ن خبر این شائبه را با خود به همرا داشت که آیا محصولاتی که به عنوان برنج مرغوب خریداری می کنیم هم ممکن است گرفتار بازی جدید سود جویان قرار گرفته باشد؟همین موضوع باعث سر در گمی مردم نیز شد. به علاوه خبری هم مبنی بر اینکه چین اقدام به تولید «برنج پلاستیکی» کرده است، در خبرگزاری‌ها منتشر شد؛ البته در این اخبار آمده بود که خوشبختانه پای این برنج‌ها به ایران باز نشده و به کشورهایی مثل ویتنام، اندونزی و هند رضایت داده است. اگرچه این ویدئو منبع دقیق و موثقی نداشت، قدیمی بود و در کانال رسمی یک برنامه سلامت تلویزیونی منتشر شده بود، اما باز هم باعث نشد این موضوع را پیگیری نکنیم. با کارشناسانی از موسسه تحقیقات برنج تماس گرفتیم که اظهار کردند چیزی از این قضیه نمی‌دانند. بعد از تماس‌های زیاد با کارشناسان مختلف توانستیم با دکتر محمدتقی کربلایی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور در این باره گفت‌وگو کنیم.
مردم نگران نباشند اما…
چیزی که به‌عنوان خبر خصوصا در فضای مجازی منتشر شده، تاحدی براساس واقعیت و ممکن است تاحدی هم براساس دید و برداشت شخصی افراد باشد، به‌طوری‌که ممکن است مسائلی به اشتباه توضیح داده و باعث نگرانی‌های زیادی شود. رسانه‌ها وظیفه اطلاع‌رسانی دارند و باید مردم را آگاه کنند اما گاهی اوقات از کارشناسان متخصص استفاده نمی‌شود و خبر در حد یک پاراگراف و بدون درنظر گرفتن واقعیت‌ها منتشر می‌شود. مشکل این است که به جای باز کردن و روشن شدن موضوع در رسانه ملی یا مطبوعات، موضوع را به فضاهای مجازی می‌کشانیم که ممکن است واقعیت هم نداشته و در این باره اغراق کنند. رسانه‌ها باید درست انتقال بدهند که صورت مسئله خط نخورد. هر چیزی که به شکل درست انجام شود ایرادی ندارد، ایراد از تقلب‌هایی است که صورت می‌گیرد.
برنج های شکسته هم سالم اند!
اینکه برنج‌های خرد شده یا کم‌کیفیت را با آرد برنج و… ترکیب کرده و به شکل محصول دیگری ارائه کنند غیراستاندارد نیست. در کشورهای مختلف از فرآورده‌های برنج مثل آرد برنج، برنج‌های خرد شده، سبوس برنج و… استفاده‌های مختلف می‌کنند. ماکارونی هم از آرد و نشاسته و افزودنی‌های خوراکی تهیه می‌شود و در صنایع غذایی پذیرفته شده است. سال‌هاست که ما ماکارونی را جزء وعده‌های غذایی می‌دانیم و از آن استفاده می‌کنیم و مشکل خاصی هم وجود نداشته است. درباره برنج هم برخی کشورها همین روش را دارند؛ مثلا دیده یا خوانده‌ایم که ژاپنی‌ها از رشته‌هایی که از برنج و آرد برنج تهیه شده استفاده می‌کنند. خود من سال‌ها پیش در کشورهایی مثل مالزی و ژاپن از این محصولات استفاده کرده‌ام و در این کشورها یک غذای پذیرفته شده است. اما در فرهنگ غذایی ما استفاده از آرد برنج در تهیه رشته یا ماکارونی وجود نداشته است. ممکن است اسم آن در فرهنگ‌های مختلف، متفاوت باشد که در کشور ما به آن برنج مصنوعی گفته شد. پس این تکنولوژی یک موضوع عجیب و غریب یا چیزی که فقط در ایران باشد، نیست.
مشکل اصلی تقلب است
بحث برنج‌هایی که خمیری شده و به شکل رشته در آمده است و به آن برنج مصنوعی گفته شد، در دنیا مرسوم است. چیزی که در این میان مشکل ایجاد کرد این بود که عده‌ای آمدند، گفتند به جای اینکه این محصول را به شکل رشته‌های بلند که شکل مرسوم آن است وارد بازار کنیم، به شکل برنج دربیاوریم. باز هم تا اینجای کار مشکلی نیست و فقط تغییر در شکل ظاهری یک محصول است. اما مشکل از آنجایی شروع شد که برخی از افراد سودجو سعی کردند این محصولات را به جای برنج و با قیمت برنج واقعی و مرغوب جا بزنند. این افراد که فقط و فقط به سود خود فکر می‌کنند هرقدر که خواستند نشاسته یا مواد دیگری که ممکن است مورد تایید وزارت بهداشت نباشد به این محصولات اضافه کردند، روش‌های استاندارد و اصولی را کنار گذاشتند و با تغییر اسم این محصول قصد داشتند پول زیادی به جیب بزنند.
