توده های آدنکس رحم برآمدگی هایی هستند که در آدنکس رحم (که شامل رحم، تخمدان و لوله های فالوپ است) شکل می گیرند. بروز این توده ها دلایل ممکن زیادی دارد که گاهی این دلایل می توانند مربوط به بیماری های زنانه باشند.
توده آدنکس می تواند هر یک از این موارد باشد:
- کیست تخمدان
- بارداری خارج از رحم
- تومور خوش خیم
- تومور بدخیم
معمولا پزشک عمومی می تواند توده های خوش خیم را کنترل کند اما گاهی نیاز است که افرادی که در سن قبل از بلوغ یا پس از یائسگی هستند به متخصص زنان و متخصص غدد مراجعه کنند. توده های بدخیم آدنکس به درمان توسط متخصص نیاز دارند.
در این مقاله به خصوصیات توده های آدنکس می پردازیم. علاوه بر این به شما خواهیم گفت که پزشکان چگونه توده های آدنکس را تشخیص می دهند و درمان می کنند.
آدنکس رحم؛ علائم و روش های درمانی آن
آدنکس رحم قسمت زائده و پیوست های بافتی درون رحم با ساختار و کاربردی بسیار مشابه به خود رحم هستد کخ می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. تشخیص زودهنگام می تواند روند پیشرفت بیماری را معکوس کرده، پزشک ضمن معاینه بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار انجام آزمایش و رادیوگرافی را نیز تجویز می کند.
توده های آدنکس رحم به عنوان برآمدگی هایی در آدنکس رحم تشکیل می شوند. دلایل زیادی برای بروز این توده ها وجود دارد که برخی اوقات می تواند ناشی از بیماری های مربوط به زنان باشد. از دیگر علل بروز توده آدنکس می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کیست تخمدان
بارداری خارج از رحم
تومور خوش خیم
تومور بدخیم
به گزارش مدیکال نیوزتودی، توده های خوش خیم به طور معمول توسط پزشک عمومی قابل کنترل است، اما در برخی شرایط خاص مانند دوران یائسگی فرد باید به متخصص زنان مراجعه کند.
بیشتر بدانید: خونریزی غیرطبیعی رحمی + علل، علائم، تشخیص و درمان
علائم آدنکس رحم
بسته به دلیل بروز توده آدنکس، افراد علائم گوناگونی را گزارش می دهند.
افرادی که توده آدنکس دارند ممکن است که این موارد را گزارش دهند:
- درد شدید پایین شکم یا درد در ناحیه لگن که معمولا در یک سمت است.
- خونریزی غیر عادی از رحم
- درد هنگام رابطه جنسی
- تشدید درد در دوران قاعدگی
- قاعدگی های دردناک
- خونریزی شدید و غیر عادی در طول قاعدگی
- علائم مربوط به شکم که شامل این مواردند: احساس سیری، نفخ، یبوست، مشکلات غذا خوردن، افزایش سایز شکم، سوء هاضمه، حالت تهوع و استفراغ
- نیاز شدید به دفع ادرار، تکرر ادرار و بی اختیاری ادرار
- از دست دادن وزن
- از دست دادن انرژی
- خستگی مفرط
- تب
- ترشحات واژینال
ممکن است که دلایل گوناگون توده های آدنکس علائم یکسانی داشته باشد پس معمولا پزشکان بررسی های بیشتری انجام می دهند تا دلیل اصلی را مشخص کنند. وقتی پزشک دلیل بروز توده آدنکس را مشخص کرد، می تواند گزینه های درمان و کنترل را پیشنهاد دهد.
احتمال می رود علائم مشابه و یکسانی در پی دلایل گوناگون بروز توده های آدنکس رخ دهد، بنابراین پزشک برای تشخیص علت بروز آن به بررسی و ارزیابی بیشتری نیاز دارد. بعد از تشخیص وی می تواند روند درمانی مناسب با شرایط فرد را پیش بگیرد.
دلایل آدنکس رحم
توده های آدنکس شامل تنوعی از اختلالات گوناگونی هستند که از نظر شدت متفاوتند. این توده ها می توانند تومورهای خوش خیم و یا بدخیم باشند. همان طور که گفته شد دلیل این توده ها می تواند وابسته به بیماری های زنانه باشد و گاهی دلایلی غیر از بیماری های زنانه سبب شکل گیری این توده ها می شود.
