• دکتر محمدعلی فیاض‌مهر
• دندانپزشک
• ۱۳۹۷/۰۶/۰۷
• 1 دقیقه

دندان‌ها به دلايل مختلف ممكن است دچار بدرنگي يا جرم شوند. در اين صورت یکی از اقداماتی که بسیاری از افراد انجام می‌دهند جرم‌گیری است. در مورد جرم‌گيري دندان نظرات مختلفي وجود دارد. برخي جرم‌گيري را مفيد مي‌دانند اما برخي عكس اين را قبول دارند. در ادامه به ضرورت جرم‌گيري مي‌پردازيم. با ما همراه باشيد.

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با دکتر محمدعلی فیاض‌مهر کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

جرم در واقع رسوبی است که روی دندان‌ها و لثه تشکیل می‌شود و نه‌تنها باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود بلکه رنگ و سلامت دندان‌ها را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد كه می‌تواند باعث پوسیدگی آنها و بروز بیماری‌های لثه منجر شود. البته افرادی که زیاد چای و قهوه مصرف می‌کنند و سیگار می‌کشند زودتر دچار جرم دندان مي‌شوند در اين صورت بايد جرم دندان را از بين برد.

جرم دندان در اصل ساختار رسوب مواد معدنی مثل همان رسوب کتری است که ساختار میکروسکوپی به‌صورت زبر است و باعث چسبندگی عوامل بیماری‌زا یا همان میکروب‌ها می‌شود. چون در حاشیه و مجاورت لثه جرم شکل می‌گیرد باعث بیماری‌های لثه و التهاب لثه شده که درنهایت موجب تحلیل و لقی دندان می‌شود. از طرف دیگر هم این رسوب‌ها چون روی سطح دندان شکل می‌گیرند وقتی مسواک و نخ دندان استفاده می‌شود با سطوح دندان در تماس نیست و این باعث می‌شود که عملا باکتری‌ها باعث پوسیدگی دندان شوند. برای همین باید چکاپ‌های دوره‌ای انجام شود و بعد از چکاپ‌های دوره‌ای با تشخیص دندانپزشک جرم‌گیری انجام شود.

با تجمع تدریجی جرم روی دندان‌ها و لثه و بی‌توجهی به این موضوع، مقداری از استخوان نگهدارنده دندان تحلیل می‌رود.

به عبارت ديگر در محیط دهان، میکروارگانیسم‌های مختلفی وجود دارد كه بعد از هر وعده غذایی، این میکروارگانیسم‌ها با مواد قندی روی سطح دندان تجمع می‌کنند و باعث تشکیل لایه‌ای چسبنده و بی‌رنگ به نام پلاک میکروبی می‌شوند که به‌راحتی و با استفاده از مسواک و نخ دندان برداشته می‌شود. در صورتی که پلاک میکروبی به مدت طولانی روی سطح دندان باقی بماند و با رعایت بهداشت مناسب از سطح دندان برداشته نشود، تبدیل به لایه‌ای سخت با رنگ زرد قهوه‌ای به نام جرم دندانی می‌شود. جرم دندانی، سطحی زبر و خشن دارد و باعث تجمع میکروب‌ها روی سطح خود می‌شود. بر اثر تجمع جرم و میکروب بر سطح دندان و در مجاورت لثه، لثه صورتی رنگ که نشانه‌ای از سلامت دهان است، تبدیل به لثه‌ای قرمز و ملتهب می‌شود. در صورت عدم پیگیری و درمان، لثه و استخوان اطراف دندان تحلیل می‌رود و درنهایت باعث لقی و از دست رفتن دندان می‌شود. درنتيجه  بايد براي درمان به دندانپزشک مراجعه كرد.

بايد گفت كه بزاق دهان به‌صورت طبیعی دارای املاح بسیاری است که در قسمت‌هایی از دهان و دندان‌ها رسوب می‌کند و به مرور زمان هم میکروب‌های دهانی و مواد غذایی به این رسوبات اضافه می‌شوند. در مراحل اولیه این پلاک‌ها با مسواک‌زدن و نخ‌ دندان پاک مي‌شوند، اما به مرور زمان به لایه‌ای سخت تبدیل می‌شوند که نیاز به درمان است، یعنی برای از بین بردن جرم باید توسط دندانپزشك جرمگیری انجام شود.

