در حقیقت این شایعه در فضای مجازی دست به دست شد که فروش این محصولات به‌دلیل آلودگی‌هایی که دارند در کشور سازنده ممنوع است و در کشورهای دیگر توزیع می‌شوند. این ماجرا حاشیه‌های زیادی را برای برخی محصولات و آدامس‌های خارجی به‌همراه داشت، حاشیه‌هایی که دلنگرانی‌های زیادی را برای مصرف‌کنندگان این آدامس‌ها به‌همراه داشت. در این مطلب با ما همراه باشید تا زوایای مختلف این خبر را در کنار دکتر محمد هاشمی، متخصص بهداشت عمومی و سلامت جامعه، دکتر محمدحسین عزیزی رئیس انجمن علوم صنایع غذایی ایران و مهندس سمیره صباح معاون اداره کل نظارت بر فرآورده‌های غذایی سازمان غذا و دارو بررسی کنیم.
مشکل اصلی کجاست؟
دکتر محمد حسین عزیزی رئیس انجمن علوم صنایع غذایی ایران درباره کیفیت سلامت محصولات خارجی به سیب سبز می‌گوید: مشکل در محصولاتی است که به‌صورت قاچاق وارد بازار می‌شوند قاچاق در زمینه تنقلات بسیار زیاد اتفاق می‌افتد و بیشتر از سمت کشورهایی صورت می‌گیرد که تحت مراقبت‌های بهداشتی خوبی نیستند مانند کشورهای چین و هند. بیشتر محصولات قاچاق به‌خصوص آدامس‌ها رنگ‌ها و اسانس‌های غیرمجاز در آنها به‌کار برده شده که مصرف طولانی‌مدت‌شان عوارض غیرقابل جبرانی مثل سرطان را به همراه دارد.
چطور یک آدامس اصل را از تقلبی تشخیص دهیم؟
از نظر طعم، مزه و رنگ، آدامس اصل ممکن است تفاوتی با آدمس تقلبی نداشته باشد. دکتر عزیزی با اشاره به این مطلب ادامه می‌دهد: پس تنها راه تشخیص از روی بسته‌بندی‌هاست. روی بسته‌بندی‌ها باید مجوز غذا و دارو و کد رهگیری درج شده باشد. همچنین کد شبنم هم می‌تواند یک راه تشخیص معتبر باشد. در غیر این صورت راه تشخیص توسط یک فرد عادی غیرممکن بوده و فقط در تحقیقات آزمایشگاهی مشخص می‌شود که آدامس سالم است یا نه! برای همین توصیه می‌شود حتما از محصولاتی استفاده شود که روی بسته‌های‌شان مهر تایید غذا و دارو زده شده باشد.
آیا سفت بودن آدامس می‌تواند نشانه نامرغوب بودن آن باشد؟
دکتر عزیزی معتقد است: آدامس اگر طولانی‌مدت مانده باشد، ممکن است خشک شود. وقتی که آن را می‌جوید ابتدا خیلی سفت و شکننده بوده و در دهان خرد می‌شود، اما بعضا بعد از چند دقیقه به‌دلیل بزاق و رطوبتی که به آن می‌خورد، دوباره به حالت طبیعی برمی‌گردد. درنتیجه خشک بودن آدامس دلیل بر خرابی آن نیست. ممکن است به‌دلیل مانده بودن رطوبتش را از دست داده باشد، اما اگر مزه و طعم نامطلوبی داشته باشد یا لب و دهان را رنگی کند این حالت غیرطبیعی بوده و می‌تواند نشانه مجاز نبودن مواد تشکیل‌دهنده باشد.
آدامس‌ها چطور تولید می‌شوند؟
آدامس از چند ترکیب مختلف ساخته شده که اصلی‌ترین آن صمغ است. صمغ یک ماده نرم اما دارای خاصیت کشی است که این خاصیت باعث شده آدامس به‌عنوان یک محصول جویدنی شناخته شود. صمغ‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ صمغ‌های طبیعی با منشا گیاهی و از شیره درختان تهیه می‌شود، به‌عنوان مثال در ایران از درخت بنه صمغ تهیه می‌شود که بیشترین رویش آن در منطقه کردستان است که به آن شیره، سقز می‌گویند. به‌علاوه از شیره برخی درختان دیگر هم می‌توان ماده صمغ را تهیه کرد. اما به سبب اینکه شیره‌های درختان گیاهی گران‌قیمت هستند از شیره‌های مصنوعی و تولیدی که از مواد پلاستیکی ساخته می‌شوند در صنعت آدامس‌سازی استفاده می‌کنند. در مرحله تهیه آدامس به این شیره‌ها مقداری مواد نرم‌کننده، شیرین‌کننده، طعم‌دهنده، انواع اسانس‌ها، رنگ‌های خوراکی زده و در آخر یک روکش براق اضافه می‌کنند.