برخی از دلایل توده های آدنکس شامل این موارد است:
بارداری خارج از رحم:
در این بارداری تخمک بارور شده جایی خارج از رحم کاشته می شود.
آندومتریوما:
آندومتریوما یک کیست خوش خیم تخمدان است که شامل خون غلیظ و قدیمی ای است که قهوه ای به نظر می رسد.
ليوميوم:
ليوميوم یک تومور خوش خیم زنانه است که به آن فیبروئید هم می گویند.
سرطان تخمدان:
تومورهای تخمدان می توانند نشان دهنده سرطان اپیتلیال تخمدان باشند که در سلول های سطح تخمدان یا سلول های سرطانی و میکروبی بدخیم که در تخمک وجود دارند، رشد می کند.
بیشتر بدانید: نمونه برداری و غربالگری سرطان دهانه رحم
بیماری التهابی لگن:
این بیماری شامل التهاب دستگاه تناسلی فوقانی است که شامل رحم، لوله های فالوپ و تخمدان است. این بیماری به علت عفونت رخ می دهد.
آبسه لوله ای تخمدانی (Tubo-ovarian abscess):
این آبسه شامل یک توده آدنکس عفونی است که به علت بیماری التهابی لگن شکل می گیرد.
پیچ خوردگی تخمدان (تورشن تخمدان):
این اختلال یک اختلال اورژانسی زنانه است که شامل پیچ خوردگی جزئی یا کامل بافتی است که تخمدان را نگه می دارد. این اختلال جریان خون به تخمدان را قطع می کند.
تشخیص آدنکس رحم
پزشک توده آدنکس را با انجام این موارد تشخیص می دهد:
- بررسی سابقه کامل پزشکی
- پرسیدن سوالاتی درباره علائم
- انجام معاینه فیزیکی
- تهیه نمونه خون
در بیشتر موارد، افراد به سونوگرافی ترانس واژینال نیاز دارند تا پزشک از این طریق بتواند خصوصیات توده آدنکس را بررسی کند. زنانی که نتیجه تست بارداری شان مثبت است و علائمی نظیر دل درد، لگن درد و خونریزی واژینال دارند؛ ممکن است که بارداری خارج از رحم داشته باشند. تورشن تخمدان سبب بروز درد شدید و ناگهانی به همراه حالت تهوع و استفراغ می شود. برای درمان بارداری خارج از رحم و تورشن تخمدان به مراجعه فوری به پزشک نیاز است.
افرادی که به بیماری التهابی لگن یا آبسه لوله ای تخمدانی دچارند ممکن است علائمی نظیر درد تدریجی لگن همراه با حالت تهوع و خونریزی واژینال را تجربه کنند. معمولا سرطان تخمدان در اوایل مراحل پیشرفت علائم مشخصی ندارد. گاهی پزشکان زمانی پی به وجود سرطان می برند که تومور بدخیم شده باشد.
تومورهای بدخیم یک یا چند مورد از خصوصیات زیر را دارند:
- سفت بودن اجزای تومور
- تقسیم شدن قسمت هایی از تومور
- این تومورها در دو طرف اندام تناسلی وجود دارند
- وجود برآمدگی هایی که با مایعات پر شده اند
درمان آدنکس رحم
پزشک بسته به دلیل بروز توده آدنکس مناسب ترین درمان را انتخاب می کند. زنانی که بارداری خارج از رحم دارند باید به بارداری خود پایان دهد. ممکن است که پزشک یکی از پروسه های زیر را انتخاب کند:
- تزریق یک یا دو دوز از متوترکساتدرون عضلانی
- جراحی لاپاراسکوپی
- سالپنگوستومی یا سالپنژکتومی که نوعی از پروسه های جراحی هستند که روی لوله های فالوپ انجام می شوند.
با توجه به مطالعات صورت گرفته پزشکان هنوز نحوه کنترل آندومتریوما را تعیین نکرده اند.
