سرفه از آن جمله اتفاقاتی است که سراغ همه آدم ها رفته است. سرفه های التهابی، سرفه های حساسیتی ، سرفه های ناشی از هوای سرد و انواع بیماری ها که با سرفه می تواند همراه شود.
در ادامه این مطلب به شما خواهیم گفت که ژلو کاف چیست و چقدر می تواند از سرفه شما جلوگیری کند.
چرا سرفه می کنیم ؟
سرفه واکنش ریه‌ها در برابر تحریک است و از سیستم تنفسی محافظت می‌کند. با سرفه کردن راه‌های هوایی از مواد و ذرات آلوده کننده تمیز می‌شود و نبودن واکنش سرفه، باعث می‌شود ترشحات راه‌های هوایی و موادی که از حلق به طرف ریه‌ها سرازیر می‌شوند، باعث عفونت ریه‌ها شوند، اما همین سرفه‌ها، یکی از شایع‌ترین علت‌های مراجعه افراد به پزشک و مصرف دارو است. بیشتر داروهای ضدسرفه به نسخه نیازی ندارند و افراد می‌توانند با مراجعه به داروخانه آنها را تهیه و مصرف کنند اما لازم است که در مورد انواع داروهای ضدسرفه اطلاعات کافی داشته باشید تا این دارو‌ها را درست و به موقع مصرف کنید.
برخی افراد به محض شروع سرفه، انواع و اقسام داروهای ضدسرفه را خریداری و مصرف می‌کنند، اما هر سرفه‌ای به درمان دارویی نیاز ندارد و حالت سرفه مهم است، مثلا اگر سرفه به دلیل برگشت اسیدمعده یا آثار محیطی باشد، مصرف شربت‌های ضدسرفه اثری ندارد. در موارد ریفلاکس، لازم است از داروهای ضداسید (مانند رانیتیدین) استفاده شود یا در سرفه‌های ناشی از عوامل حساسیت زا، داروهای ضدحساسیت توصیه می‌شود. یکی از شایع‌ترین علت‌های سرفه، سرماخوردگی است. سرفه‌های ناشی از سرماخوردگی در بسیاری از موارد به درمان نیاز ندارند و خودبه خود برطرف می‌شوند اما گاهی که آزاردهنده می‌شوند و خواب و استراحت فرد را مختل می‌کنند، می‌توان از داروهای ضدسرفه موجود در بازار استفاده کرد، اما در اینجا باز هم لازم است نوع سرفه‌ها مشخص باشد. سرفه‌ها را به دو نوع «خشک» و «خلط دار» تقسیم می‌کنند که هرکدام از آنها درمان و داروی مخصوص خود (ژلوکاف ) را دارد.
نکته :
همه دارو‌ها (چه داروهای با نسخه چه بدون نسخه) عوارض جانبی دارند. در مورد داروهای ضدسرفه هم همین طور است. یکی از گروه‌های حساس به این دارو‌ها، کودکان هستند. مصرف داروهای ضدسرفه، در کودکان زیر ۶ سال نباید سرخود باشد و فقط تحت نظر پزشک امکان پذیر است. سالمندان نیز جزو گروه‌های پرخطر هستند. این افراد چون معمولا داروهای دیگری را همزمان مصرف می‌کنند، امکان دارد دچار تداخل دارویی شوند.
به یاد داشته باشیم «بدو ن نسخه بودن دارو دلیل بر بی‌خطر بودن آن نیست!» افراد دیابتی نیز باید این دارو‌ها را با احتیاط مصرف کنند چون بیشتر آنها حاوی شیرین کننده قندی هستند. اگر فردی هر داروی دیگری مصرف می‌کند هم باید در مصرف داروهای ضدسرفه محتاط باشد. مثلا بعضی داروهای ضدسرفه، حاوی استامینوفن هستند و اگر فردی قرص استامینوفن می‌خورد، باید احتیاط کند چون شاید مقدار این دارو در بدنش زیاد شود که خطرناک است.
قرص کپسول ژلوکاف چیست؟
دکسترومتورفان – پی
موارد مصرف
این فرآورده در رفع حالات التهابی دستگاه فوقانی از جمله رینیت آلرژیک، التهاب حاد یا تحت حاد سینوس ها، خروسک، التهاب حاد گوارش میانی و التهاب نای و نایژه و نیز تسکین علامتی سرفه های خشک ناشی از گلو درد خفیف و تحریک ناشی از سرماخوردگی، بکار می رود.
