سرطان کبد بیماری است که از سلول های کبد شروع می شوند. کبد به اندازه یک توپ متوسط است که درست در قسمت فوقانی شکم زیر دیافراگم و روی معده قرار دارد. سرطان کبد دارای انواع متفاوتی است. معمول ترین نوع سرطان کبد هپاتوسلولار کارسینوما می باشد که در سلول های اصلی کبد ایجاد می شود. دیگر انواع سرطان کبد عبارتند از اینتراهپتیک کلانگیوکارسینوما و هپاتوبلاستوما.
سرطان کبدی که در کبد منتشر می شود رایج تر از سرطان کبدی است که در کبد ایجاد می گردد. بدین مفهوم که سرطان در دیگر نقاط بدن ایجاد می شود و به کبد سرایت می کند. از جمله سرطان روده بزرگ، ریه و سینه. این انواع سرطان در کبد نیز منتشر خواهند شد و او را درگیر خواهند کرد و به این نوع سرطان متاستاز می گویند. برای نام گذاری این سرطان که در نقطه دیگری از بدن ایجاد شده است و به ناحیه دیگر سرایت کرده است به طور مثال سرطان متاستاز روده می گویند نه سرطان کبد. زیرا از روده آغاز و در کبد منتشر شده است.
علائم سرطان کبد
بیشتر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد علائمی در خود مشاهده نمی کنند. علائم سرطان کبد عبارتند از:
- کاهش وزن بدون هیچگونه تلاشی
- از دست دادن اشتها
- تهوع و استفراغ
- ضعف کلی و خستگی
- تورم شکم
- زردی پوست و و رزد شدن سفیدی چشم
- مدفوع سفید رنگ
علت ایجاد سرطان کبد
این بیماری زمانی ایجاد می شود که در سلول های دی ان ای کبد تغییر ایجاد می شود. سلول های دی ان ای ماده اصلی ایجاد کننده ساختار سلولی هستند که برای انجام هر واکنش شیمیایی در بدن ضروری می باشند. تغییر در دی ان ای موجب تغییر در این ساختارها می گردد. از جمله پیامدهای آن رشد بی رویه و غیر قابل کنترل سلول ها و ایجاد تومور می باشد که همان سرطان است.
گاهی علت ایجاد سرطان کبد شناخته شده است از جمله عفونت مزمن هپاتیت. اما گاهی سرطان کبد در افراد بدون هیچ دلیلی ایجاد می شود و هنوز علت آن شناخته شده نیست.
درمان این بیماری
تشخیص این بیماری
آزمایش ها و روش های تشخیص سرطان کبد عبارتند از:
آزمایش خون:
آزمایش خون می تواند عملکرد های غیر عادی کبد را آشکار کند.
عکس برداری:
پزشک شما ممکن است که عکس برداری از جمله اولتراسوند، سی تی اسکن و ام آر آی را توصیه کند.
نمونه برداری از بافت کبد برای آزمایش:
گاهی لازم است برای تشخیص سرطان کبد مقداری از بافت آن را بردارند و به آزمایشگاه بفرستند.
برای نمونه برداری، پزشک سوزن نازکی را از طریق پوست وارد کبد می کند و مقداری از بافت آن را خارج می کند. در آزمایشگاه، پزشک بافت کبد را زیر میکروسکوپ قرار می دهد و به دنبال سلول های سرطانی می گردد. نمونه برداری از کبد موجب خونریزی، عفونت و کبودی خواهد شد.
تعیین میزان پراکندگی سرطان کبد
وقتی که این بیماری تشخیص داده شد، پزشک به دنبال تعیین مرحله و میزان پیش روی سرطان خواهد بود. تست تعیین مرحله سرطان اندازه و جایگاه ایجاد سرطان و این که آیا به دیگر نقاط سرایت کرده است یا نه را مشخص خواهد کرد. عکس برداری برای تعیین مرحله سرطان کبد مورد استفاده قرار می گیرد عکس برداری شامل سی تی اسکن، ام آر آی و اسکن از استخوان می باشد.
