• دکتر مهرداد رضایی
• جراح عمومی
• ۱۳۹۹/۰۲/۱۶
• 1 دقیقه

 واژه هایی مانند سیستیت و پیلونفریت در بحث عفونت های ادراری چه معنایی دارند؟

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با دکتر مهرداد رضایی کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

جواب: اگر عفونت در ناحیة کلیه باشد به آن (پیلونفریت) گفته می شود که از نوع حاد یا مزمن است.

اگر عفونت فقط در مثانه باشد به آن (سیستیت) می گویند که آن هم از نوع حاد یا مزمن است.

اگر عفونت در مجرای خروجی ادرار باشد به آن (اورتریت یا یورتریت) می گویند و معمولا در مردان دیده می شود.

به طورکلی برحسب محل عفونت، نوع آنتی بیوتیک تجویزی و دوره درمانی متفاوت است.

– چه عواملی افراد را مستعد ابتلا به عفونت های ادراری می کند؟

جواب: به طورکلی در هر فردی که به هر علتی ـ شیمی درمانی، بیماری قند، ایدز، بیماری های كبدی و ابتلا طولانی مدت به یك عفونت سیستمیك ویا بیماریهای كه ـ سیستم ایمنی بدنش تضعیف شده باشد، عامل مساعد کننده ای برای رشد میکروب ها و ایجاد عفونت وجود دارد. از عوامل مؤثر دیگر در ایجاد عفونت ادراری عادات بد بهداشتی در زنان است، مثل وقتی که به دستشویی می روند و آب را با فشار به خود می گیرند و یا برای خشک کردن دستمال کاغذی را با فشار به بدن خود می کشند و یا شستن خود بصورت از عقب به جلو كه باعث انتقال میکروب های این نواحی به داخل مجرای ادرار می شوند و به طور كلي رعايت نكردن بهداشت مثلا عوض نكردن لباس زير به طور روزانه آن هم لباس زير اطو شده.

از طرفی دیگر، هرگاه در دستگاه ادراری توقف و رکود در مسیر جریان ادرار به وجود بیاید شیوع عفونت بالا می رود؛ مثلا تنگی مادرزادی محل اتصال کلیه به حالب، تنگی محل حالب به مثانه، برگشت ادرار مثانه به کلیه ها، وجود (دیورتیکول) در هر نقطه ای از سیستم ادراری، مثانه عصبی، تنگی مجرا و بودن جسم خارجی مثل سوندو يا وجود سنگ و وجود تومورها كه باعث اشكال در خروج راحت و جريان طبيعي ادرار در سیستم ادراری.

در مواردي مثلا مثل پس از قطع آنتی بیوتیک بلافاصله عفونت عود می کند كه لازم است بيمار و همچنين پزشك دقت لازم را بعمل آورد.

یک گروه از سنگ ها به نام سنگ های عفونی هستند که در داخل آنها میکروب لانه می کند و آنتی بیوتیک قادر به از بین بردن آنها نیست و بلافاصله با قطع درمان، عفونت عود می کند. عامل دیگر فیستول ادراری است.

فیستول ادراری عبارت است از ارتباط سیستم ادراری با یک سیستم دیگر، مثلا لولة گوارش یا رحم ويا واژن در خانم ها. این مجرای فیستول محل عبور میکروب به داخل سیستم ادراری است که منجر به عفونت دائمی می شود. تنها راه درمان، برداشتن مجرای فیستول از طریق جراحی است.

آیا افتادگی مثانه در زنان عفونت ادراری ایجاد می کند؟

جواب: در نوع خفیف آن تأثیر چندانی ندارد، ولی در نوع شدید که باعث تخلیه نشدن کامل مثانه می شود، باقی ماندن ادرار شیوع عفونت را در زنان افزایش می دهد.