مکانیسم اثر
دکسترومتورفان با اثر مستقیم بر مرکز سرفه در بصل النخاع، موجب تضعیف رفلکس سرفه گردیده و پسودوافدرین با تحریک گیرنده های آلفا آدرنرژیک در مخاط دستگاه تنفسی موجب تنگی عروق، کاهش تورم مخاط و احتقان بینی، باز شدن بیشتر راه های هوایی و افزایش تخلیه ترشحات سینوس ها می گردد.
فارماکوکینتیک
هر دو جزء دارو ا ز راه خوراکی به خوبی جذب می شوند. دکسترومتورفان، به میزان وسیعی در کبد متابولیزه و به متابولیت فعالی به نام دکستروفان تبدیل که از طریق کلیه ها دفع می گردد. اما متابولیسم کبدی پسودوافدرین ناقص بوده و حدود 55 – 75 درصد آن بصورت تغییر نیافته از ادرار دفع می گردد. شروع اثر دکسترومتورفان حدود 1.5 ساعت و در مورد پسودوافدرین 15 – 30 دقیقه می باشد. طول مدت اثر این دو جزء نیز به ترتیب 6 و 3 – 4 ساعت می باشد.
عوارض جانبی
مصرف مقادیر زیاد ژلوکاف ممکن است موجب تضعیف تنفسی، ایجاد وابستگی در شخص و یا سایکوز گردد. افزایش ضربانات قلب، اضطراب، بیقراری، بی خوابی، لرزش، آریتمی، خشکی دهان و سرد شدن انتهاها نیز ممکن است دیده شود.
هشدارها
در مواردی مانند آسم، وجود سرفه های توام با خلط یا نارسایی عملکرد کبد باید با احتیاط مصرف شود.
مصرف مقادیر بیش از حد دارو ممکن است موجب بروز سرگیجه، تحریک، بیقراری، تهوع یا استفراغ شدید گردد.
در مبتلایان به آسم، ممکن است مقاومت راه های هوایی با تغییر میزان خلط افزایش یابد.
مهار رفلکس سرفه توسط دارو، ممکن است موجب احتباس ترشحات در سرفه های ترشح دار گردد.
بدلیل وجود پسودوافدرین در این ترکیب، در مواردی مثل پرکاری تیروئید، دیابت، بیماری های ایسکمیک قلب، زیادی فشار خون، عیب کار کلیه و بزرگی پروستات باید با احتیاط تجویز شود.
تداخل های دارویی
مصرف همزمانژلوکاف با ترکیبات مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAO) مثل فورازولیدون و پروکاربازین موجب تشدید اثرات آنها و نیز طولانی شدن تحریک قلبی و افزایش فشار خون ناشی از پسودوافدرین می گردد.
تجویز توام دارو با کینیدین عوارض جانبی آن را تشدید می کند.
به دلیل وجود پسودوافدرین، در صورت مصرف همزمان، اثر داروهای کاهنده فشار خون، مهار کننده های گیرنده بتا آدرنرژیک و اثرات ضد آنژین نیترات ها کاهش می یابد.
اما اثرات هورمون های تیروئیدی و داروهای مقلد سمپاتیک افزایش می یابد.
نکات قابل توصیه
در صورتی که 7 روز پس از مصرف دارو، تب شدید، دانه های جلدی و یا سر درد مداوم همراه با سرفه وجود داشت، باید به پزشک مراجعه شود.
مقدار مصرف
بزرگسالان:
مقدار 10 میلی لیتر هر 6 ساعت مصرف می شود و بیشینه مقدار مصرف تا 40ml/day می باشد.
کودکان:
در کودکان 2 – 6 سال، 2.5 میلی لیتر هر 6 ساعت و برای کودکان 6 – 12 سال، 5 میلی لیتر هر 6 ساعت تجویز می شود.
کپسول ژلاتینی نرم دکسترومتورفان هیدروبرماید
دکسترومتورفان از دسته دارویی ضد سرفه می باشد و بوسیله اثر مستقیم روی مرکز سرفه در مدولای مغز ، رفلکس سرفه را مهار می کند.(ژلوکاف)
· دکسترومتورفان در موارد زیر تجویز می شود:
– برای تسکین علامتی و موقتی در سرفه های بدون خلط که وابسته به گلو درد ساده و تحریک نایژه ناشی از سرماخوردگی یا تحریک می باشد، مصرف می شود.
