نخستین همایش بین‌المللی و نهمین همایش سالانه نوروژنتیک ایران از تاریخ 12 تا 14 اسفندماه با حضور معاون پژوهشی وزارت بهداشت، رییس بنیاد علم ایران، رییس سازمان بهزیستی کل کشور و صدها محقق و صاحبنظر ایرانی و خارجی در سالن اجتماعات شهید احمدی روشن دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی برگزار شد.
اپی‌ژنتیک؛ دغدغه اصلی علم ژنتیک
محمدحسن کریمی‌نژاد، رئیس اولین کنگره بین المللی نوروژنتیک در گفت و گو با «سپید» می‌گوید: « ایران زادگاه علم ژنتیک است. علم ژنتیک ایران رتبه اول را دربین کشورهای خاورمیانه داشته و در دنیا نیز ردیف پنجم را به خود اختصاص داده است.
وی درخصوص مهم‌ترین دغدغه علم ژنتیک می‌گوید: «درحال حاضر بیماری‌های مولتی فاکتوریال دغدغه علم ژنتیک است. چراکه علاوه بر ژن‌ها، عوامل متعدد محیطی برآن موثر است. زیرا مانند بیماری‌های کاملا ژنتیکی نیست که نحوه بروز آن اختلال در ژن خاصی باشد. این بیماری‌ها اپی‌ژنتیک هستند. یعنی عواملی فراتر از ژنتیک آنها را ایجاد کرده است.» این متخصص ژنتیک ادامه می‌دهد: « هدف متخصصان و دانشمندان علم ژنتیک این است که بتوانند، ژن‌ها را اصلاح کنند. اما تاکنون این موضوع درحدی پیشرفت نکرده که تمام بیماری‌ها را دربربگیرد. بیماری‌های محدودی توانسته‌اند از روش اصلاح ژن‌ها بهره بجویند. برای آزمایش‌ها و یا انجام هرگونه تست، دستگاه‌هایی ساخته می‌شود، اما مهم‌تر این است که افرادی وجود داشته باشند که از این دستگاه‌ها استفاده صحیح کنند. دراین خصوص دو فاکتور خیلی مهم است؛ دانش و تجربه! »
سالانه 2 تا 3 درصد تولدها، معلول‌اند
حسین نجم‌آبادی، رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی می‌گوید: « عامل بیشتر بیماری‌ها، یک ژن مغلوب است که از ازدواج‌های خویشاوندی ناشی می‌شود، در صورت تشخیص اینگونه بیماری‌ها قبل از بارداری یا قبل از تولد نوزاد، می‌توان با تجویز داروهای دوران جنینی و همچنین انجام آزمایش و غربالگری در هفته ۱۰ تا ۱۷ بارداری امکان تولد کودکان با اختلالات مادرزادی و برخی از بیماری‌ها را کاهش داد.» وی در ادامه می‌گوید: «پروژه‌ای کشوری برای بررسی ژن‌های تعداد زیادی از قوم‌های ایرانی، در حال بررسی است که طی چند ماه آینده از این پروژه رونمایی خواهد شد و در واقع می‌توان از نتایج آن جهت پیشگیری و درمان بیماری‌ها بهره‌مند شد. بررسی آمارهای جهانی نشان می‌دهد سالانه 2 تا 3 درصد نوزادانی که متولد می‌شوند، معلول بوده و یا زیر یک سال جان خود را از دست می‌دهند، که این موضوع برای خانواده‌ها علاوه‌بر بار و روانی، بار مالی نیز به همراه دارد.» وی می‌افزاید: «پیش‌بینی می‌شود، طی ۳ تا ۴ سال آینده بتوان در ایران از والدینی که قرار است صاحب فرزند شوند، آزمایش خون گرفته وDNA آنها استخراج و کل ژنوم مشترک آنان مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان بیماری‌ها را قبل از تولد تشخیص داد.»
علم امروزی در آینده طب سنتی می‌شود!
