چرا کودکان پیش‌دبستانی به والدین خود بی‌توجهی می‌کنند؟ کودک پیش‌دبستانی شما از برگشتن به خانه امتناع می‌کند، درخواست شما برای کنار گذاشتن اسباب‌بازی‌هایش را نادیده می‌گیرد و علی‌رغم یادآوری شما مدام اسباب‌بازی‌هایش را روی پله و وسط راه رها می‌کند. اما چرا او اینقدر به حرف‌های شما بی‌توجهی می‌کند؟
کودکان پیش‌دبستانی نسبت به سنین خردسالی کمتر به والدین خود وابسته هستند؛ آنها در این سن به دنبال یک هویت قوی‌تر و ایمن‌تر هستند و حتی ممکن است به یک کودک یاغی تبدیل شوند. به گفته سوزان آیرز دانم، استاد روانشناسی دانشگاه جورج میسون در فیرفکس ویرجینیا، «بی‌توجهی روشی است که کودک پیش‌دبستانی برای نشان دادن خود به کار می‌گیرد.»
در مواجهه با بی‌توجهی چه باید کرد؟
او را درک کنید. وقتی کودک از آمدن سر میز شام خودداری می‌کند و شما او را به اجبار به این کار وامی‌دارید، او زیر گریه می‌زند. سعی کنید خودتان را جای او بگذارید. او را در آغوش بگیرید و بگویید اسباب‌بازی‌هایش را کنار بگذارد تا غذا بخورد. باید به او نشان دهید که طرفدار او هستید. بهتر است عصبانی نشوید. مهربان اما قاطع باشید و او را برای آمدن سر میز شام قانع کنید.
برایش حد و مرز در نظر بگیرید. کودکان پیش‌دبستانی باید یک حد و مرز مشخص داشته باشند؛ پس حد و مرزها را برایش تعیین کنید و مطمئن شوید که از آنها آگاه است. مثلا به او بگویید نباید از کوره در برود و اگر اسباب‌بازی‌اش را می‌خواهد، باید با مهربانی از شما بخواهد که آن را به او بدهید.
اگر کودک شما با پیروی از قوانین مشکل دارد، به دنبال راه‌حل باشید. به عنوان مثال، اگر او خواهر کوچک‌ترش را می‌زند، چون احساس می‌کند فراموش شده است، به او نشان دهید که این‌طور نیست و راه‌حل مناسبی به او پیشنهاد دهید. اگر شب‌ها به خاطر ترس از رختخوابش بیرون می‌آید، یک چراغ قوه به او بدهید تا کنار تختش بگذارد.
رفتار خوب را به او نشان دهید. به جای اینکه فقط در مواقع سوء رفتار به کودک توجه کنید، بهتر است در شرایط عادی برایش وقت بگذارید. یک جمله ساده مثل «مرسی که لباست را آویزان کردی» یا «حضور تو در کنار خواهرت خیلی به او کمک می‌کند»، او را تشویق می‌کند که به رفتارهای خوبش ادامه دهد.
کلماتی که برای تحسین یا توبیخ کودک به کار می‌برید، باید متوجه رفتار او باشد؛ هرگز شخصیت‌اش را مورد خطاب قرار ندهید. شنیدن جملاتی مانند «خیلی دست و پا چلفتی هستی!» یا «همیشه مشکل درست می‌کنی!» برای کودک گران تمام می‌شود.
وقتی کودک بدرفتاری می‌کند، خود به خود احساس بدی دارد؛ از این رو، نباید برای اصلاح رفتارش او را سرزنش کنید یا کاری بکنید که احساس بدتری به او دست دهد. اگر دست به چنین عملی بزنید، ممکن است رفتارهای بدتری از کودک سر بزند.
همچنین در نظر داشته باشید که منضبط ساختن کودک پیش‌دبستانی به معنای کنترل او نیست؛ شما می‌بایست به او یاد دهید که خودش را کنترل کند. تنبیه و مجازات ممکن است در کوتاه‌مدت موثر باشد، چون باعث می‌شود که کودک از عواقب کارش بترسد. بهتر است کودک به خواست خود دست به خوش‌رفتاری بزند، نه آنکه از روی ترس این کار را بکند. خوش‌رفتاری اختیاری روز او را می‌سازد و به او احساس بهتری می‌بخشد.
از محدود کردن کودک به نحو احسن استفاده کنید. وقتی می‌بینید کودک خسته شده و زود از کوره در می‌رود، بهتر است کمی به او استراحت دهید تا سر حال شود. به جای تنبیه، به او جازه دهید روی مبل دراز بکشد یا به اتاقش برود و در مکان مورد علاقه‌اش وقت بگذراند تا کم کم آرام شود.
اگر فکر می‌کنید برای این کار دیر شده، به او هشدار دهید که محدودیت‌ها ادامه خواهند داشت؛ به او نشان دهید که هرگونه بدرفتاری با محدودیت‌های خاصی همراه خواهد بود. آنقدر محدودیت‌ها را در گوش کودک بخوانید تا مطمئن شود با انجام فلان کار محدود خواهد شد.