در چه مراحلی بیشتر تقلب اتفاق می‌افتد؟
دکتر هاشمی درباره احتمال استفاده از مواد نامرغوب در مواد اولیه آدامس‌ها می‌گوید: نکته‌ای که مطرح است اینکه در تمام مراحل اشاره شده (اضافه کردن مواد نرم‌کننده، شیرین‌کننده، طعم‌دهنده، انواع اسانس‌ها، رنگ‌های خوراکی و…) می‌توان مواد غیرمجاز اضافه کرد. اکثر اوقات برخی برندهای نامعتبر در بخش طعم‌دهنده‌ها و شیرین‌کننده‌ها از مواد غیرمجاز استفاده کرده و از برخی مشتقات نفتی که حالت لاستیکی دارد به‌عنوان صمغ پایه استفاده می‌کنند. واکس روی آدامس و رنگ‌های خوراکی غیرمجاز هم ممکن است به این دسته از آدامس‌ها اضافه شود، بنابراین در مراحل مختلف می‌توان افزودنی‌های غیرمجاز را به آدامس اضافه کرد که هر کدام از این موارد می‌توانند اثرات زیانباری را با خود به همراه داشته باشند.
پس راه‌حل چیست؟
توصیه می‌شود، افراد برای آنکه از آدامس مصرفی‌شان مطمئن باشند از محصولاتی خریداری کنند که دارای پروانه ساخت است. همچنین اگر قصد مصرف آدامس‌های وارداتی را دارند باید محصولی را خریداری کنند که مجوز غذا و دارو داشته باشد.
کی باید نگران شویم؟
بحث تاریخ مصرف از این لحاظ دارای اهمیت است که به مواد خوراکی که به‌صورت بسته‌بندی عرضه می‌شود، علاوه بر ماده اصلی برخی مواد دیگر نگه دارنده اضافه می‌شود. در طول زمان ممکن است این ماده‌ها در کنار هم واکنش‌هایی بدهند که مواد جدیدی را تولید کنند که آنها می‌توانند خاصیت مسموم‌کننده و مخاطره‌آمیزی برای سلامت ما به‌همراه داشته باشند، ضمن اینکه ماده اصلی خوراکی هم در طول زمان ممکن است دچار فسادهایی شود که مصرف آن برای سلامت زیانبار باشد. این مواد سمی حتی اگر اندک هم باشند، مصرف آنها در درازمدت می‌توانند سلامت ما را به خطر بیندازند، به‌همین دلیل برای خریداری این دسته از محصولات باید به سه نکته توجه داشت:
محصول خریداری شده باید از فروشگاه معتبر و دارای برچسب معتبر باشد.
به تاریخ مصرف آن باید توجه داشت.
اگر مارک و برند خاصی را مدت‌هاست که استفاده می‌کنید، بعد از مدتی متوجه تغییراتی در رنگ، قوام، مزه و… آن شدید، بهتر است از مصرف مجدد آن برند خودداری کنید.
عوارض آدامس‌های تقلبی
به هر حال مواد غیرمجازی که به آدامس‌ها اضافه می‌شود، اعم از رنگ‌های خوراکی و طعم‌دهنده‌ها اگر دقت درستی در آنها صورت نگیرد و جزء مواد تقلبی و مسموم‌کننده باشند، می‌توانند انواع عوارض را از کوتاه‌مدت مثل مشکلات گوارشی تا انواع عوارض بلندمدت مانند مشکلات خونی و سرطان‌زایی را برای فرد مصرف‌کننده ایجاد کند.
آیا مواد افزودنی غیرمجاز در آدامس‌های تقلبی قابل تشخیص هستند؟
به‌طور کلی غیرمجاز بودن مواد یا نبودن یک مواد تشکیل‌دهنده یک آدامس از طریق مصرف‌کننده قابل تشخیص نیست. البته گاهی اوقات می‌توان پی به تقلبی بودن یک آدامس برد اگر جزو مصرف‌کنندگان دائمش باشیم. به‌عنوان مثال یک برند معتبر از آدامس را می‌شناسید که قبلا آن را مصرف کرده‌اید، وقتی به مشابه آن برخورد می‌کنید ممکن است متوجه غیرطبیعی بودن طعم، رنگ و قوام آن آدامس مصرفی شوید، آن وقت است که می‌توانید به تقلبی بودن آن برند شک کنید. اما در مجموع در آزمایشگاه قابل تشخیص است و ما نمی‌توانیم مستقیما بدون تجهیزات مجاز یا غیرمجاز بودن آدامس را تشخیص دهیم.
منبع: مجله ی سیب سبز