رضا ملک‌زاده، معاون تحقیقات وزارت بهداشت نیز دراین کنگره گفت: «آنچه که آینده پزشکی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، دو موضوع است. یکی اینکه به طرف آن برویم که ژنوتیپ تمام بیماری‌ها به‌خصوص بیماری‌های اعصاب را از نظر ژنتیک تعیین کنیم و در کنار آن امکان آن فراهم شود که بیماری‌هایی که درحال حاضر امکان معالجه ندارد، در آینده درمان کنیم. امیدوارم دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی که مسئولیت اصلی‌اش کار بر روی مسائل ژنتیکی بوده و پروژه بزرگ ایرانوم را دارد، بتواند پایگاهی باشد تا برای سایر دانشگاه از نظر مطالعات ژنتیک سرویس ارائه دهد. به خصوص دستگاه ان‌جی‌اس که در آینده‌ای نزدیک فعال شود.» وی افزود: « به نظر می‌رسد علاوه براین امکانات، نیاز به مطالعات Populatio- base داریم، تا بتوان در موضوع پرسیژین مدیسین Precisionmedicineهمزمان با دنیا حرکت کنیم و در تولید این علم مشارکت داشته باشیم تا شاید در آینده بسیاری از روش های تشخیصی و درمانی جدید که امروزه متداول است، تغییر کند. امروزه در بسیاری از قسمت‌ها براساس آزمایش و خطا طبابت می‌کنیم. احتمال اینکه علم امروزی ما در 10 یا 15 سال آینده تبدیل به طب سنتی باشد، وجود دارد. مانند آنچه که امروزه به عنوان طب سنتی وجود دارد و ما به آن اعتقادی نداریم.»
بودجه تحقیقات را نمی‌دهند!
ملک زاده گفت: «آمادگی داریم تا از طرح‌ها و پژوهش‌هایی که در این زمینه صورت می‌گیرد، از طرف موسسه نیماد و وزارتخانه حمایت مالی کنیم. باعث خوشحالی است که دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی روی موضوع ژنتیک تمرکز دارد.» وی در گفت‌وگو با «سپید» می‌گوید: «پیشرفت‌های علمی نشان داده که اکثر بیماری ها ازجمله بیماری های عصبی روانی و عقب مانده ذهنی جنبه فیزیولوژیکی قوی دارند. بشر تاکنون نتوانسته اینها را به خوبی تشخیص دهد. عمده بیماری‌ها به خصوص بیماری های عصبی و روانی جنبه های ژنتیکی دارند. با شناخت اختلالات ژنتیکی در این بیماران، قادر خواهیم بود، داروهایی را کشف کنیم که بیماری‌ها را بهتر معالجه کند و تحقیقات در این زمینه در دنیا درحال رشد است.» وی درخصوص بودجه تحقیقات در زمینه ژنتیک می‌گوید: « بودجه‌ای که برای تحقیق و پژوهش در زمینه ژنتیک درنظر گرفته شده است، اندک است. متاسفانه دولت و مجلس ما هنوز پولی را که باید برای تحقیقات بدهند، نمی‌دهند. بخش عمده بودجه ما از محل صرفه‌جویی به تحقیقات اختصاص داده می‌شود.»
از پژوهشگران حمایت می‌کنیم
نصرالله ضرغام، رئیس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور (بنیاد علم ایران) در این کنگره گفت: «جای امیدواری وجود دارد که با برپایی همایش‌های علمی، همکاری‌های مشترک متخصصان ایرانی و خارجی توسعه پیدا می‌کند، بنیاد علم ایران از این همایش‌ها حمایت می‌کند.» وی در ادامه به معرفی بنیاد علم ایران (INSF) پرداخت و گفت: «این بنیاد در ادامه کار شورای عالی پژوهش‌های کشور و در اتمام آن و با استفاده از تجارب بنیادهای علمی دنیا، در سال 1382 آغاز به کار کرد.
وی از « کرسی پژوهشی» به عنوان حمایت بنیاد علم ایران از دانشمندان برجسته کشور نام برد و گفت : «به فعالیت‌های پژوهشی اساتید ایرانی و خارجی که به‌صورت مشترک انجام شود، گرنت اعطا می‌شود.» رییس بنیاد علم ایران با تاکید بر اینکه بنیاد هیچ محدودیتی برای حمایت مالی ندارد افزود: «بنیاد علم ایران قراردادهای همکاری با بنیادهای علم دنیا و مراکز علمی خارج از کشور منعقد می‌کند، همچنان‌که درحال انعقاد قرارداد با بنیاد علم آلمان هستیم و همکاری خود را با بنیاد علوم روسیه و بنیاد علوم چین آغاز کرده‌ایم.» وی همچنین تاکید کرد که عزم ما، استفاده از تمامی ظرفیت های علمی و مالی داخلی و خارجی است و همانطور که سابقه همکاری ایرانیان با خارجی ها را از 1700 سال پیش در دانشگاه جندی شاپور داریم، بنیاد علم ایران نیز نهایت همکاری را با مراکز علمی معتبر و دانشمندان ایرانی و خارجی برجسته در این مراکز دارد.»
منبع: روزنامه سپید