هم اکنون درمان های ممکن برای آندومتریوما شامل این مواردند:
- منتظر ماندن
- درمان پزشکی
- مداخله جراحی
- تحریک تخمک گذاری و استفاده از تکنولوژی کمکی باروری در زنانی که ناباروری دارند
افرادی که بیماری التهابی لگن دارند به دریافت آنتی بیوتیک درون وریدی نیاز دارند که می تواند شامل این موارد باشد:
- سفوتتان
- سفوکسیتین (مفوکسین)
- کلیندامایسین (کلئوسین)
برخی از افراد درمانی خارج از بیمارستان دریافت می کنند و از داکسی سایکلین خوراکی (ویبرامایسین)، سفتریاکسون (روسفین) یا سایر آنتی بیوتیک ها استفاده می کنند. در برخی موارد، پزشکان مترونیدازول خوراکی را نیز تجویز می کنند. در گذشته آبسه لوله ای تخمدانی به جراحی برای برداشتن رحم، تخمدان و لوله های فالوپ نیاز داشت. اما امروز پزشکان می توانند طیف گسترده ای از آنتی بیوتیک ها را تجویز کنند. البته فردی که دچار پارگی آبسه لوله ای تخمدانی باشد هنوز هم به جراحی نیاز دارد.
تورشن تخمدان یک اختلال زنانه اورژانسی است. تنها درمان این اختلال جراحی است تا از آسیب شدید به تخمدان و لوله های فالوپ پیشگیری شود. افرادی که دچار ليوميوم یا فیبروئید هستند برای کنترل علائم شان درمان هورمونی یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی دریافت می کنند. وقتی فرد مصرف دارو را قطع می کند، ممکن است علائمی که داشته برگردند و فیبروئید به رشد خود ادامه دهد. جراحی، موفق ترین درمان فیبروئید است.
گزینه های درمانی برای سرطان تخمدان شامل جراحی، شیمی درمانی و تارگت تراپی هستند. متخصص غدد قبل از پیشنهاد برنامه درمانی، این عوامل را در نظر می گیرد:
- نوع سرطان تخمدان و این که سرطان در چه حدی است.
- مرحله ای که سرطان در آن قرار دارد.
- آیا فرد دچار تجمع مایعات در شکم شده (که این مایعات سبب ورم می شوند).
- آیا جراحی می تواند کل تومور را بردارد
- تغییرات ژنتیکی
- سن بیمار و وضعیت سلامت کل
- آیا سرطان اختلال جدیدی در فرد است و یا این که دوباره بازگشته
عوامل مخاطره آمیز آدنکس رحم
عوامل مخاطره آمیز به دلیل بروز توده آدنکس بستگی دارند. زنانی که توده تخمدان دارند بیشتر در معرض تورشن تخمدان قرار دارند. بیش از ۸۰% از زنانی که تورشن تخمدان دارند توده ای ۵ سانتی متری یا بزرگ تر دارند.
پزشکان فیبروئید را در حدود ۷۰% از زنان سفید پوست و بیش از ۸۰% از زنان سیاه پوست تا سن ۵۰ سالگی، تشخیص داده اند. سایر عواملی که خطر بروز فیبروئید را افزایش می دهند عبارتند از:
- آغاز قاعدگی در سنین خیلی کم
- استفاده از داروهای ضدبارداری خوراکی قبل از سن ۱۶ سالگی
- شاخص توده بدنی بالا (BMI)
سرطان تخمدان می تواند در بین اعضای خانواده وجود داشته باشد. افرادی که سابقه خانوادگی سرطان تخمدان دارند بیشتر در معرض این سرطان قرار دارند. سایر عوامل مخاطره آمیز عبارتند از:
- تغییرات ژنتیکی ارثی
- سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی
- آندومتریوز
- هورمون تراپی پس از یائسگی
- چاقی
- قد بلند
احتمال بروز سرطان با افزایش سن بالا می رود.
خلاصه
توده های آدنکس برآمدگی هایی هستند که در آدنکس رحم به وجود می آیند. آدنکس رحم قسمتی از بدن است که رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ در آن قرار دارند. تمام توده ها، سرطانی نیستند. به علاوه برخی از آن ها به درمان نیاز دارند. انواع مختلف توده های آدنکس علائم مشابهی دارند. در نتیجه پزشکان نیاز دارند که با انجام معاینه فیزیکی، آزمایش خون و تصویر برداری پزشکی (همچون سونوگرافی ترانس واژینال) درباره بیماری و سابقه آن اطلاعاتی کسب کنند. پزشکان باید محل و دلیل بروز توده آدنکس را تعیین کنند تا درمان و کنترل درست را مشخص کنند.
مترجم: الهه زارعی