چطور کنترلش کنیم؟
دکتر روشنک امامزاده، روانشناس توضیح می‌دهد: بحث تغذیه و استراحت در کودکان بیش‌فعال بسیار مهم است و باید به آن توجه داشت. زمانی که کودک بیش‌فعال کاملا استراحت کرده و سرحال است یا بالعکس زمانی که خواب‌آلود است بدترین زمان برای رفتن به مهمانی است. دراین زمان اگر کودک سرحال باشد آماده معاشرت با دیگران است و اگر خواب‌آلود باشد عصبی است و آماده خرابکاری. همین موضوع درباره سیر یا گرسنه بودن هم صدق می کند. گرسنگی می تواند کودک بیش‌فعال را مثل همه کودکان دیگر عصبی کرده و او را به رفتارهای تخریبی وادار کند، استفاده از غذاهای پرکالری هم او را برای فعالیت آماده می‌کند. لازم است کودک از این جهات در حد میانه قرار داشته باشد تا بتوانید مهمانی بدون دردسری داشته باشید. اما نکته مهم این است که مدت زمان مهمانی را کم کنید تا در حد تحمل فرزندتان باشد. یک دید و بازدید بیست دقیقه ای کافیست و برای مهمانی‌‌های چندساعته توقع آرام بودن از فرزندتان نداشته باشید. بهتر است قبل از مهمانی، بخشی از انرژی فرزندتان در پارک، ورزش، دویدن و … تخلیه شود. این نکته را هم توجه داشته باشید که درست قبل از مهمانی زمان آموزش دادن نیست که چه کارهایی خوب است و چه کارهایی ناپسند. در حین مهمانی هم اگر فرزندتان شیطنت می‌کند، امر و نهی خیلی زیاد و «بکن، نکن»های بیش از حد می‌تواند میزان رفتارهای مخرب و هیجانی او را بیشتر کند.
مباحثات گروهی نه‌تنها کمک می‌کنند تا فرزندتان در گروه‌هایی سهیم باشد که اهداف عادی دارند، بلکه می‌توانند نوعی چالش فکری شخصی را هم به همراه داشته باشند. مهارت‌های ارتباطی در این فعالیت‌ها محک زده می‌شوند
چرا نباید دستور بدهید؟
باید بدانید هرقدر به کودک بیش‌فعال دستور بدهید که «نکن»، «بشین»، «آرام باش» و… نتیجه‌ای در‌بر نخواهد داشت. بیش‌فعالی اختلالی است که به موجب آن کودک فعالیت بیشتر و تمرکز و توجه کمتری خواهد داشت. بنابراین چنین موضوعی در‌اختیار او نیست و نباید آن را به حساب نافرمانی گذاشت. بهتر است متناسب با مشکل او برنامه‌ریزی کنید تا کودک‌تان در ایام نوروز بتواند بهترین بهره را ببرد و در عین حال انرژی‌اش تخلیه شده و کمتر شما را خسته کند.
طبیعت درمانی کنید
اکثر کودکان، فرقی نمی‌کند که بیش‌فعالی داشته باشند یا نه، عاشق بیرون ماندن از خانه‌اند، بنابراین باید طوری برنامه‌ریزی کنید که در طول روز بتوانند انرژی خود را تخلیه کنند. فعالیت‌های بیرون از خانه مانند دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی برای کودکانی که انرژی زیادی دارند بسیار خوب و مفید است. برخلاف بسیاری از ورزش‌های تیمی و گروهی مانند بسکتبال، بیسبال و فوتبال، این ورزش‌ها هیچ محدودیت زمانی ندارند.
مسابقه دو بگذارید
فرقی نمی‌کند که یک دوی گروهی باشد یا یک پیاده‌روی فردی در پارک، فعالیت دائمی و احساس پیروزی در کار خصوصا زمانی که فرزندتان متوجه می‌شود چه مسافت زیادی را طی کرده، دویدن را به یک سرگرمی بسیار عالی تبدیل خواهد کرد. همچنین قابلیت این ورزش در آرام‌سازی ذهن آن را به فعالیتی فوق‌العاده تبدیل می‌کند که باعث خواهد شد فرزندن‌تان بعد از یک‌سال فعالیت کم‌کم آرامش خود را به دست بیاورد.
