یائسگی
به وضعیتی گفته‌می‌شود که یک زن دیگر پریود نمی‌شود و نمی‌تواند به طور طبیعی باردار شود. در یائسگی معمولا چند ماه یا چند سال قبل از توقف کامل قاعدگی، پریود‌ها به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابند. در برخی موارد حتی ممکن است پریود‌ها به طور ناگهانی قطع شوند.
یایسگی بخش طبیعی از پیری است و معمولا بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی رخ می‌دهد. اما حدود ۱٪ از زنان یائسگی را قبل از ۴۰ سالگی تجربه می‌کنند. به این وضعیت یائسگی زودرس یا نارسایی زودرس تخمدان نیز گفته‌می‌شود.
زمانی که فردی بیش از 12 ماه پریود نشده است در دوران یائسگی است. علائم مرتبط، مانند گُرگرفتگی، ممکن است مدت‌ها قبل از یائسگی در مرحله‌ای به نام پیش یائسگی شروع شوند .
هر چیزی که به تخمدان‌های شما آسیب برساند یا تولید استروژن را متوقف کند، می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود. به عنوان مثال، شیمی درمانی برای سرطان یا اوفورکتومی (برداشتن تخمدان‌ها) میتوانند باعث یائسگی زودرس شوند.
در رابطه با مشکل یائسگی، بانوان می‌بایست از متخصص زنان کرمان نوبت اینترنتی یا مشاوره آنلاین دکتر زنان بگیرند. در طول این مقاله علائم، علل و درمان یائسگی زودرس را بررسی خواهیم کرد.
علائم یائسگی زودرس چیست؟
یائسگی زودرس می‌تواند به محض شروع قاعدگی‌های نامنظم یا دوره‌هایی که به طور قابل توجهی طولانی‌تر یا کوتاه‌تر از چرخه معمولی شما هستند، شروع شود. سایر علائم یائسگی زودرس عبارتند از:
- خونریزی شدید
- لکه بینی
- دوره‌های پریودی که بیش از یک هفته طول می‌کشند
- افزایش مدت فاصله بین دوره‌های پریودی
زمانی که این علائم را مشاهده کردید، باید با متخصص زنان خود تماس حاصل نمایید تا مشکلات دیگری که ممکن است باعث بروز این علائم شده‌اند، بررسی شوند. سایر علائم رایج یائسگی عبارتند از:
- نوسانات خلقی
- تغییرات در احساسات یا میل جنسی
- خشکی واژن
- مشکل خواب
- گُرگرفتگی
- عرق شبانه
- از دست دادن کنترل مثانه
علت بروز یائسگی زودرس چیست؟
چندین علت شناخته شده برای یائسگی زودرس وجود دارد، اما گاهی اوقات نمی توان علت را تعیین کرد. برخی از علل به شرح زیر هستند.
ژنتیک
اگر هیچ دلیل پزشکی واضحی برای یائسگی زودرس وجود نداشته باشد، احتمالاً علت آن ژنتیکی است. سن شما در شروع یائسگی احتمالا ارثی است.
دانستن اینکه والدین شما از چه زمانی یائسگی را شروع کرده‌اند می‌تواند سرنخ‌هایی را در مورد زمانی که شما یائسگی خود را شروع می‌‌کنید ارائه دهد. اگر والدین شما زودتر یائسگی را شروع کرده‌اند، احتمال اینکه یائسگی شما هم نسبت به حد متوسط زودتر شروع شود، زیاد است. با این حال، ژن ها فقط نیمی از داستان را بیان می‌کنند.
عوامل سبک زندگی
برخی از عوامل سبک زندگی ممکن است در شروع یائسگی تأثیر بگذارند. سیگار بر استروژن تأثیر می‌گذارد و می‌تواند به یائسگی زودرس کمک کند.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که افرادی که طولانی مدت سیگار می‌کشند یا به طور منظم از این ماده استفاده می‌کنند، زودتر یائسه می‌شوند. زنان سیگاری ممکن است ۱ تا ۲ سال زودتر از زنانی که سیگار نمی‌کشند یائسگی را شروع کنند.
شاخص توده بدنی (BMI) نیز می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود. استروژن در بافت چربی ذخیره می‌شود. زنانی که بسیار لاغر هستند ذخایر استروژن کمتری دارند که زودتر تخلیه می‌شود. بنابراین ممکن است زودتر به یائسگی مبتلا شوند.
برخی تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که رژیم گیاهخواری، ورزش نکردن و قرار گرفتن در معرض نور خورشید در طول زندگی نیز می‌تواند باعث شروع زودرس یائسگی شود.
مشکلات کروموزومی
برخی از مشکلات کروموزومی میتوانند منجر به یائسگی زودرس شوند. به عنوان مثال، سندرم ترنر (این بیماری همچنین به نام مونوزومی X و دیسژنزی غدد جنسی نیز نامیده می‌شود و شامل تولد با یک کروموزوم ناقص است). زنان مبتلا به سندرم ترنر تخمدان‌هایی دارند که آنطور که انتظار می‌رود عمل نمی‌کنند. این بیماری اغلب باعث می‌شود که آنها به یائسگی زودرس وارد شوند.