روش های مختلفی برای تعیین مرحله سرطان کبد وجود دارد. به عنوان مثال، یک روش که رومن نام دارد مراحل سرطان کبد را از یک تا چهار تقسیم بندی می کند و روشی دیگر از حروف A تا D این مراحل را نام گذاری می کنند. پزشک از این روش های تعیین مرحله سرطان استفاده می کند تا با توجه به آن ها نوع درمان را انتخاب کند.
درمان سرطان
درمان سرطان کبد اولیه بستگی به میزان پیش روی یا مراحل آن، سن بیمار، سلامتی کلی و اولویت های شخصی دارد.
جراحی برای درمان سرطان کبد
عمل جراحی که برای درمان سرطان کبد مورد استفاده قرار می گیرد عبارت است از:
جراحی برای خارج کردن تومور:
در شرایطی خاص، پزشک شما ممکن است جراحی برای خارج کردن سلول سرطانی را توصیه کند. این جراحی در صورتی پیشنهاد می شود که بخش کوچکی از کبد دچار سلول سرطانی شده باشد و به طور کلی عملکرد کبد خوب باشد.
اگرچه جراحی یک روش انتخابی برای بیمار است اما همیشه به مکان قرارگیری سرطان در کبد، سلامتی کلی او و عملکرد کبد بستگی دارد.
جراحی پیوند کبد:
حین جراحی پیوند کبد، کبد بیمار برداشته خواهد شد و یک کبد سالم جایگزین آن خواهد شد. پیوند کبد فقط برای درصد کمی افراد که سرطان آن ها در مرحله اولیه می باشد جوابگو می باشد.
درمان موضعی
درمان موضعی به گونه ای است که به طور مستقیم سلول های سرطانی و یا نواحی نزدیک به آن را تحت تاثیر قرار می دهد. درمان های موضعی مورد استفاده در درمان سرطان کبد شامل موارد زیر می باشد:
حرارت دادن به سلول های سرطانی سرطان کبد
با استفاده از پرتوها به سلول های سرطانی گرما می دهند و آن ها را تخریب می کنند. برای این کار از عکس برداری از جمله اولتراسوند به عنوان راهنما استفاده می کنند. پزشک یک یا چند سوزن کوچک وارد شکم می کند. وقتی که سوزن ها به تومور برسند با الکتریسیته گرم می شوند و سلول های سرطانی را از بین می برند. در دیگر روش ها ممکن است که برای گرم کردن سوزن ها از امواج مایکروویو یا لیزر استفاده کنند.
فریز کردن سلول های سرطان:
در این روش از سرمای بینهایت زیاد برای تخریب سلول های سرطانی استفاده می شود. در حین این روش، پزشک حسگری که حاوی مایع نیتروژن می باشد را به صورت مستقیم وارد تومور درون کبد می کند. عکس برداری اولتراسوند به عنوان راهنما و دیدن سلول های سرطانی مورد استفاده قرار می گیرد.
تزریق الکل درون تومور:
حین تزریق به تومور، الکل خالص به طور مستقیم به درون تومور تزریق می شود. این کار را یا از طریق پوست و یا از طریق جراحی انجام می دهند. الکل موجب مردن سلول های سرطانی می گردد.
تزریق داروهای شیمیایی به درون کبد:
در این روش داروهای ضد سرطانی شیمیایی و بسیار قوی را به طور مستقیم وارد کبد خواهند کرد.
قرار دادن مهره هایی که حاوی پرتو می باشد درون کبد:
اجسام کره مانند که حاوی پرتو هستند به طور مستقیم درون کبد قرار داده می شوند و به کمک این اشعه ها تومور از بین خواهد رفت.
پرتو درمانی
در این روش درمان اشعه مورد نیاز از منابعی مانند اشعه ایکس و پروتون تهیه می شود و به طور مستقیم سلول های سرطانی را از بین می برند. پزشکان به صورت مستقیم این منبع انرژی را با دقت بسیار وارد کبد می کنند.
پرتو درمانی ممکن است در صورتی که دیگر روش های درمانی در دسترس یا کمک کننده نباشند مورد استفاده قرار بگیرد. در سرطان های کبد پیش رفته، پرتو درمانی به کنترل علائم کمک خواهد کرد.
