هرپس زوستر چیست؟
هریس زوستر(زونا)، یک بیماری عفونی حاد است که در اثر دوباره فعال شدن ویروس واریسلا زوستر( آبله مرغان) ایجاد می شود . ویروس آبله مرغان بعد از سپری شدن این بیماری به صورت غیرفعال در بدن باقی می ماند و دراثرعواملی چون استرس، پیری و ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن دوباره فعال می شود. احساس درد و سوزش در یک ناحیه از بدن از علائم اولیه این بیماری به شمار می رود که این درد، ناشی از هجوم ویروس واریسلا زوستر به سیستم اعصاب نخاعی است. در مرحله بعدی بیماری، یعنی 2 تا 3 روز بعد ازتحمل درد، این ویروس به ناحیه ای از پوست که توسط فیبرهای عصبی ، یک ریشه واحد خلفی نخاعی عصب دهی می شوند، انتقال یافته و منجر به بروز وزیکولهای ( تاولهای) متعدد در سطح پوست می شود. این تاولها اغلب به صورت یک نوار مستطیلی شکل از ناحیه ستون فقرات شروع شده و تا جناغ سینه امتداد می یابند.
این علائم را جدی بگیرید
تاولهای قرمز و دردناک که امکان دارد در هر جایی از بدن به وجود آیند. این تاولها ۵-۴ روز پس از آغاز علایم اولیه ظاهر می‌شوند. تاولها معمولاً در روی یک نوار پهن پوست قرمز در امتداد مسیر رشته‌های عصبی حسی در یک ناحیه خاص پوست پدید می‌آیند. تاولها را غالباً می‌توان در ناحیه قفسه سینه دید که البته تنها در یک طرف بدن گسترش می‌یابند.
تب و لرز خفیف
احساس کسالت
تهوع، دل‌پیچه یا اسهال خفیف
درد روی قفسه سینه، صورت، یا درد سوزشی در پوست شکم برحسب ناحیه‌ای که گرفتار شده است.
پس از یک هفته ضایعات وزیکولر پوسته ریزی کرده و طی ۲ تا ۳ هفته بهبودی رخ می دهد.
اعصابی که در زونا درگیر می شوند شامل :
C3-t5-l1-l2
و اولین شاخه عصب سه قلو…
مشکل تشخیص زونا در فاز پرودرمال است یعنی زمانی که درد بدون حضور ضایعه وجود دارد. در این مرحله تشخیص های نادرست آپاندیسیت و … مطرح می شود. مشکل ترین مسئله تشخیصی درد ناشی از ویروس زونا بدون تشکیل ضایعات در عصب است که زوستر سین هرپس نامیده می شود. تشخیص این موارد بر اساس علائم بالینی و شواهد آزمایشگاهی است. شایعترین عارضه هرپس زوستر نورالژی پس از هرپس است که در آن یک ماه پس از بهبودی ضایعات پوستی و مخاطی درد باقی می ماند.
چه عواملی در این بیماری دخیل است؟
عوامل متعددی در بروز این بیماری نقش دارند از جمله تماس مستقیم با فرد بیمار، ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن به علت بیماری هایی چون ایدز، سرطان و مصرف داروهای متعدد، پیری. افرادی که هرگز بیماری آبله مرغان را تجربه نکرده و کودکانی که قبل از سن یک سالگی به این بیماری مبتلا شده اند، در معرض ابتلا به بیماری زونا قرار دارند این گروه و افرادی که تا به حال در برابر بیماری آبله مرغان واکسینه نشده اند می توانند با تلقیح این واکسن از بروز زونا جلوگیری کنند.
هرپس زوستر چطور درمان می شود؟
اسیکلوویر، یکی از داروهای موثر برای درمان این بیماری است که در نابودی ویروس واریسلا زوستر، کاهش درد و تقویت سیستم ایمنی بیماران نقش به سزایی دارد. در صورت تشخیص بیماری زونا توسط پزشک، مصرف قرص اسیکلوویر 24 ساعت بعد از احساس درد و سوزش و حتی قبل از بروز بشورات جلدی، توصیه شده است دسیکلوویر، فامسیکلوویر، و پنسیکلوویر از جمله داروهایی هستند که گاهی اوقات به جای اسیکلوویر برای درمان بیماری زونا به کار می روند. کورتیکو استروئیدها نظیر پردنیسون، برای کاهش التهاب و مهار پاسخ ایمنی بدن مورد استفاده قرار می گیرد. تاثیر این دارو بر روی افراد مسن به مراتب بیشتر از افراد جوان است، البته این دارو را باید با تجویز پزشک و با احتیاط مصرف کرد. برای کاهش درد می توان از آنالژزیک ( تشکیل دهنده های درد) نظیر کپسول و همچنین کمپرس آب سرد استفاده کرد. مصرف محلول کالامین ( پودر سرخ رنگ حاوی روی) و آنتی هیستامین ( قرص و پماد)، برای کاهش خارش توصیه شده است. زوستریکس، پمادی است که از کپزاسین تهیه شده و برای جلوگیری از درد حمله ای که در امتداد عصب ها ایجاد می شود، موثر است و مصرف ویتامین های (C,D,E) مولتی ویتامین و ب – کمپلس هم برای تقویت سیستم دفاعی بدن و ترمیم بافتهای آسیب دیده ، مفید هستند.
نکات تغذیه ای مهم
در مدت بیماری از غلات ، برنج قهوه ای، مخمر آبجو، میوه و سبزی خام، بیشتر استفاده کنید. از مصرف فرآورده های استامینوفن پرهیز کنید، چون باعث طولانی تر شدن بیماری می شود . جدا کردن وسایل شخصی بیمار، تمیز نگه داشتن پوست، مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک، اجتناب از خاراندن و کندن تاولها و قرار دادن موضع آسیب دیده در معرض نور خورشید برای مدت چند دقیقه، از جمله مواردی است که باید رعایت شود.