محدودیت کودک باید او را از سایر افراد خانه جدا کند و او را از انجام فعالیت‌های سرگرم‌کننده و تماشای تلویزیون محروم سازد. سعی کنید او را در جایی محدود کنید که زیر نظرتان باشد. بهتر است برای این محدودیت یک زمان مشخص تعیین کنید.آکادمی پزشکان اطفال آمریکا توصیه می‌کند که برای تعیین این زمان، سن کودک را با یک جمع کنید. مثلا اگر کودک 3 سال سن دارد، یک محدودیت 4 دقیقه‌ای برایش بگذارید.
کودک پیش‌دبستانی خود را توانمند کنید. فراهم کردن فرصت‌های لازم برای کودک به او اجازه می‌دهد که قوه استقلال‌طلبی‌اش را تقویت کند و با محیط تحت کنترل خود بیشتر خو بگیرد. به عنوان مثال، به جای اینکه از او بخواهید شلوار جین مورد نظر شما را بپوشد، به او اجازه دهید که از بین دو شلوار یکی را انتخاب کند. سر میز شام از او بپرسید کدام غذا را بیشتر دوست دارد و قبل از خواب می‌خواهد چه داستانی را بشنود.
یک راه دیگر برای تقویت اراده کودک این است که به او نشان دهید چه کارهایی می‌تواند بکند، نه اینکه چه کارهایی را نمی‌تواند بکند. بنابراین، به جای اینکه بگویید در خانه نقش بت‌من را بازی نکند، بگویید در بیرون از خانه این بازی را ادامه دهد. اگر کودک می‌خواهد قبل از شام بستنی قیفی بخورد، به او بگویید که می‌تواند بعد از شام یکی بخورد، یا اینکه گزینه بهتری را در اختیارش بگذارید.
به او آزادی عمل بدهید. اگر کودک پیش‌دبستانی شما می‌خواهد گرمکن راه راه سبز رنگش را با یک شلوارک راه راه نارنجی بپوشید، چه اشکالی دارد؟ اگر هرازچندگاهی دوست دارد ناهار بیسکوییت بخورد و صبحانه کره بادام زمینی و ژله، چه اهمیتی دارد؟ گاهی اوقات بهتر است سخت نگیرید و اگر خواست به میل خود عمل کند، این آزادی عمل را به او بدهید.
شرایط رودررو شدن با کودک را تغییر دهید. از ایجاد شرایطی که ممکن است باعث رودرو شدن با کودک شود بپرهیزید. چرا باید ریسک کنید و او را به رستوران ببرید، وقتی می‌توانید خواهرتان را در پارک ملاقات کنید؟ اینکه انتظار داشته باشید کودک در فروشگاه لباس مد نظر شما یا در خلال یک ملاقات جمعی ساکت و بی‌صدا یک گوشه بنشیند، چقدر واقع‌بینانه خواهد بود؟
اگر در موقعیت‌های این‌چنینی قرار گرفتید، سعی کنید بحث را عوض کنید تا با کودک رودررو نشوید. اگر می‌خواهید وارد فروشگاهی شوید که بخش اسباب‌بازی‌اش کودک را از خود بی خود می‌کند، سعی کنید مسیرتان را عوض کنید یا از بخش دیگری وارد شوید. مثلا او را پیش فواره وسط فروشگاه ببرید و بگویید «چه فواره‌ای! دوست داری یک سکه بیاندازی و آرزو کنی؟»
به سن و جایگاه کودک احترام بگذارید. اگر می‌خواهید از کودک پیش‌دبستانی خود بخواهید که تختش را مرتب کند یا ایوان را جارو بزند، مطمئن شوید که می‌داند چه باید بکند. برایش وقت بگذارید و به او یاد دید چطور کارهای جدید را انجام بدهد. با او همراهی کنید تا مطمئن شوید یاد گرفته است. گاهی اوقات آنچه بی‌توجهی به نظر می‌رسد، صرفا به ناتوانی کودک در انجام مسئولیت‌هایش برمی‌گردد.
در آخر، باید به دنیای منحصر به فرد کودک پیش‌دبستانی خود احترام بگذارید؛ و به خصوص، به برداشت او از مسئله «زمان» توجه کنید. مثلا، اگر می‌خواهید بعد از ورزش دنبالش بروید، انتظار نداشته باشید سریعا لباسش را بپوشد و توی ماشین بپرد؛ به او زمان دهید و بگویید تا 5 دقیقه دیگر حرکت خواهید کرد.
هیچ تضمینی وجود ندارد که کودک به آسانی و بدون گلایه از سرگرمی‌اش دست بکشد؛ احتمالا تا رسیدن به خانه غر خواهد زد. اما تا زمانی که شما صبور و ثابت‌قدم هستید، کودک یاد خواهد گرفت که بی‌توجهی و سرپیچی از دستورات شما او را به خواسته‌هایش نمی‌رساند، بلکه او را از آنها دور می‌کند.
منبع: babycenter
بی‌توجهی کودک؛ چرا اتفاق می‌افتد و با آن چه باید کرد؟
مهرناز زاوه
کودک پیش‌دبستانی شما از برگشتن به خانه امتناع می‌کند، درخواست شما برای کنار گذاشتن اسباب‌بازی‌هایش را نادیده می‌گیرد و علی‌رغم یادآوری شما مدام اسباب‌بازی‌هایش را روی پله و وسط راه رها می‌کند. اما چرا او اینقدر به حرف‌های شما بی‌توجهی می‌کند؟
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