آیا عفونت ادراری موجب سقط جنین و یا آسیب به جنین در زنان باردار می شود؟

جواب: درصورتی که عفونت ادراری فعالیت کلیه ها را کم کند و اورة خون را بالا ببرد ممکن است منجر به سقط جنین شود؛ ولی به طورکلی عفونت کلیه (پیلونفریت) در دوران بارداری باعث کاهش وزن جنین می شود و طبعا نوزادی که وزنش در موقع تولد از وزن استاندارد کمتر است در معرض خطر ابتلا به بیماری های مختلف قرار می گیرد. به همین خاطر ما، در زنان باردار دچار عفونت ادراری، پس از درمان کامل عفونت، پیشگیری از عفونت را به صورت مصرف دوز پایین آنتی بیوتیک، تا آخر زمان حاملگی ادامه می دهیم. بايد توجه بيماران را در اين حالت به اين نكته معطوف دارم كه كنترل اوره و تست هاي كبدي ضروري است.

درحالی که در عفونت های سطحی ادراری خانم های غیرباردار درمان کوتاه مدت سه تا پنج روزه و حتی تجویز یک دوز واحد کافی است. درحالی که بعضی همکاران غیرمتخصص برای چنین عفونت های ساده ای تعداد زیادی آنتی بیوتیک تزریقی برای بیمار تجویز می کنند که می تواند برای کلیه سم بوده و باعث تخریب و کاهش کار کلیه بشود.

– در درمان عفونت های ادراری، به چه نکاتی باید توجه کرد؟

جواب: در مورد درمان، هدف از بین بردن میکروب درون سیستم ادراری است که باید با آنتی بیوتیک مناسب و دورة درمان کافی صورت پذیرد ولی برای ریشه کن کردن و جلوگیری از عود عفونت در صورت وجود بیماری زمینه ای یا ناهنجاری های مادرزادی سیستم ادراری که باعث افزایش شیوع و عود عفونت می شود، باید پس از تشخیص این عوامل با درمان طبی یا جراحی اقدام به حذف و درمان بیماری های مساعدکننده و زمینه ساز عفونت کرد. طول درمان برحسب سن، جنس و محل عفونت در افراد متفاوت است.

در کودک سه ماهه، چون در یک سوم موارد، عفونت ادراری همراه با عفونت خونی است باید درمان کامل عفونت خونی، که شامل درمان تزریقی و بستری کردن نوزاد است، صورت بگیرد.

در کودک سه ماهه تا سه ساله معمولا عفونت خونی همراه عفونت ادراری نادر است و دورة درمان ۱۰ تا ۱۴ روزه برای کنترل عفونت کافی است.

در کودک ۳ تا ۱۲ سال، اگر عفونت، سطحی و بدون تب باشد، درمان ۳ تا ۵ روزه کافی است و اگر عفونت عمقی و همراه تب و لرز باشد باید درمان دو هفته ای انجام شود.

در مورد زنان هم برحسب باردار بودن یا نبودن، درمان متفاوت است که قبلا شرح آن داده شد.

– برای جلوگیری از آسیب های ناشی از عفونت های دستگاه ادراری چه توصیه ای دارید؟

جواب: کلیه از اعضای حیاتی بدن انسان است. کسانی که کلیه های خود را از دست می دهند و تحت درمان دیالیز قرار می گیرند در زندگی با مشکلات زیادی مواجه می شوند که نه تنها خود آنها بلکه خانواده و اطرافیان را نیز درگیر می کند. همان طور که اشاره شد عفونت ادراری در صورت عدم تشخیص به موقع و درمان کامل، قادر به تخریب کلیه ها می باشد. البته باز هم تأکید می کنم که عفونت های سطحی مثانه که شایع ترین حالت عفونت ادراری است هیچ اثر سوئی روی کلیه ها ندارد ولی توصیه می کنم با دیدن هر علامتی از عفونت ادراری به پزشک متخصص مراجعه کنید و با انجام آزمایش ادرار و حداکثر سونوگرافی، در صورت تشخیص عفونت یا سایر بیماری های کلیه، با درمان کامل از عارضه های بعدی جلوگیری کنید.