· راهنمایی های عمومی برای مصرف صحیح دارو:
– ژلوکاف برای بیماری فعلی شما تجویز شده است. لذا از مصرف آن در موارد مشابه و یا توصیه آن به دیگران خودداری نمایید.
– ژلوکاف را در فواصل زمانی منظم میل نموده و دوره درمان را کامل کنید.
– کپسول را با یک لیوان آب و بدون جویدن میل نمایید.
– اگر یک نوبت دارو را فراموش کردید، در اولین فرصت آن را میل کنید، ولی اگر زمان مصرف بعدی رسیده باشد دوز تجویز شده را مصرف کرده و از دو برابر کردن مقدار مصرف خودداری نمائید .
– بیشتر از مقدار توصیه شده پزشک مصرف نکنید، زیرا امکان وابستگی به دارو وجود دارد.
– مصرف این دارو در کودکان زیر 6 سال توصیه نمی شود.
· قبل از مصرف این دارو در موارد زیر با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید:
– در صورت حساسیت به دکسترومتورفان
– در صورت حساسیت به مواد محافظ، رنگ و ژلاتین
– در صورت حساسیت به داروهای دیگر خصوصا” داروهای مضعفCNS،مهارکننده های MAO، آمیودارون،فلوکستین، ترانیل سیپرومین،کینیدین
– در صورت مصرف دخانیات
– در صورت ابتلا به بیماری آسم یا فشار خون بالا ،برونشیت مزمن،سرفه خلط دار، آمفیزم،اختلال در عملکرد کبدو ضعف تنفسی.
– مصرف دخانیات در افرادی که از این دارو استفاده می کنند بدلیل مهار رفلکس سرفه ممکن است باعث احتباس خلط شود.
· در طول دوره درمان در موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
– اگر بعد از 7 روز استفاده از دارو سرفه ادامه داشته باشد.
– اگر بیشتر از دو روز گلودرد ادامه داشته باشد.
– در صورت تب شدید
– در صورت حساسیت وبثورات جلدی
– در صورت ادامه سردرد همراه با سرفه
مصرف ژلوکاف در دوران حاملگی:
مطالعات کافی و کنترل شده در انسان انجام نشده است . این دارو جزو گروه c می باشد و لذا مصرف آن در دوران حاملگی باید زیر نظر پزشک متخصص انجام گیرد
· مصرف در شیر دهی:
ترشح دکسترومتورفان در شیر مادرمشخص نبوده ولی عوارضی در انسان ثبت نگردیده است.
مقدار و نحوه مصرف دارو:
– به عنوان ضد سرفه در بزرگسالان: 15 میلی گرم هر 4-2 ساعت بر حسب نیاز و یا 30 میلی گرم هر 8-6 ساعت .
* توجه: محدوده مصرف در بزرگسالان حداکثر90 میلی گرم در روز می باشد.
حداکثر میزان مصرف در کودکان 12 سال به بالا 60 میلی گرم در روز می باشد. در کودکان زیر 12 سال مصرف سایر اشکال داروئی
توصیه می گردد.
در کودکان زیر 6 سال توصیه نمی شود.
عوارض جانبی
هر دارو به موازات اثرات مطلوب درمانی ممکن است باعث بروز برخی عوارض جانبی در برخی افراد شود. اگر چه تمام این عوارض درهمه افراد مشاهده نمی شودولی در صورت مشاهده هر یک از این عوارض مصرف دارو را قطع کنید و با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید.
خواب آلودگی، سرگیجه ، تهوع و استفراغ ، سردرد ، یبوست، درد معده ، اغتشاش شعور .
مسمومیت:
– در صورت مصرف بیش از مقدار تجویز شده و یا در صورت مصرف اتفاقی توسط کودکان زیر 12 سال ، درمان را متوقف و بیمار را سریعا به مراکز درمانی انتقال دهید.
علائم مسمومیت شامل اختلالات رفتاری ، اختلال بینایی ، کوما ، اغتشاش شعور، خواب آلودگی و سرگیجه ، ضعف تنفسی ، تهوع یا استفراغ شدید ، هیجان ، بیقراری ، عصبانیت ، احتباس ادرار می باشد .
– وابستگی روانی و سوء استفاده از دکسترومتورفان، به ندرت ممکن است در مصرف طولانی مدت با مقادیر زیاد اتفاق افتد.