یا پر شدن ناگهانی این سیاهرگ‌ها در هنگامی که شریان‌بند از پای بیمار باز می‌شود، یک نتیجه غیر طبیعی است که نشان دهنده وجود سیاهرگ‌های واریسی در پای بیمار می‌باشد.

سونوگرافی دوپلکس

پزشک شما ممکن است به منظور بررسی وضعیت جریان خون در سیاهرگ‌های شما و یافتن لخته‌های خونی که احتمالاً در این رگ‌ها تشکیل شده است، آزمایش سونوگرافی دوپلکس را برای شما تجویز نماید. سونوگرافی دوپلکس در واقع از تلفیق سونوگرافی مرسوم با سونوگرافی داپلر تشکیل شده است. در سونوگرافی مرسوم از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از ساختارهای داخلی بدن شما استفاده می‌شود که در اینجا این ساختار شامل رگ‌های خونی و هر مانعی که باعث انسداد جریان خون شده است، می‌باشد. در سونوگرافی داپلر از امواج صوتی برای خلق تصویری از نحوه جریان یا حرکت خون در داخل سیاهرگ‌ها استفاده می‌شود. با تلفیق این دو نوع سونوگرافی، تصویر کاملی از وضعیت سیاهرگ‌های شما ایجاد می‌شود که به پزشک در تشخیص بیماری واریس کمک می‌کند. در جریان این آزمایش، یک ابزار دستی بر روی بدن شما قرار داده شده و در ناحیه آسیب‌دیده به عقب و جلو حرکت داده می‌شود. این وسیله امواج صوتی را به درون بدن شما می‌فرستد و بازتاب آن را دریافت می‌کند. یک دستگاه کامپیوتر نیز این امواج صوتی را به یک تصویر تبدیل می‌کند که وضعیت جریان خون را در سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌های شما نشان می‌دهد. سونوگرافی دوپلکس یک آزمایش بدون درد است که انجام آن در حدود 30 تا 60 دقیقه زمان می‌برد و شما می‌توانید بلافاصله بعد از پایان آزمایش به محل کار یا به فعالیت‌های عادی خود برگردید.

سونوگرافی داپلر

تجهیزات سونوگرافی داپلر به شکل دستگاه‌های جیبی کوچکی است که متخصصین واریس از آن استفاده می‌کند. این دستگاه می‌تواند در اثر جریان خون، یک صدا تولید کند. سونوگرافی داپلر بیشتر برای انتخاب بیمارانی که نیاز به معاینات دقیق‌تر به وسیله دستگاه سونوگرافی دوپلکس دارند، کاربرد دارد. در این روش یک ژل محلول در آب بر روی یک ابزار دستی به نام مبدل (transducer) قرار داده می‌شود. این دستگاه امواج صوتی با فرکانس بالا را به درون سرخرگ‌ها یا سیاهرگ‌های مورد آزمایش می‌فرستد. سونوگرافی داپلر یک آزمایش غیر تهاجمی است که می‌تواند برای تخمین میزان جریان خون در عروق شما مورد استفاده قرار بگیرد. مکانیسم عملکرد این دستگاه از طریق تقویت امواج صوتی با فرکانس بالا (اولتراسوند) که از گلبول‌های قرمز در خون در حال گردش شما تولید می‌شود، می‌باشد. سونوگرافی داپلر می‌تواند با اندازه‌گیری شدت تغییراتی که در فرکانس این امواج صوتی پدید می‌آید، سرعت جریان خون شما را برآورد نماید.

پلتیسموگرافی

پلتیسموگرافی یک آزمایش غیر تهاجمی است که تغییرات حجم و فشار خون را هنگامی که در بافت‌های بدن جریان پیدا می‌کند، اندازه‌گیری و ثبت می‌نماید. در تشخیص بیماری واریس از یکی از روش‌های فشارسنج پلتیسموگرافی یا پلتیسموگرافی هوا برای ارزیابی عملکرد عضله ساق پا، رفلاکس سیستم وریدی سراسر بدن و شناسایی موانع موجود در مسیر جریان خون در سیاهرگ‌ها استفاده می‌شود. این دو نوع پلتیسموگرافی (پلتیسموگرافی فشارسنجی و یا هوایی) شامل کار بر روی شبکه وریدی بدن جهت اندازه‌گیری سرعت پُر شدن و تخلیه غیر فعال سیاهرگ‌ها از خون و وضعیت جریان پلتیسموگرافی در آنها می‌باشد. پلتیسموگرافی وریدی معمولاً برای بیمارانی که از واریس ساده یا خفیف رنج می‌برند، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، بلکه این آزمایش برای بیمارانی است که به مراحل پیشرفته واریس رسیده‌اند و در عمل به عنوان یک آزمایش مکمل برای سونوگرافی دوپلکس به کار می‌رود. در واقع پلتیسموگرافی وریدی هنگامی انجام می‌شود که گمان می‌رود مانعی در مسیر جریان یا رفلاکس خون در سیاهرگ‌ها وجود دارد، اما با استفاده از اسکن‌های سونوگرافی دوپلکس دیده نمی‌شود.

آزمایش‌های عکسبرداری
اصولاً بیمارانی که از عارضه واریس رنج می‌برند به منظور شناسایی موانع و ناهنجاری‌های احتمالی در مسیر شبکه وریدی خود، خیلی به ندرت به آزمایش‌های عکسبرداری اضافه بر سونوگرافی دوپلکس نیاز پیدا می‌کنند. اما برای موارد پیشرفته‌تر بیماری واریس ممکن است به آزمایش‌های عکسبرداری از قبیل کنتراست ونوگرافی ، سی تی اسکن و ام آر آی هم نیاز شود. این آزمایش‌ها ممکن است برای بیمارانی که برای درمان واریس تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند نیز کاربرد داشته باشد.

ونوگرام و ونوگرافی

تکنیک ونوگرافی شامل تزریق یک محلول ایجاد کننده کنتراست به درون یک سیاهرگ و سپس ثبت یک سری تصاویر اشعه ایکس از آن سیاهرگ برای مشاهده فرایند جریان خون سیاهرگی می‌باشد. در این آزمایش، هنگامی که محلول کنتراست در داخل سیاهرگ جریان پیدا می‌کند، می‌توان قابلیت رفلاکس وریدی را مشاهده و ارزیابی نمود. از این روش در پزشکی مرسوم به عنوان یک ابزار تشخیصی استفاده می‌شود. علاوه بر آن ممکن است پزشک گاهی از این روش برای تشخیص مشکلات سیاهرگ‌های ناحیه لگن در مردان و نیز برای هدایت کاتتر در جریان درمان آمبولیزاسیون سیاهرگ‌های ناحیه لگن در زنان استفاده نماید.

سی تی اسکن و ام آر آی

روش‌های سی تی اسکن و ام آر آی برای بیمارانی که به واریس ساده و خفیف دچار هستند خیلی به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. زیرا در این بیماران معمولاً همان سونوگرافی دوپلکس برای تشخیص هر گونه ناهنجاری یا موانع موجود در شبکه وریدی کفایت می‌کند. با این وجود در مواردی که گمان می‌رود موانع پروگزیمال در مسیر جریان خون در شبکه وریدی در ناحیه لگن یا در سیاهرگ ایلیاک وجود داشته باشد، ممکن است روش‌های سی تی اسکن و ام آر آی نیز برای شناسایی این موانع مفید باشد.