با گسترش ویروس کرونا در سراسر جهان، مردم این سؤال را از خود می پرسند كه چگونه ویروس ها جهش می یابند. جهش ژنومی توضیح این پدیده است. ادامه مطالب را دنبال کنید.
در هر برهه ای از زمان درباره چگونگی جهش ویروس ها و اپیدمی یا همه گیر شدن آن ها سوالاتی مطرح شده است. در حال حاضر، با گسترش کروناویروس مردم مجددا در حال مرور این سوال در ذهن خود هستند.
حقیقت این است که علم؛ توضیحی در مورد این پدیده دارد و دانش ژنتیک و همچنین مطالعات علمی، در زمینه درک مکانیسم جهش ژنتیکی در ویروس ها پیشرفت کرده اند.
همانطور که می دانید؛ ویروس ها حاوی اطلاعات ژنتیکی هستند که از آن ها برای زنده مانی و تکثیر استفاده می کنند. ژنوم ویروسی؛ درست مانند DNA انسان، تمام اطلاعات خود را کدگذاری می کند. این شامل چگونگی آلوده شدن به آن و حتی میزبانانی است که باید مورد هدف قرار بگیرند.
ویروس کرونا و بقیه ویروس ها از دو طریق جهش می یابند:
- نوترکیبی. به این مفهوم که دو یا چند ویروس؛ بخش هایی از DNA یا RNA خود را رد و بدل می کنند و ساختار خود را به کمک ساختار ویروس دیگری تغییر می دهند.
- نوترتیبی. در اینجا، تغییر ذاتی به یک ویروس دیگر مدنظر است. این پدیده؛ به طور کلی به دلیل خطایی در تکثیر ماده ژنتیکی رخ می دهد.
هرچه جمعیت آلوده به ویروس بیشتر باشد، احتمال جهش ویروس نیز بیشتر می شود. با این حال، صحیح نیست که به این سؤال بپردازیم که جهش ویروس ها تا چه میزان کشنده است. همانطور که در این مقاله مشاهده خواهید کرد، بیشتر آن ها، برای زنده ماندن به اشکال ملایم تری جهش می یابند و اگر کشنده تر شوند، میزبان می میرد.
چرا ویروس ها جهش می کنند؟
جواب اینکه چرا ویروس ها جهش می کنند، در واقع وقوع یک خطاست. جهش ویروس ها؛ تقریباً همیشه، نتیجه خطایی در رمزگذاری RNAآن هاست. با این حال؛ برخی از ویروس ها به جای RNA حاوی DNA هستند، که این؛ درجه خطا را کم تر می کند.
این امر به این دلیل است که ویروس های حاوی DNA مکانیسم اصلاح شده تری برای بازتولید اطلاعات ژنتیکی خود دارند. بنابراین، آن ها هنگام نسخه برداری از ژن ها برای تکثیر، کمتر اشتباه می کنند. در ویروس هایRNA دار، مکانیسم کنترل ابتدایی تر است.
ویروس های DNA از آنزیمی به نام پلیمراز- که در سلول هایی که به آن ها آلوده شده اند وجود دارد- استفاده می کنند. شما باید یک ویروس DNA را به عنوان یک انگل که از منابع میزبان آن بهره می گیرد، تصور کنید. دی ان آ پلیمرازها؛ توانایی ترمیم خطاها را دارند.
با این حال؛ ویروس های RNA متفاوت هستند، زیرا DNA پلیمراز نمی تواند خطاهای آن ها را اصلاح کند. این منجر به جهش های مکرر می شود. ویروس های حاوی RNA به عنوان اطلاعات ژنتیکی با سرعت قابل توجهی جهش می یابند.
حال اگر بخواهیم به این سؤال كه چرا ویروس ها تغییر می یابند پاسخی دهیم، باید بگوییم كه آن ها برای زنده ماندن این كار را انجام می دهند. درست همانطور که گونه های مختلف با استفاده از تغییرات مطلوب برای زنده ماندن، تکامل می یابند، ویروس ها هم تقریباً همین کار را می کنند.
با این حال، جهش، همیشه مترادف با افزایش شدت بیماری زایی میکروارگانیسم یا به عبارتی ویرولانس آن ها نیست. خطاهای تکثیر RNA ویروسی؛ جهش ها را توضیح می دهد.
آیا جهش ویروس ها همیشه بد است؟
نه خیر. جهش ویروسی همیشه منجر به کشنده تر شدن آن نمی شود. اگر در مورد آن بیشتر فکر کنید، این یک اشتباه تکاملی است. در این صورت؛ ویروس نمی تواند میزبانان زیادی را بکشد زیرا در نهایت از بین می رود.
ویروس ها با توجه به شرایط میزبان تغییر می کنند. اگر کشندگی آن ها کمتر شود، ممکن است مورد توجه قرار نگیرند و از یک فرد به شخص دیگری منتقل شوند و در وی تکرار (نسخه برداری) شوند. نهایت اینکه، این یک هدف منطقی برای ویروس هاست: خود را زنده نگه می دارند.
هم زمان با جهش ویروس، پاسخ ایمنی میزبان نیز افزایش می یابد. این منجر به تعادل عجیبی می شود که ویروس به همراه میزبان همچنان به حیات خود ادامه می دهد. این مورد شبیه بیماری آنفلوانزا در انسان است که هر ساله موجب شیوع فصلی آن می شود.
دانشمندان در مورد ویروس کرونا و جهش آن به چه کشفیاتی دست یافته اند؟
دانشگاه پکینگ (دانشگاه دولتی چینی مستقر در شهر هایدیان، پکن) یک مطالعه علمی را برای رمزگذاری سویه های کووید ۱۹ انجام داد. تاکنون، آن ها دو نوع ویروس کرونا را شناسایی کرده اند که به ترتیب نوع L و نوع S نام گذاری شده اند.
نوع L این ویروس در ووهان چین؛ شیوع بیشتری داشت. این همان نوعی است که هنگامی که برای اولین بار بین حیوانات منتقل شد، در همان نخست، جهش یافته و انسان را آلوده کرده است. سویه دیگر یاS ، نوعی است که از ماه فوریه در افراد آلوده به ویروس دیده می شد.
نوع L از ژانویه امسال (2019) حضور خود را کاهش داد. کارشناسان معتقدند که این اتفاق به دلیل اقدامات انسانی رخ داده است. محدود کردن گسترش این ویروس، همراه با قرنطینه های تحمیل شده، باعث جهش به نوع S شده است که به نظر می رسد نسخه خفیف تر و کمتر کشنده تری از ویروس کرونا باشد.
جهش ویروس کرونا به آن اجازه داد تا نه تنها حیوانات، بلکه انسان را نیز آلوده کند.
جهش ویروس ها همیشه بد نیست
دانستن اینکه ویروس ها چگونه جهش می کنند سرنخ هایی از تکامل اپیدمی آن ها به دست می دهد. در بیشتر موارد، حالت انتقال حداکثری، حاصل شده و موارد بیماری کاهش می یابد. یكی از عواملی كه منجر به این امر می شود مداخله انسانی است اما مورد مهم دیگر جهش ویروسی است.
در هر صورت، جهش ویروس ها برای ما به عنوان یک انسان، انگیزه ای برای جهش عادات و به دنبال آن اتخاذ اقدامات سالم تر است. پیشگیری؛ کلید مبارزه با جهش ویروسی است.