ساعت خوابش را تنظیم کنید
این یک چرخه معیوب است: اگر کودک شما یک شب دیرتر به تختخواب برود، روز بعد به سختی می‌تواند آرام باشد و بیشتر شیطنت خواهد کرد. همین هم باعث خواهد شد روز بعد دیرتر بخوابد. سعی کنید از این مسئله اطمینان حاصل کنید که او هر شب به‌موقع و به اندازه می‌خوابد تا از تکرار این چرخه جلوگیری کنید.
تاثیر موسیقی بر بیش‌فعالی
برخلاف سایر فعالیت‌هایی که باعث بکارگیری یکی از دو نیمکره چپ یا راست مغز می‌شوند، تمرین موسیقی هر دو نیمکره مغزی را به کار می‌اندازد و باعث می‌شود مغز بتواند چندین فعالیت را انجام دهد. اگر فرزندتان در یک گروه موسیقی یا ارکستر یا گروه کُر فعالیت می‌کند، در‌واقع به‌نوعی فعالیت گروهی را هم یاد می‌گیرد که در روند بهبود اختلال بیش‌فعالی بسیار تاثیرگذار است.
از او قهرمان بسازید
شاید ندانید که مایکل فلپس قهرمان پرآوازه شنای المپیک در ۹سالگی دچار اختلال بیش‌فعالی بود. پس با پربار کردن اوقات او می‌توانید از این بیش‌فعالی بهره مناسب بگیرید. اجازه ندهید فعالیت‌های ورزشی و تمرینات را در نوروز متوقف کند، بلکه باید بیش از اوقات دیگر آن را با جدیت ادامه دهد. اگر برنامه آموزشی ورزشگاه‌ها در نوروز تعطیل باشد، برنامه ورزش‌های تفریحی دایر است. از همین برنامه‌ها بهره بگیرید و او را در این ورزش‌ها شرکت دهید. ورزش‌های گروهی با دیگر بچه‌های خانواده هم می‌تواند مفید باشد و او را در فعالیت گروهی شریک کند.
بازی‌های ساده تا استراتژیک
پیش از آنکه هیچ قضاوتی بکنید به خاطر داشته باشید که بازی‌های ساده برای جلب حواس و تمرکز فرزندتان در بازه‌های کوتاه زمانی مناسب بوده و پیروزی‌های دائمی و کوتاه به افزایش خودباوری او کمک خواهد کرد و در‌نهایت اعتماد به نفس کافی برای انجام بازی‌های طولانی‌تر و استراتژیک‌تر را به دست می‌آورد. پس بازی‌های کوتاه‌مدت و ساده انتخاب کنید و کم‌کم آن را تا بازی‌های پیچیده‌تر ادامه دهید.
از تئاتر کمک بگیرید
حفظ دیالوگ و سطرها، تمرینات منظم و تلاش روی صحنه، همه مستلزم یک برنامه مشخص بوده، تمرکز را افزایش داده و باعث می‌شوند کودکانی که اختلال بیش‌فعالی دارند در مرکز یک تلاش گروهی قرار بگیرند. همین قضیه می‌تواند زمان او را پربار کرده و به بهبود تمرکز و توجه او کمک کند. به‌علاوه اجرای نمایش تمرکز و آرامش او را هم افزایش می‌دهد. می‌توانید نمایش تدارک ببینید و با اعضای خانواده آن را اجرا کنید.
حس رقابتش را تحریک کنید
مباحثات گروهی نه‌تنها کمک می‌کنند تا فرزندتان در گروه‌هایی سهیم باشد که اهداف عادی دارند، بلکه می‌توانند نوعی چالش فکری شخصی را هم به همراه داشته باشند. مهارت‌های ارتباطی در این فعالیت‌ها محک زده می‌شوند. از طرفی نبرد استدلال‌ها و شور رقابت‌طلبی باعث می‌شود که فرزندتان دوست داشته باشد بیشتر در این محافل شرکت کند. البته در این زمینه احتیاط بیشتری داشته باشید و با متخصص مشورت کنید؛ چرا‌که قرار گرفتن در گروهی که کودک و ویژگی‌هایش را نشناخته و مراعات نکنند ممکن است تاثیر مخربی داشته باشند.
منبع: سیب سبز