موشک بالستیک چیست؟

موشک بالستیک چه نوع موشکی است؟

موشک های قاره پیما یا بالستیک که اخیرا سرتیتر خبر ها شده اند و تهدیدها و اتفاقات آن میان کره شمالی ،آمریکا ،سازمان ملل و ژاپن دست به دست میشود به موشک هایی گفته میشود که برد مفیدی بالغ بر ٤٨٠٠ کیلومتر و بیشتر از آن را دارد.موشک های قاره پیما اصولا کاربر د هسته ای  دارند برای شلیک بمب هسته ای ساخته شده است.

موشک بالستیک:

موشک بالستیک قادر به حمل یک یا چند کلاهک هسته‌ای هستند اما به کلاهک‌های جنگی متعارف، شیمیایی یا میکروبی نیز می‌توانند مسلح شوند. بیشتر موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای امروزی از قابلیت هدف‌گیری مستقل چندگانه بهره‌مند هستند یعنی به چندین کلاهک مسلح می‌شوند که هر یک از آن‌ها می‌تواند به هدف جداگانه‌ای برخورد می‌کند.
انواع اولیه موشک‌های بالستیک قاره‌پیما دقت بسیار پائینی داشتند و فقط علیه هدف‌های بزرگی مثل شهرها قابل استفاده بودند و تنها امتیاز آن‌ها قابلیت قرارگیری آن‌ها در محل کاملاً امنی در خاک خودی بود. اما نسل‌های دوم و سوم موشک‌های قاره‌پیما به طرز قابل توجهی دقیق‌تر شده‌اند. به طوری‌که علیه کوچکترین اهداف نظامی هم قابل استفاده هستند. هرچند دقت آن‌ها هیچگاه قابل مقایسه با بمب‌افکن‌های استراتژیک نیست.

موشک‌های قاره‌پیما در دو نوع زمین‌پایه و زیردریایی‌پایه ساخته شده‌اند.

چه کشورهایی موشک بالستیک دارند؟

روسیه، آمریکا، چین، هند و کره شمالی تنها کشورهایی هستند که به طور قطعی از موشک‌های قاره‌پیمای زمین‌پایه برخوردار هستند. اسرائیل هم چنین موشک‌های را آزمایش کرده اما مشخص نیست که آنها را فعال کرده باشد. امروزه ایالات متحده ۴۵۰ موشک قاره‌پیما در اختیار دارد که آنها را در سه پایگاه نیروی هوایی نگهداری می‌کند و همه آنها از نوع LGM-30G Minuteman-III هستند.
موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای زیردریایی‌پایه هم در اختیار ۶ کشور آمریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه، چین و هند هستند.

موشک های بالستیک روسیه

یکی از کشورهای دارایموشک بالستیک روسیه می باشد که دانستن اطلاعات موشکی این کشور خالی از لطف نیست. روسیه در حال حاضر قادر به تولید موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) قابل حمل RS-24 است. سامانه موشکی قابل حمل جدید ICBM که به نام «قاتل دفاعی موشک» نیز شناخته می‌شود اخیراً در این کشور توسعه یافته است. این سامانه قابل حمل موشکی در سال 2016 وارد نیروی زمینی روسیه شد. موشک‌های قاره‌پیمای RS این نگرانی را در آمریکا و متحدانش در ناتو ایجاد کرده که روسیه در آزمایش پرتاب این موشک معاهده نیروهای هسته‌ای با برد متوسط (INF) را نقض کند.

با وجود این، روسیه در ماه می 2012، موشک RS-26‌ خود را خارج از محدوده‌های تعیین‌شده توسط INF آزمایش کرد. در سال 2009، روسیه اعلام کرد که در نظر دارد تا برای جایگزین موشک‌های قاره‌پیمای کنونی واقع در سیلوها، موشک‌های بالستیک قاره‌پیما با سوخت مایع و قابل حمل را توسعه دهد. ساخت این موشک احتمالاً تا سال 2018 به پایان برسد.

برای حفاظت از مرزهای آبی، روسیه با توسعه موشک پرتاب‌شونده از زیردریایی i(SLBM) R-30‌ بولاوا، آن را در زیردریایی‌های جدید بوری مستقر کرد. در ژانویه 2015، سه زیردریاییموشکی بالستیک به ارتش روسیه وارد شدند و قرار است پنج زیردریایی دیگر نیز در آینده نزدیک به نیروی دریایی این کشور اضافه شوند.

موشک های بالستیک آمریکا

ایالات متحدهموشک‌های بالستیک و کروز پیشرفته با سوخت جامد و مایع مختلفی را تولید می‌کند. بر اساس برآوردهای صورت‌گرفته در سال 2015، واشنگتن 450 موشک بالستیک بین‌قاره‌ای (ICBM) را در پایگاه‌هایی در مونتانا، داکوتای شمالی و وایومینگ مستقر کرده است. نیروی دریایی نیز 288 موشک‌های سه‌کاره بالستیک زیردریایی (SLBM) را در 14 زیردریایی‌های موشکی بالستیک هسته‌ای اوهایو استقرار داده است. نیروی هوایی آمریکا 16 جنگنده B-2A خود را با 16 بمب هسته‌ای و 44 بمب‌افکن B-52H خود را با 20 موشک کروز هوایی مسلح کرده است.