ماجرای برنج های مصنوعی چه بود؟
از دوسال پیش دستگاه‌های تولید، این برنج‌های مصنوعی را وارد ایران کردند اما متوجه شدند که نتیجه آن طور که پیش‌بینی می‌کردند نشد و سوء‌استفاده‌های زیادی در حال انجام بود طوری که تاجر یا کارشناس می‌توانست تفاوت این محصولات با برنج واقعی را تشخیص دهد، به‌همین دلیل نتوانستند تقلب خود را ادامه دهند و فروش این محصولات در بازار رایج نشد.
چطور برنج مصنوعی را تشخیص دهیم؟
اگرچه این نوع برنج در بازار ما وجود ندارد اما بد نیست بدانید که برنج مصنوعی شاید در ظاهر برای مردم عادی به‌راحتی قابل تشخیص نباشد، اما اگر دقت کنید متوجه می‌شوید طعم و شکل آن مثل برنج نیست، به‌علاوه پخت آن هم مشخص می‌شود. این برنج‌ها معمولا سفت‌تر از برنج معمولی هستند و سخت‌تر پخته می‌شوند. رنگ این نوع محصولات کدرتر از برنج واقعی و شیری رنگ است و شکل آن هم دقیقا شبیه برنج واقعی نیست. به‌علاوه این محصولات در پخت قد و نرمی برنج واقعی را ندارند و حالت پف کردن را در آنها می‌بینیم.
با متخلفان برخورد می کنیم
اگر در تولید این محصولات استاندارد و روش‌های اصولی رعایت شود، زیرنظر کارشناس باشد و مشتری بداند چیزی که می‌خرد برنج نیست بلکه محصول تغییر شکل یافته برنج است، مشکل چندانی وجود ندارد. همین که سعی می‌کنند بین این محصولات و برنج کمترین تفاوتی وجود نداشته باشد نشان می‌دهد که ممکن است تقلبی رخ دهد وگرنه می‌توان این محصولات را کاملا متفاوت با برنج و به همان شکل شناخته شده ماکارونی یا رشته‌ای تولید کرد. اما اگر قرار باشد هر ماده‌ای به این محصولات اضافه شود، این کار به شکل غیررسمی و بدون نظارت یا از طریق قاچاق انجام شود یا به اسم برنج فروخته شود، تقلب محسوب شده و با آن برخورد می‌شود. نمی‌شود عده‌ای سودجو خرده‌های برنج را به شکل برنج در آورده و سود کنند. متاسفانه عده‌ای این دستگاه‌ها را وارد کردند اما نتوانستند از آن استفاده کنند. به شکلی که در استفاده از این دستگاه‌ها عجله کردند و شکل تخلف و نگرانی به این قضیه دادند به‌همین دلیل دوباره دستگاه‌ها را جابه‌جا کردند. اگر هم فعالیت این چنینی وجود داشته باشد غیررسمی و تخلف است. تا جایی که کسانی که اولین‌بار از دستگاه چینی استفاده کرده بودند؛ از مواد بسیار خطرناکی استفاده کرده که با همان موارد هم برخورد شد.
برنج پلاستیکی چیست؟
بحث برنج‌های پلاستیکی که کشور چین آن را ساخته، متفاوت است و به کشور ما ارتباطی ندارد. برنج‌های پلاستیکی دقیقا مشخص نیست از چه موادی ساخته می‌شوند، احتمالا الیافی که ممکن است گیاهی یا صنعتی باشد به محصول اضافه می‌کنند تا شکل و فرم ایستادگی دانه‌ها بهتر شود. اینکه این محصولات را به‌نام برنج بفروشند، تخلف است و هنگام فروش باید مشخص باشد که برنج نیست و کارشناس هم با دیدن متوجه این قضیه شود، یعنی همه چیز واضح باشد و سعی نداشته باشند همه چیز را به جای برنج جا بزنند. ممکن است عوام خوب متوجه تفاوت‌های این محصولات با برنج واقعی نشوند اما کارشناس می‌تواند تا حدی این قضیه را تشخیص دهد. بعید می‌دانم برنج‌هایی از این نوع وارد ایران شود چرا‌که اساسا از چین برنج وارد نمی‌کنیم و بیشتر از کشورهایی مثل هند، پاکستان، ویتنام و اروگوئه وارد می‌شود. چین با اینکه صادرات زیادی دارد اما جزء تولیدکننده‌های مطرح دنیا درباره برنج نیست که تولید انبوه داشته باشد و بخواهد بازارها را در دست بگیرد. البته از این اتفاقات ممکن است وجود داشته باشد که این محصولات را هم در بازار به فروش برسانند اما من به‌صورت تجربی ندیدم که در بازار به شکل قابل‌توجهی برنج مصنوعی وجود داشته باشد.
منبع : مجله ی سیب سبز