دکتر رامین ارژنگ، جراح و متخصص ارتوپد:
همه ما می دانیم، زمانی یک تغذیه می تواند به سلامت مان چه از نظر جسمی و چه روانی کمک کند که اصولی و سرشار از ویتامین باشد. ورزش کردن هم به همین صورت است، زمانی ورزش می تواند سلامت جسمی و حتی روانی ما را تضمین کند که به طور اصولی انجام شود. ضرب المثلی به مزاح باب شده که می گویند: « اگر می خواهی سالم بمانی ورزش نکن.» به این معنی که اگر ورزش به طور اصولی و درست انجام نشود نه تنها مفید نیست بلکه می تواند زیان‌بار هم باشد، برای همین باید با توجه به فیزیک، سن و شرایط فرد تصمیم گرفته می شود تا ورزش به چه صورت انجام شود. به عنوان مثال یکی از اصول ورزش کردن، گرم کردن بدن قبل از انجام حرکات ورزشی اصلی است که بسته به نوع رشته ورزشی تکنیک ها متفاوت خواهد بود.
بیشتر آسیب های ورزشی در کدام قسمت از بدن رخ می دهند؟
در آسیب های ورزشی، بیشتر مفاصل ممکن است دچار آسیب دیدگی شوند که نوع آسیب ها از خفیف تا شدید متفاوت است؛ به عنوان مثال پیچیدگی و کشیدگی عضلات و رباط و تاندون که به اصطلاح به آن استرین(strain) گفته می شود یکی از شایع ترین آسیب های ورزشی است که البته درجه بندی دارد. همچنین برای درمان باید به نوع درجه آسیب نگاه شود و بعد تصمیم گیری صورت گیرد. به عنوان مثال اگر کشیدگی عضلات جزء درجه یک باشد از روش آیس استفاده می کنند، یعنی عضله را بانداژ می کنند و کمی از سطح قبلی بالاتر نگه می دارند و کمپرس یخ قرار می دهند. اما اگر آسیب جدی باشد آتل یا اسپیلیت می بندد. همچنین به طور معمول در آسیب های گرید یک با کمی استراحت و چندین جلسه فیزیوتراپی فرد می تواند به فعالیت های ورزشی اش بازگردد. به طور کلی کشیدگی جزئی جزء گرید یک و کشیدگی شدیدتر البته بدون پارگی و با کمی اتصال در دسته گرید دو و پارگی کامل جزء گرید سه قرار می گیرد. در گرید سه بسیاری اوقات برای درمان نیاز به جراحی است. اما گاهی اوقات هم می توان بدون کمک از جراحی درمان را آغاز کرد اما نیاز است که مدتی این قسمت از بدن که دچار آسیب دیدگی شدید شده است بی حرکت بماند. البته درمورد این روش کمی اختلاف نظر وجود دارد و برخی پزشکان بر این عقیده هستند که نباید بی حرکتی کامل صورت گیرد و باید بعد از مدتی دامنه حرکتی اندام به فعالیت خود بازگردد البته با احتیاط و مراقبت های بیشتر. به عنوان مثال اگر مفصل زانوی ورزشکاری آسیب دیده باشد توصیه می شود برای مدتی سنگینی وزنش را روی آن قسمت قرار ندهد که به اصطلاح NWBمی گویند.
کدام مفاصل بیشتر دچار دررفتگی می شود؟
مفاصلی که بیشتر دچار دررفتگی می شوند، مفصل شانه، آرنج و لگن یا هیپ هستند که البته شانه و آرنج در آسیب‌های ورزشی بیشتر دچار این مشکل می شوند. البته برای زانو هم ممکن است این اتفاق رخ دهد اما زمانی زانو دچار دررفتگی می شود که شدت آسیب زیاد باشد که در این صورت خطر عروقی و شریانی را به دنبال دارد که اگر مشکوک باشد باید آنژیوگرافی یا سونوگرافی داپلر و مشاوره با جراح عروق انجام شود.
