تب خونریزی دهنده ویروسی کریمه کنگو(CCHF) یک بیماری خونریزی دهنده تبدار حاد است که بوسیله کنه منتقل میشود و در آسیا، اروپا و افریقا وجود دارد. مرگ و میر بالا دارد و همه گیری‌های داخل بیمارستان آن نیز شایع هستند.
با وجود اینکه که بیماری مخصوص حیوانات است، ولی موارد تک گیر و همه گیری‌های ناگهانی این بیماری در انسان‌ها نیز اتفاق میافتد.
بیماری توسط جرجانی پزشک و دانشمند معروف ایرانی در کتاب گنجینه خوارزمشاه حدود سال ۱۱۱۰ میلادی بعنوان اولین سند مکتوب که به زبان فارسی نوشته شده به تفصیل توصیف شده است.در این کتاب شرح یک بیماری خونریزی دهنده در تاجیکستان فعلی آمده است، علائم بیماری شامل خون درادرار، خونریزی از مقعد، استفراغ خونی، خلط خونی، خونریزی در حفره شکم و خونریزی از لث هها بوده و ذکر شده است که بندپای کوچکی احتمالاً شپش یا کنه ناقل بیماری می‌باشد که بطور طبیعی انگل پرندگان است.
اولین مورد توصیف شده بیماری در منطقه کریمه در سال ۱۹۴۲ یعنی دو سال قبل از اپیدمی کریمه رخ داده است. در سال ۱۹۴۴ در خلال جنگ جهانی دوم بیماری در شبه جزیره کریمه شایع و باعث مرگ بیش از ۲۰۰ نفر از روستائیان و سربازان گردید.
بیماری و خصوصیات بالینی و نحوه ابتلا افراد، برای نخستین بار توسط شوماکوف روسی تشریح گردید. در سال ۱۹۴۶، ۷ مورد که ۵ مورد آن از طریق انتقال در بیمارستان بوده است در ترکمنستان گزارش شده است. در سال ۱۹۵۶ بیماری در منطقه کنگو ( زئیر)شایع گردید و ویروس عامل بیماری از افراد مبتلا جداسازی شد و بعنوان ویروس کنگو نامگذاری گردید. در سال ۱۹۶۹ مشخص شد که عامل ایجادکننده تب خونریزی دهنده کریمه مشابه عامل بیماری است که در سال ۱۹۵۶ در کنگو شناخته شده است و با ادغام نام دو محل یک نامواحد کریمه کنگو برای بیماری ویروسی بدست آمد.
عامل بیماری تب کریمه کنگو
عامل بیماری برای نخستی نبار از خون افراد بیمار در مرحله بروز تب و همچنین از کنه بالغ جدا شد و با توجه به قابلیت فیلترپذیری بعنوان یک نوع ویروس توصیف گردید.ویروس CCHF از گروه Arboviruses خانواده Bunyaviridae جنس Nairovirus طبقه بندی میشود. همچنین در گروه Arthropod – borne Viruses) ویروسهایی که توسط بندپایان منتقل میشود قرار دارد.
راه انتقال بیماری تب کریمه کنگو
ویروس CCHF اصولاً در طبیعت بوسیله کن ههای سخت گونه Hyalomma منتقل م. یشود، ولی بوسیله گونه های Rhipicephalus، Boophilus و Amblyomma، Dermacenter، Haemophysalis و Ixodes نیز منتقل می‌گردد. ویروس CCHF توانائی انتقال از طریق تخم) Transovarion
transmission (و نیز انتقال در مراحل مختلف بلوغ کنه((Transstadial surviral را دارد.
مهمترین راه آلودگی کنه، خونخواری کنه Hyalomma نابالغ از مهره داران کوچک می‌باشد یک بار آلودگی موجب میشود کنه در تمام طول مراحل تکامل آلوده باقی بماند و کنه بالغ ممکن است عفونت رابه مهره داران بزرگ مثل دام‌ها منتقل کند، ویروس یا آنت یبادی آن، در کنه Hyalomma در مناطق وسیعدنیا پیدا شده است و عفونت در انسان پس از گزش کنه آلوده یا له کردن آن روی پوست نیز ایجاد میشود.
بیماری بوسیله خرگوش صحرائی، جوج هتیغی، گوسفند و گاو به نقاط مختلف توسعه مییابد.
در جنوب آفریقا آنتی بادی برعلیه ویروس CCHF از سرم زرافه، کرگدن، گاو کوهی بوفالو، گورخر و سگ‌ها جدا شده است. تعداد زیادی از پرندگان به عفونت مقاوم هستند، اما شترمرغ حساس است. ویرمی در حیوانات نشخوارکننده اهلی مثل گاو، گوسفند و بز به مدت یک هفته پس از آلودگی باقی میماند. بیماری در حیوانات اهلی هیچگونه علائم مشخصی ندارد و خطر انتقال بیماری در انسان در طی ذبح حیوان آلوده و یا یک دوره کوتاهپس از ذبح حیوان آلوده وجود دارد) بدنبال تماس با پوست یا لاشه حیوان (همچنین تماس با خون و بافت بیماران بخصوص در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه اعمالی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آن‌ها گردد باعث انتقال بیماری م. یشود. بیمار در طی مدتی که در بیمارستان بستری است بشدت برای دیگران آلود هکننده است، عفونتهای بیمارستانی بعد از آلودگی با خون و یاترشحات بیماران شایع هستند.
افرادی که بیشتر در معرض خطر میباشند عبارتند از: دامداران و کشاورزان، کارگران کشتارگا هها، دامپزشکان و کارکنان بهداشتی و درمانی) بیمارستان‌ها (شیوع بیماری بیشتر در فصل گرم سال همزمان با فصل فعالیت مخزن بیماری کنه‌ها است.
منبع: خبروان