سایر مشکلات کروموزومی نیز میتوانند باعث یائسگی زودرس شوند. برای مثال دیسژنزی خالص غدد جنسی که نمونه‌ای از تغییر در سندرم ترنر است. در این بیماری تخمدان‌ها کار نمی‌کنند، بنابراین پریودی نیز اتفاق نمی‌افتد.
بیماری‌های خود ایمنی
یائسگی زودرس می‌تواند نشانه یک بیماری خودایمنی مانند بیماری تیروئید یا آرتریت روماتوئید (روماتیسم) باشد.
در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی بخشی از بدن را با مهاجم اشتباه گرفته و به آن حمله می‌کند. التهاب ناشی از برخی از این بیماری‌ها می‌تواند بر تخمدان‌ها تأثیر بگذارد. یائسگی زمانی شروع می‌شود که تخمدان‌ها از کار می‌افتند. بنابراین، بیماری‌های خود ایمنی نیز میتوانند باعث یائسگی زودرس شوند.
یائسگی زودرس به دلیل صرع
صرع یک اختلال تشنجی است که از مغز منشا می‌گیرد. فرد مبتلا به صرع بیشتر احتمال دارد که نارسایی اولیه تخمدان را تجربه کند که منجر به یائسگی می‌شود. در مقابل، تغییر سطح هورمون به دلیل یائسگی نیز می‌تواند بر تشنج در افراد مبتلا به صرع تأثیر بگذارد.
یائسگی زودرس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
زمان منتهی به یائسگی را پیش از یائسگی می‌نامند. در این مدت، ممکن است پریودهای نامنظم و علائم دیگری داشته باشید که می‌آیند و می‌روند.
اگر 12 ماه را بدون خونریزی قاعدگی سپری کنید و شرایط پزشکی دیگری برای توضیح علائم خود نداشته باشید، به طور کلی در نظر گرفته می‌شوید که در دوران یائسگی هستید. اگر زودتر از موعد مقرر به این مشکل دچار شده‌اید، یعنی اینکه یائسگی زودرس داشته‌اید.
علاوه بر این متخصص زنان نیز ممکن است برای تشخیص، برخی آزمایشات نظیر آرمایش خون را توصیه کند.
یائسگی زودرس چگونه درمان یا مدیریت می‌شود؟
یائسگی زودرس معمولاً نیازی به درمان ندارد. با این حال، گزینه‌های درمانی برای کمک به مدیریت علائم یائسگی یا شرایط مرتبط با آن وجود دارد. درمان‌ها میتوانند به شما کمک کنند تا با تغییراتی که در بدن یا سبک زندگی‌تان ایجاد می‌شود راحت‌تر کنار بیایید.
علائم یائسگی زودرس اغلب درمان می‌شوند زیرا در سنین پایین رخ می‌دهند. البته این مسئله به حمایت بدن شما از هورمون‌هایی، که برای مدیریت یائسگی زودرس تجویز می‌شوند، بستگی دارد.
رایج‌ترین درمان شامل درمان جایگزینی هورمونی (HRT) است. هورمون درمانی سیستمیک، می‌تواند از بسیاری از علائم رایج یائسگی جلوگیری کند. یا ممکن است از محصولات هورمونی واژینال، معمولا در دوزهای کم، برای کمک به علائم واژن استفاده کنید. اگرچه HRT خطراتی دارد که شما باید آنها را در نظر بگیرید. برای مثال:
- بیماری قلبی
- سکته
- سرطان پستان
قبل از شروع HRT در مورد خطرات و مزایای مراقبت فردی خود با دکتر زنان و زایمان صحبت کنید. دوزهای پایین هورمون ممکن است خطر ابتلا به این شرایط را کاهش دهد.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
اگرچه نمی‌توانید از بروز یائسگی جلوگیری کنید، اما می‌توانید برای کمک به علائم خود اقدام کنید.
داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌تواند به مدیریت علائم یائسگی کمک کند. اگر سیگار می‌کشید، برای کنترل علائم خود نیز آن را ترک کنید.
شواهد مختلفی در مورد استفاده از محصولات طبیعی برای مدیریت علائم یائسگی وجود دارد. برخی از افراد ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی را به داروهای معمولی ترجیح می‌دهند. در مورد اینکه کدام درمان برای شما مناسب است، با متخصص زنان خود مشورت کنید.
برای یائسگی زودرس چه موقع به دکتر متخصص زنان مراجعه کنیم؟
اگر شما به طور منظم به یک متخصص زنان مراجعه کنید، او سریعتر یائسگی زودرس شما را تشخیص می‌دهد و می‌تواند از بروز بسیاری از علائم جلوگیری کند. بنابراین هز مان که شما علائم یائسگی زودرس را تجربه کردید باید به متخصص زنان و زایمان(https://doctoreto.com/doctors/speciality/ob-gyn) مراجعه نمایید.