بر اساس پیمان INF، ایالات متحده ذخایر موشک‌های بالستیک  با برد متوسط خود را حذف کرده است. به موجب محدودیت‌های INF، آمریکا موشک بالستیک یا کروزی با محدوده میان 500 تا 5500 کیلومتر در اختیار ندارد. در بررسی موضع هسته‌ای 2010، ایالات متحده تصمیم گرفت تا موشک‌های کروز زیردریایی تام‌هاوک نیروی دریایی را بازنشسته کند.

ایالات متحده بودجه قابل‌ توجهی را به سیستم دفاعی موشکی خود اختصاص داده است. اغلب سیستم‌ها مجهز به رهگیرهای «ضربه و نابودی» بوده و بسیاری از آنها نیز در مراحل تحقیق و توسعه هستند. کارآمدترین سیستم کوتاه‌برد ایالات متحده سیستم ساخت داخل PAC-3 اعلام شده است. استفاده از سیستم‌های PAC-3 در جنگ عراق در سال 2003 نتایج متفاوتی را دربر داشت: در حالی که این سامانه در شناسایی 9 مورد از خطرناک‌ترین موشک‌های بالستیک موفق عمل کرده، در رهگیری موشک‌های کروز عراقی با ارتفاع پایین و جنگنده‌های فوق‌سبک ناموفق بوده است. همچنین به دلیل حمله به نیروهای خودی منجر به مرگ سه سرباز شد.

نیروی زمینی دو آتشبار با 48 رهگیر را در سامانه ضدموشکی تاد فعال کرده است. نیروی دریایی آمریکا 26 کشتی را با سیستم دفاعی موشک بالستیک مجهز کرده که در اروپا مستقر شده و به ژاپن فروخته شده است. در نهایت، نیروی هوایی نیز 30 رهگیر دفاعی زمینی را در سیلوهایی در فورت‌گریلی، آلاسکا و پایگاه نیروی هوایی واندنبرگ کالیفرنیا مستقر کرده است. در نوامبر 2014، سیستم دفاعی موشک بالستیک با انهدام یک موشک بالستیک و دو موشک کروز با موفقیت آزمایش شد.

موشک های قاره پیمای چین 

چین از تنوع بسیاری از موشک‌های بالستیک (از سیستم‌های کوتاه‌برد تا موشک‌های بالستیک قاره‌پیما) برخوردار است. سیستم موشکی چین در حال حاضر در حالت گذار از موشک‌های سوخت مایع، سیلویی و غیردقیق نظیر DF-3،‌ DF-4 و DF-5‌ به موشک‌های قابل جابه‌جایی سوخت جامد با دقت بالا نظیر DF-11، DF-15 و DF-21 است. به همین شکل چین با ساخت موشک‌های بالستیک پرتاب‌شونده از زیردریایی راهی را برای افزایش قابلیت مقاومت بیشتر نیروهای خود ایجاد کرده است. در سپتامبر 2014، چین یک پرواز آزمایشی از موشک DF-31 را با موفقیت انجام داد، که یک نسخه ارتقا‌یافته از DF-31‌ با برد تخمینی 10 هزار کیلومتر بود.

چین هم‌اکنون قادر به جای دادن کلاهک‌های هدف‌گیری مستقل چندگانه (MIRV) روی موشک DF-5 بوده، این کشور همچنین در حال توسعه سیستم DF-41 متحرک قابل تجهیز با کلاهک‌های MIRV است.

وزارت دفاع آمریکا مدعی شده که چین در حال توسعه «سپر حفاظتی حرارتی گمراه‌کننده هدف» به منظور نفوذ به سیستم دفاعی موشک‌های بالستیک است. 

موشک های بالستیک کره شمالی

کره شمالی که از اعضای MTCR به حساب نمی‌آید، برنامه توسعه موشکی خود را از دهه 70 میلادی آغاز کرد و در سال 1984 موشک بالستیک Scud-B را مورد آزمایش قرار داد.

موشک های بالستیک ایران 

موشک بالستیک خرمشهر چیست؟

برنامه موشک بالستیک ایران در دوران دفاع مقدس و جنگ هشت‌ساله میان ایران و عراق آغاز شد، زمانی که برتری هوایی عراق، ایران را در حملاتی با برد بیش از 150 کیلومتر محدود کرده بود. در اواخر دهه 1980 میلادی تهران به توسعه برنامه موشکی بومی با تکیه بر اجزای وارداتی از کره شمالی پرداخت و طی دو دهه این ظرفیت را به خوبی توسعه داد. ایران خارج از رژیم‌های بین‌المللی نظیر رژیم کنترل تکنولوژی موشکی (MTCR) قرار دارد و به جای آن در معرض تلاش‌های بین‌المللی برای محدود کردن گسترش تکنولوژی موشکی با کاربرد دوگانه قرار دارد.

