• مرکز مشاوره روان سايه
• روانشناس و مشاور خانواده
• ۱۳۹۹/۰۹/۲۴
• 1 دقیقه

مهارت های زندگی

مهارت های زندگی امروزه نقش  بسیار عمده ای در زندگی و روابط اجتماعی و خانوادگی انسان ها ایفا می کند. امروزه علی رغم ایجاد تغییرات عمیق فرهنگی و تغییر در شیوه های زندگی، بسیاری از افراد در رویارویی با مسائل زندگی فاقد توانایی های لازم و اساسی هستند و همین امر آنان را در مواجهه با مسائل و مشکلات زندگی روزمره و مقتضیات آن آسیب پذیر کرده است.

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با مرکز مشاوره روان سايه کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

مهارت های زندگی توانایی اجتماعی و روانی هستند که باعث می شود افراد رفتارهای انعطاف پذیر انطباقی و مؤثری داشته باشند و توانایی لازم را برای رویا رویی با مقتضیات و چالش های زندگی کسب کنند. متخصصان روانشناسی معتقدند افراد موفق و توانا، پیشرفت های خود را مرهون یادگیری مهارت های زندگی و به کارگیری آن در پیشبرد اهداف می دانند.

پژوهش های بی شماری نشان داده اند که بسیاری از مشکلات و اختلالات روانی عاطفی ریشه های روانی اجتماعی دارند. برای مثال در زمینه سوء مصرف مواد مشخص شده است که چهار عامل عزت نفس پایین، ناتوانی در بیان احساسات، فقدان مهارت های ارتباطی و تاثیر پذیری اجتماعی با این مشکل ارتباط دارند.

بنابراین انسان ها برای مقابله سازگارانه با استرس ها، موقعیت های مختلف و تعارض های زندگی به یک سری مهارت های فردی و اجتماعی نیاز دارند که آنان را در کسب این توانایی تجهیز کنید. این مهارت ها بسیار زیربنایی بوده و در فرآیند رشد و تحول شکل می گیرند.

با توجه به موارد ذکر شده، سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۹۳ به منظور ارتقای سطح بهداشت روانی و پیشگیری از آسیب های روانی اجتماعی برنامه ای را با عنوان ” آموزش مهارت های زندگی” تدارک دید.

اصطلاح مهارت در معانی مختلفی به کار رفته است. وقتی می گوییم کسی مهارت انجام کاری را دارد به این معنی است که او توانایی های لازم برای انجام صحیح آن کار را دارد. بر این مبنا و با توجه به معنای مختلف مهارت، از مهارت های زندگی تعاریف مختلفی ارائه شده است.

دنیای امروز، پر از مساله و چالش است. مهارت حل مسئله می آموزد که می شود به مشکلات هم به چشم یک فرصت نگاه کرد. به ما می آموزد که چگونه به دنبال حل مساله باشیم. گاهی به دنبال فشار روانی ناشی از مشکلات به دنبال راه حل های هیجان محور هستیم .

راه حل هایی که مانند یک مسکن هستند و به طور موقت باعث آرامش ما می شوند. اگر چه این راه حل ها همیشه هم بد نیستند اما در صورت استفاده افراطی از آن ها منجر به فرار فرد از مشکلات می شود و حتی گاهی باعث می شود که فرد برای اجتناب همیشگی از مشکلات به مواد مخدر روی بیاورد.

انواع مهارت های زندگی

مهارت خودآگاهی

از اولین مهارت های زندگی مهارت خودآگاهی است. این مهارت به این معنی است که بتوانید به شناخت دقیق و درستی از خود دست پیدا کنید. خود آگاهی یعنی فهم صحیحی از نگرش‌ها، آرا، عقاید، اندیشه‌ها، هیجان‌ها، توانایی‌ها، مهارت‌ها و کاستی‌هایتان داشته باشید. اگر شناخت درستی از خودتان نداشته باشید در انتخاب‌های مهم و سرنوشت ساز زندگی با مشکلات زیادی رو به رو خواهید شد.

حل مسئله و تصمیم گیری

دومین قدم در مهارت های زندگی حل مسئله و تصمیم گیری است. حل مساله یک از مهم ترین مهارت های زندگی بوده و فرایندی است که فرد سعی می‌کند راه حل‌های موثر و سازگارانه‌ای برای مسائل زندگی روزمره خود پیدا کند. اگر حل مسئله به صورت درستی صورت بگیرد منابع روانی مثبت (مانند رضایت از زندگی و عزت نفس) را افزایش داده و منابع روانی منفی (مانند علائم بیماری‌های روانی و مشکلات سلامت روان) را کاهش می‌دهد.