حین درمان از طریق پرتو بیمار بر روی میزی دراز می کشد و دستگاه پرتو را به ناحیه مورد نظر می تاباند. نوع خاصی از پرتو درمانی وجود دارد که استرئوتاکتیک نام دارد و پرتو را به صورت متمرکز بر روی ناحیه مورد نظر می تاباند.
دارو درمانی برای درمان سرطان کبد
دارو درمانی تنها بر روی بخش خاصی از بدن که حاوی سلول های سرطانی و غیر عادی می باشد تمرکز می کند. با مسدود کردن این سلول های غیر عادی، سلول های سرطانی از بین خواهد رفت. داروهای بسیاری برای درمان این بیماری پیش رفته مورد استفاده قرار می گیرند.
دارو درمانی تنها بر روی افرادی که در سلول های سرطانی آن ها نوعی جهش ژنتیکی اتفاق افتاده است تاثیر خواهد گذاشت. سلول های سرطانی ممکن است که در آزمایشگاه مورد بررسی قرار بگیرند تا متوجه شوند آیا دارو بر آن ها موثر است یا نه.
ایمینوتراپی
ایمینوتراپی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می کند. سلول های سیستم ایمنی بدن ممکن است که به سلول های سرطانی حمله نکنند زیرا سلول های سرطانی نوعی پروتئین تولید می کنند که سلول های سیستم ایمنی را کور خواهند کرد. ایمینوتراپی با مداخله در این روند به درمان سرطان کمک می کند. ایمینوتراپی به طور کلی در افرادی که دارای سرطان کبد پیش رفته هستند جوابگو است.
شیمی درمانی برای درمان سرطان کبد
در شیمی درمانی از دارو برای کشتن سلول هایی که به سرعت در حال رشد هستند استفاده می شود از جمله، سلول های سرطانی. در شیمی درمانی داروها یا از طریق سرم به درون رگ یا قرص مورد استفاده قرار می گیرند.
از شیمی درمانی برای درمان سرطان کبد پیش رفته استفاده می شود.
مراقبت های آرامش بخش و حمایت کننده
مراقبت های آرامش بخش نوعی از مراقبت های پزشکی است که تمرکز آن بر روی از بین بردن درد و دیگر نشانه های بیماری های جدی می باشد. متخصصان مراقبت های حمایت کننده با شما، خانواده و دیگر پزشکان در ارتباط با شما کار خواهند کرد تا محیط و شرایط آرامی را برای شما تدارک ببینند. از مراقبت های آرامش بخش می توان هنگام استفاده از روش های درمانی دیگر مانند جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی نیز بهره برد.
هنگامی که از مراقبت های آرامش بخش و حمایت کننده به همراه دیگر روش های درمانی استفاده شود بیمار احساس بهتری خواهد داشت و مدت زمان طولانی تری زنده خواهد ماند.
مراقبت های آرامش بخش و حمایت کننده توسط تیمی از پزشکان، پرستاران و دیگر متخصصان ارائه خواهد شد. هدف این تیم بهبود کیفیت زندگی بیمار و خانواده های آن ها می باشد.
جایگزین داروها برای درمان سرطان کبد
روش های درمانی جایگزین ممکن است که به کنترل درد در سرطان های کبد پیشرفته کمک کند. پزشک برای کنترل درد از روش های درمانی و داروها استفاده خواهد کرد. اما، ممکن است که بخواهید از عوارض جانبی داروها در امان باشید.
از پزشک خود درمورد روش های درمانی جایگزین برای کاهش درد بپرسید از جمله:
چگونه با این بیماری زندگی کنید
هر فردی راه خودش را برای ادامه زندگی با وجود بیماری ها پیدا خواهد کرد. اگرچه، پاسخ ساده ای برای این که چگونه با وجود سرطان به زندگی خود ادامه دهید، وجود ندارد پیشنهادات زیر می توانند کمک کننده باشند:
درمورد این بیماری اطلاعات مورد نیاز را کسب کنید تا بدانید چگونه روش های مراقبتی انتخاب کنید.