• کلینیک مغز و اعصاب و ستون فقرات
• پزشک متخصص
• ۱۳۹۸/۰۷/۱۵
• 1 دقیقه

آرتروز یکی از مهمترین بیماری­های مفاصل است و هنگامی رخ می­دهد که بر اثر از بین رفتن مینیسک و ساییدگی مفصل زانو، غضروف بین مفاصل از بین برود و مفاصل فرد بیمار بعد از فعالیت طولانی متورم و ملتهب شوند. عوامل متعددی از جمله اضافه وزن، آسیب دیدگی، استفاده بیش از حد از مفاصل، زمینه ژنتیکی، بیرون زدگی دیسک کمر، کم آبی مفاصل، ورزش نکردن و تنش­های عصبی موجب بروز آرتروز می­شوند.

نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟ برای صحبت با کلینیک مغز و اعصاب و ستون فقرات کلیک کنید.

بپرس مشاوره رایگان

تشخیص آرتروز شامل معاینه بالینی بدن، اسکن یا تصویربرداری است. در ادامه مطلب نکات و اطلاعات مفیدی درباره بیماری آرتروز ارائه می دهیم.

مقدمه­ ای بر بیماری آرتروز

آرتروز یا بیماری تباه کننده مفاصل می­تواند هر مفصلی را تحت تأثیر قرار دهد، ولی غالباً در زانو، لگن، کمر و گردن، مفاصل کوچک انگشتان و استخوان شست دست و پا رخ می­دهد.

در مفاصل طبیعی، یک ماده­ی محکم لاستیکی به نام غضروف وجود دارد که سرِ هر استخوان را می پوشاند و مانند مینای دندان وظیفه محافظت از استخوان را دارد. غضروف، سطح هموار و نرمی را برای حرکت مفصل فراهم می­کند و مانند بالشتکی بین استخوان­ها عمل می­کند. وقتی آرتروز رخ دهد، غضروف شکسته می­شود، باعث بروز درد، تورم و مشکلاتی در حرکت مفاصل می­شود.

با تشدید آرتروز در گذر زمان، ممکن است استخوان­ها شکسته شوند و ایجاد زایده کنند. ممکن است ذرات استخوان یا غضروف جدا شوند و در آن مفصل به حرکت درآیند. فرآیند التهابی در بدن ایجاد می­شود و سیتوکین و آنزیم­هایی ایجاد می­شوند که باعث آسیب بیشتر غضروف می­شوند.

در مرحله آخر، غضروف از بین می­رود و استخوان­ها روی هم ساییده می­شوند و به آسیب مفاصل و درد بیشتر می­انجامد.

عواملی که باعث بروز آرتروز می­ شوند:

– علل ژنتیکی

برخی از خصوصیات ژنتیکی موجب می­شوند احتمال ابتلای فرد به آرتروز بیشتر شود. یکی از این نقایص، نقص نادری در تولید کلاژن است. کلاژن پروتئینی است که غضروف­ها را تشکیل می­دهد. این اختلال حتی می­تواند موجب شود که آرتروز در ۲۰ سالگی نیز بروز کند. پژوهشگران دریافته اند ژنی که FAAH نامیده می شود، در افراد مبتلا به آرتروز زانو درمقایسه با افراد سالم فراوان تر است.

جابجایی لگن و عدم تعادل وزن رو هر دو پا ممکن است باعث جابجایی در مفصل زانو شده و استخوان­ها با هم از لحاظ وضعیت قرارگیری دچار مشکل شود و غضروف در مقایسه با حالت معمولی سریع­تر از بین برود.

– اضافه وزن

اضافه وزن فشار اضافی روی ران ها و زانوها می­آورد. تحمل چنین اضافه وزنی در طولانی مدت موجب می­شود غضروف­ها سریع­تر از بین بروند. بافت چربی اضافی، مواد شیمیایی التهابی تولید می­کند که موجب آسیب مفاصل می­شود.

– آسیب دیدگی و فشار مفاصل

حرکات تکراری و شدید یا آسیب به مفاصل، مانند شکستگی یا جراحی یا پارگی رباط­ها، ممکن است آرتروز را باعث شوند. برخی از ورزش­کاران بارها و بارها دچار آسیب مفصل­ها و تاندون­ها و رباط­ها می­شوند.این امر می­تواند موجب ازبین رفتن غضروف­ها شود.

افزون بر این، مشاغل خاصی که به ایستادن طولانی مدت، خم شدن مکرر، بلند کردن اجسام سنگین یا دیگر حرکات نیاز دارند، ممکن است موجب تخریب سریع­تر غضروف­ها شوند. نبود تعادل یا ضعف عضلات حمایت کننده از مفصل نیز شاید به تغییر حرکت و در نهایت، شکستگی غضروف در محل مفاصل منجر شود.

سایر عواملی که موجب بروز آرتروز می­شوند

چندین عامل دیگر نیز ممکن است در خطر ابتلا به آرتروز نقش داشته باشند. این عوامل عبارتند از: بیماری­های استخوان و مفاصل مانند روماتیسم مفصلی و اختلالات متابولیکی خاص مانند هموکروماتوز یا آکرومگالی.

روش­های درمانی مورد استفاده برای آرتروز

اصلاح لگن و کوتاهی پا، ایجاد تعادل در وزن دو طرف بدن، رفع انقباضات عضلانی عضلات پا، کوتاهی و نرم کردن تاندون­ها، اصلاح دیسک بیرون زده، کاهش وزن، ممانعت از فعالیت­های آسیب رسان و رفع تنش­های عصبی عامل درمان آرتروز هستند.

هدف اصلی درمان، از بین رفتن درد، التهاب و بهبود عملکرد مفصل است. در بیمارانی که درد مشاهده نگردیده است، نیاز به درمان نیست.

در بعضی بیماران درمان­­های محافظه­ کارانه مثل استراحت، ورزش، کنترل تغذیه، کاهش وزن، بهبود عوامل شغلی کافی است.

اما در بیمارانی که آسیب جدی دیده­ اند و اقدامات فیزیکی برایشان کافی نیست، عمل جراحی الزامی است.

درمان­های دارویی آرتروز

زنوتراپی اعتقادی به استفاده از دارو ندارد مگر در موارد خیلی شدید و حاد

درمان آرتروز با جراحی

جراحی در موارد بسیار شدید گزینه انتخابی است که آرتروسکوپی ترمیم پارگی غضروف را بدون جراحی باز میسر می­کند.

در بیمارانی که مفصل آنها دچار تغییر شکل شده خصوصاً برخی تغییر شکل­های زانو، استئوتومی به کار می­­رود که در این روش قسمتی از استخوان که بر هم زننده تعادل است برداشته می­شود. آرترودز (جوش دادن استخوان­ها و ثابت کردن مفصل) و تعویض مفصل، روش­­هایی هستند که در موارد شدید تخریب مفصلی به کار می­­روند.

درمان آرتروز به روش سلول درمانی

در این شیوه سلول های مزانشیم (با نام محصولی مزوسترول) از ناحیه مغز استخوان جدا شده و به ناحیه دچار عارضه آرتروز تزریق می­شود.

سلول­های مزانشیم دارای قابلیت تکثیر و تمایز به انواع رده­های مختلف استخوان­ساز، غضروف­ساز و چربی ساز می­باشد. این سلول­ها با واسطه پیام­های شیمیایی حاصل از بافت آسیب دیده، به آن ناحیه مهاجرت کرده و تمایز می­یابد. در نتیجه گزینه مناسبی جهت درمان بیماری آرتروز می باشد.