 با وجود این تلاش‌های کنترلی، تهران با کمک متحدان خود به گسترش زیرساخت‌های تولید موشک خود ادامه می‌دهد. تا به امروز، ایران پنج موشک بالستیک سوخت مایع (شهاب 1،2 و 3، قدر 1 و قیام)، ماهواره‌بر سفیر و موشک سوخت جامد سجیل و اخیراً نیز موشک عماد را با موفقیت آزمایش کرده است. بین سال‌های 1990 و 1991 ایران و کره شمالی توافق‌های متعددی را در خصوص موشک‌های اسکاد انجام دادند. بعدها موشک‌های اسکاد با بومی‌سازی تبدیل به موشک‌های شهاب شد. در سال 1993، نمایندگان ایرانی برای همکاری در خصوص موشک‌های بالستیک بارها با کره شمالی به مذاکره پرداختند.

همکاری ایران با کره شمالی، چین، روسیه و سوریه باعث شد فناوری موشکی ایران به شدت گسترش یابد تا جایی که در سال 1998، علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت ایران اعلام کرد تولید موشک به یک تکنولوژی بومی در ایران تبدیل شده است و دیگر به کمک روسیه، چین و کشورهای دیگر نیاز ندارد. در همین سال‌ها ایران موفق شد موشک‌های شهاب1 و 2 را تولید کند و در سال 2003 نیز از شهاب3 رونمایی کرد.

از 31 مارس تا 6 آوریل 2006؛ ایران با برگزاری رزمایش پیامبر اعظم1، سیستم‌های موشکی کروز و بالستیک مختلف خود را آزمایش کرد. بعد از این رزمایش تا سال 2012، شش رزمایش دیگر نیز توسط جمهوری اسلامی ایران برپا شد. در آوریل 2003 مجلس ایران، آژانس فضایی ایران را با هدف فرستادن ماهواره به فضا تشکیل داد. در فوریه 2007 تهران پرتاب موفقیت‌آمیز راکت اکتشافی را با برد 150 کیلومتر اعلام کرد. یک سال بعد و در دهه فجر آژانس فضایی ایران از پرتاب موفقیت‌آمیز راکت کاوشگر1 خبر داد. 

در ژانویه 2000، علی شمخانی وزیر دفاع وقت ایران خبر از خودکفایی این کشور در سوخت جامد و توسعه نسخه سوختی جامد شهاب3 داد. در نوامبر 2007 نیز ایران موشک سوخت جامد عاشورا را با برد 2 هزار کیلومتر امتحان کرد. از نوامبر 2008 تا ژانویه 2013 نیز ایران موشک سجیل را بارها آزمایش کرد که آخرین بار آن در سال 2013 اتفاق افتاد. در سال‌های اخیر ایران روی تکنولوژی موشک کروز سرمایه‌گذاری ویژه‌ای کرده است.

موشک های بالستیک هندوستان

برای بیش از دو دهه، هند به دنبال توسعه و استقرار موشک‌های بالستیک و دیگر گونه‌های موشکی بوده است. هند گزارش داده که به تکنولوژی موشک‌های بالستیک زمین به هوا و با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای پریتوی 1 و 2، اگنی 1 و 2 و 4 دست پیدا کرده است.

هندوستان همچنین در سال 2015 موشک قاره‌پیمای اگنی5 را از پرتاب‌کننده متحرک با موفقیت آزمایش کرد. سازمان تحقیق و توسعه دفاعی هندوستان در می 2012 اعلام کرده بود که موشک بالستیک قاره‌پیمای اگنی6 را با برد 8 تا 10 هزار کیلومتر ارتقا خواهد داد. دهلی‌نو همچنین گام‌هایی رو به جلو را در دستیابی به موشک‌های بالستیک پرتاب‌شونده از زیردریایی (SLBM) برداشته است. اولین آزمایش این نوع موشک‌ها در فوریه 2008 اتفاق افتاد. زیردریایی هسته‌ای آریهانت هندوستان در اوایل سال 2014 شروع‌ به‌کار کرد. زیردریایی بومی قابلیت حمل 12 موشک هسته‌ای با پرتاب عمودی را دارد.

 آخرین پروژه هند، موشک شوریا با برد 700 تا 800 کیلومتر در نوامبر 2008 برای اولین بار با موفقیت آزمایش شد. هند همچنین در حال توسعه سیستم‌های موشکی جدیدتری نیز هست. در جولای 2014، وزارت دفاع آمریکا اظهار داشت ایالات متحده موشک‌های ضد کشتی هارپون را با ارزش 200 میلیون دلار به هند فروخته است. هند همچنین در زمینه موشک‌های کروز پیشرفت‌های عظیمی کرده است. موشک کروز فراصوتی براموس که با همکاری روسیه توسعه یافته است در می 2015 با موفقیت آزمایش شد. دومین موشک کروز این کشور (نیربای) نیز با برد هزار کیلومتر در سال 2013 و در نخستین آزمایش خود با شکست مواجه شد.