می گویند فرد زانو خالی کرده است یعنی چه؟
رباط زانو در حرکت‌های چرخشی مستعد پارگی است که بیشتر اوقات در حرکات چرخشی این مشکل رخ می دهد. این افراد دچار خالی کردن زانو می شوند و فرد احساس می کند زانویش کم می آورد و قادر نیست این حرکات را انجام دهد که باعث می شود زانوی فرد لحظه ای از جا در بیاید. همچنین ممکن است زانو قفل یا لاگینگ کند که ممکن است دائمی باشد یا درواقع طوری باشد که فرد با اراده خودش یا حتی توسط پزشک هم قادر به صاف کردن زانویش نباشد که در این صورت نیاز به جراحی اورژانسی است. البته گاهی اوقات زمانی که زانو قفل می کند فرد می تواند آن را صاف کند که در این مواقع برای درمان باید بسته به شدت آسیب دیدگی مینیسک یا رباط تصمیم گرفت درمان به چه صورت باشد. رباط‌ها طرفی هستند که معمولا رباط طرفی داخلی بیشتر از خارجی آسیب می بیند که بازهم بسته به شدت آسیب پزشک تصمیم می گیرد جراحی کند یا از زانو بندهای خاصی استفاده شود یا فیزیوتراپی و حتی آب درمانی انجام شود.
آندوسکوپی چگونه به درمان مشکلات مفصلی کمک می کند؟
در موارد نیاز به جراحی، روش متداول و سنتی باز کردن کامل ناحیه است. در موارد زیادی می توان از آرتروسکوپی یا آندوسکوپی استفاده کرد که مزایای آن شامل موارد زیر است:
1- محل کوچک برش جراحی در حد چند میلی‌متر
2- آسیب حداقل به عناصر نرمال ناحیه
3- طول عمل کوتاه تر
4- امکان ترخیص بیمار عصر روز عمل
5- انجام فعالیت بلافاصله پس از عمل
6- بازگشت به کار بعد از چند هفته
با وجود مزایای فوق، تجربه جراح در میزان موفقیت بسیار مهم است. این جراحی به این صورت است که دید جراح بسیار بیشتر از جراحی باز است که به وسیله دستگاهی لنز دوربین و وسیله‌ای که با آن عمل جراحی یا درواقع دیوایس (device) انجام می شود وارد ناحیه مورد نظر می کنیم. با کمک دوربین و سیستم نوری و مانیتور جراحی صورت می گیرد که البته این جراحی جزء جراحی های بسته یا آرتروسکوپیک است که خوشبختانه رایج است و در ایران هم این جراحی فراوان و به سهولت انجام می شود.
در خیلی از مواقع به خصوص پارگی‌های رباط، مینیسک و آسیب‌های مفصلی جراحی با این تکنیک قابل انجام است. اما گاهی اوقات نمی توان از این روش جراحی استفاده کرد و نیاز است که جراحی به صورت باز صورت گیرد به عنوان مثال برخی شکستگی ها در مفاصل باید به روش باز جراحی شوند. با این حال در جراحی های باز هم تمام تلاش پزشک در این است که جراحی با حداقل شکاف انجام شود تا آسیب کمتری به بافت ها وارد شود.
دکتر رامین ارژنگ، جراح و متخصص ارتوپد:
دکتر رامین ارژنگ ورودی رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 1364 و فارغ‌التحصیل رشته پزشکی عمومی در سال 1371، طرح خود را در استان خوزستان گذرانده، در سال 1375 پس از قبولی در آزمون پذیرش دستیار وارد دوره رزیدنتی رشته تخصصی ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شد و در سال 1379 فارغ‌التحصیل شد و با اخذ بورد تخصصی (دانشنامه) به مدت 10 سال تا سال1389 در دانشگاه علوم پزشکی شهر زنجان مشغول فعالیت (درمانی و آموزشی) بوده است.
آدرس و تلفن جهت تماس با مطب‌های دکتر رامین ارژنگ:
روزهای زوج
ونک – انتهای گاندی جنوبی- ابتدای وزرا (خالد اسلامبولی) – خیابان 32 – ساختمان یاس – واحد 202
تلفن: 02188880795
فکس: 02188675530
روزهای فرد
ستارخان – ابتدای پاتریس – پلاک 5 – طبقه 4 – واحد 7
تلفن: 02166945307
فکس:02166945476
وب سایت: www.drarjang.ir