مهارت همدلی

به معنی توانایی شناخت، درک و پذیرش احساسات و نیازهای دیگران است. افراد باهوش هیجانی مناسب، درک بهتری از دیگران دارند و این مساله باعث می‌شود آنان دوستان بیشتر و بهتری داشته و رفتارهای تخریب گری نظیر خشونت و پرخاشگری کمتری در رفتار با دیگران از خود نشان دهند. مهارت همدلی یکی از مهم ترین مهارت های زندگی است.

مهارت نه گفتن و جرات ورزی

مهارت نه گفتن از دیگر مهارت های زندگی است. همه افراد باید این توانایی را داشته باشند که هنگام شنیدن درخواستی متضاد با توانایی‌ها و خواسته‌های خود، آن را رد کنند؛ در واقع مهارت نه گفتن داشته باشند. اما این اتفاق برای همه آسان نیست. فقدان این مهارت باعث بروز رفتارهای منفعل پرخاشگر در فرد می‌شود.

تفکر خلاق

تفکر خلاق از مهارت های کاربردی در زندگی است. مهارت تفکر خلاق به این معنی است که فرد می‌تواند وقایع را به نوع دیگری ببیند. در حقیقت این مهارت منجر به این می‌شود که فرد تنها به یک حالت، تعبیر یا تفسیر از یک رویداد اکتفا نکند. عواملی مثل آزادی در ابراز عقیده، اعتماد به دانش و مهارت‌های شخصی و رو به رو شدن با موقعیت‌های چالش برانگیز در ایجاد تفکر خلاق موثر هستند.

تفکر انتقادی

تفکر انتقادی به افراد این قابلیت را می‌دهد که درباره ی شیوه تفکر خود فکر کنند و آن را مورد تحلیل و بازیابی قرار دهند. به کمک تفکر انتقادی اندیشۀ فرد به صورت پخته و رشد یافته‌ای شکل گرفته و بهداشت روانی او کمتر تحت تاثیر آسیب‌های جدی قرار می‌گیرد.

ارتباط موثر و مهارت های بین فردی

ارتباط موثر و مهارت های بین فردی مهارت دیگری است که بسیار مهم است. افرادی که در مهارت‌های ارتباطی توانایی کافی کسب کرده‌اند، به راحتی و با گشاده رویی با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند، پیام های خود را به وضوح منتقل کرده و دیگران پس از برخورد با آن‌ها احساس مثبتی دارند.

اعتماد به نفس

اعتماد به نفس عبارت است از آنچه درباره خود می‌اندیشید و احساسی که درباره خود دارید. این احساس به شما کمک می‌کند که از خود تصویری واقعی و مثبت بسازید.

مهارت مقابله با استرس

مهارت مقابله با استرس به افراد کمک می‌کند تا بتوانند تغییرات و دگرگونی‌های زندگی را به بهترین شیوه مدیریت کنند.

مهارت کنترل خشم

یکی از مهارت های مهم زندگی کنترل خشم است. خشم یکی از قدرتمندترین هیجاناتی است که بیشتر افراد در کنترل آن با مشکل مواجه می‌شوند.

مهارت های زندگی برای کودکان

مهارت های زندگی سلامت روان فرد و جامعه را تامین کرده و آن‌ها را به سوی زندگی بهتر سوق می‌دهد. این مهارت‌ها باید از سنین ابتدایی به کودک آموزش داده شود تا در وجود افراد نهادینه شود. اما متاسفانه به دلیل ناآگاهی والدین و حتی معلمان، این مهارت‌ها به کودکان آموزش داده نمی‌شود و با ورود به دوره بزرگسالی کسب این مهارت‌ها کمی سخت خواهد شد. به همین دلیل ضروری است که والدین با کمک یک روانشناس در جهت نهادینه کردن مهارت های زندگی در فرزندان خود گام بردارند.

همانطور که گفته شد کسب مهارت های زندگی یک امر ضروری برای تمام افراد است. اما شاید یادیگری آن‌ها و استفاده از آن در زندگی برای تمام افراد کار راحتی نباشد. برای آگاهی بیشتر در زمینه مهارت های زندگی و کاربرد آن‌ها در زندگی روزمره مراجعه به یک روانشناس کمک شایانی به شما خواهد کرد.