از نظر برخي افراد جرمگیری مینای دندان‌ها را از بین می‌برد و باعث بروز پوسیدگی‌ مي‌شود در صورتي که جرم دندان علاوه بر اینکه برای لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان مضر است، محلی برای تجمع و تکثیر میکروب‌ها خواهد بود كه تنها با جرمگیری می‌توان این مشکل را حل کرد. درنتيجه بايد گفت كه این جرم است که ضرر دارد نه جرم‌گیری.

همچنين استفاده از خمیردندان‌های ضدجرم تاحدی می‌تواند جرم دندان‌ها را از بین ببرد، اما چون این محصولات دارای مقادیر زیادی مواد ساینده هستند نبايد به‌طور دائمي از آنها استفاده كرد چون به مرور هم به مینای دندان آسیب می‌رسانند و هم باعث حساسیت‌های دندانی می‌شوند.

مي‌توان گفت سه روش اصلی برای جرم‌گیری دندان وجود دارد كه روش اول آن كه روش دستی جرم‌گیری دندان است روشی قدیمی و دردناک و زمان‌بر است كه به ندرت انجام مي‌شود. در اين روش با ابزارهای دستی، دندانپزشک از یک جرمگیر دندان استفاده می‌کند و به‌صورت دستی پلاک‌های موجود روی دندان‌ها را از بین می‌برد، اما این نوع جرمگیری سطحی و مناسب افرادی است که جرم دندانی زیادی ندارند. روش دوم با استفاده از دستگاه‌های جرم‌گیری دندان (اولتراسونیک یا پیزوالکتریک)‌ است که روشي شایع در مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی است. در جرمگیری با ابزارهای اولتراسونیک، پزشک به کمک یک دستگاه کوچک و سر فلزی آن پلاک‌ها را از روی سطح دندان‌ها و لثه پاک می‌کند و از اسپری آب برای شستن جرم و سرد نگهداشتن سر دستگاه کمک می‌گیرد. بسیاری از افراد با یک بار جرمگیری و رعایت همیشگی بهداشت دهان و دندان ممکن است تا مدت‌ها نیازی به جرمگیری مجدد نداشته باشند، اما برخی دیگر که به صورت مداوم از مسواک و نخ دندان استفاده نمی‌کنند، زودتر دچار جرم دندانی خواهند شد. در صورت بی‌توجهی به پیشگیری و درمان جرم دندان، جرم به بافت‌های عمقی لثه نفوذ کرده و درنهایت منجر به تحلیل لثه می‌شود. روش بعد هم روش جراحی است که در موارد جرم‌های گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنين درمان با لیزر در زماني است كه جرم‌گیری دندان هم به منظور پیشگیری و هم به‌عنوان یک روش درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

توصیه مهم اینکه روش‌های خانگی مثل استفاده از خمیر دندان‌ها یا پودرهای جرم‌گیری و… عملا مضر و فاقد ارزش درمانی جرم‌گیری است. این مواد به علت بالا بودن درصد ساینده‌ها، مینای دندان را برداشته و دندان‌ها را براق می‌کنند ولی بر جرم تشکیل شده روی دندان‌ها تاثیری ندارند.

لازم است بدانيد كه جرم‌گیری یک کار درمانی است و مربوط به بخش زیبایی و سفیدکردن دندان‌ها نيست. برخی افراد فکر می‌کنند جرم‌گیری براي اين انجام مي‌شود كه رنگ دندان‌ها سفیدتر شود و ربطي به سلامت دندان‌ها ندارد در صورتی که این تفکر اشتباه است و برای سفیدسازی دندان‌ها روش‌های مختلف ديگري ازجمله بلیچینگ است.

در پايان لازم است بگوييم كه بهتر است سالی یک بار جرم‌گیری دندان انجام شود البته باتوجه به تشخيص دندانپزشك و با رعايت بهداشت دهان و دندان و روش‌هاي درست مسواك زدن و نخ دندان و… به حداقل رسيدن جرم دندان خود كمك كنيد.