دکتر مصطفی فروتن، روانشناس و رفتارشناس اجتماعی با اشاره به مهم‌ترین نکات در زمینه ازدواج‌های پس از طلاق تصریح کرد: این موضوع بحث بسیار تخصصی، گسترده و پیچیده‌ای است که متغیرهای زیادی در آن نقش دارند؛ اما به‌طورکلی طلاق از عوارض زندگی بشر امروز است. طلاق از گذشته بوده و در شرایط کنونی هم شاهد این هستیم که با گسترش زندگی صنعتی، به‌عنوان یکی از مشتقات و عوارض این زندگی رشد خود را نشان می‌دهد. دلیل بروز و گسترش طلاق جای بحث دارد و بسیار مهم است. از طرفی توجه به ذات انسان، موضوع مهمی است. خداوند به‌طور مستقیم در قرآن می‌فرمایند که انسان را زوج آفریدیم؛ یعنی نیاز ذاتی انسان به زوجیت است.
روند جامعه تا حدودی از تابو بودن طلاق کاسته است
او با بیان این‌که در شرایط کنونی برخی محدودیت‌ها کم شده یا یک‌سری محدودیت‌ها اساساً دیگر وجود ندارد، افزود: در دو یا سه دهه پیش اگر کسی در مورد طلاق خود صحبت می‌کرد معمولاً آن را سانسور می‌کرد یا اگر در مدرسه شاهد این بودیم که پدر و مادر دانش‌آموزی جدا شده بودند، آن فرد در تمام مدرسه معروف بود و مدیر و ناظم سعی می‌کردند او را پوشش دهند و سرپوش بگذارند. اما الان در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که خیلی راحت درباره این موضوع صحبت می‌شود و افراد بسیار معروفی در جامعه هستند که زندگی‌شان دوام نداشته است. این روند تا حدودی از بعد تابو و غیراخلاقی و گناه‌محور بودن طلاق کاسته است. البته قبح آن سر جایش است اما تا حد قابل توجهی از آن کاسته شده است.
فرد مطلقه از سوی خود و دیگران مورد مقایسه قرار می‌گیرد
فروتن با اشاره به اصول بدیهی ازدواج افراد مطلقه گفت: ازدواج افراد مطلقه صرف‌نظر از جنسیت، چند اصل بدیهی و اولیه دارد. باید بدانیم که وقتی فرد مطلقه ازدواج می‌کند، چه از سوی خود و چه از سوی دیگران مورد مقایسه قرار می‌گیرد. وقتی فرد در گذشته زندگی مشترکی داشته و طلاق گرفته و حالا تصمیم دارد با مرد یا زن دیگری زندگی مشترک خود را ادامه می‌دهد، ناخودآگاه باید بداند که فرد مقابل در ذهن خود به‌صورت اتوماتیک مقایسه‌هایی انجام می‌دهد. باید این نکته را به‌عنوان اصلی بدیهی بداند که فرد مقابل نگاه تیزبینانه‌ای به او دارد. پرونده‌های بسیاری داریم که افراد می‌گویند نکند این فرد مطلقه مشکلی داشته که جدا شده است. پس همیشه شخص جدیدالورود چشمانش را تنگ کرده است. در کنار آن، فرد مطلقه هم چشمانی بسیار تیزبین دارد. در ازدواج‌های بعد از طلاق شاهد گزارش‌هایی هستیم که فرد را به‌عنوان پارانویید گزارش می‌کنند یعنی می‌گویند مردی که تازه ازدواج کرده، به من شک دارد.
این روانشناس درباره تفاوت زنان و مردان مطلقه اظهار کرد: بین زن و مردی که طلاق گرفته‌اند معمولاً تفاوت ساختاری زیادی وجود دارد؛ البته نمی‌گوییم همه مردان و زنان مطلقه اما میخواهیم بگوییم میانگین تفاوت‌های بین این دو جنس آن‌قدر زیاد است که نمی‌توانیم تشخیص بدهیم که آیا مردی که طلاق می‌گیرد با همان فرمولی که یک زن طلاق می‌گیرد می‌تواند به زندگی‌اش نگاه کند یا خیر؟ جامعه ما مبتنی بر سنت و فرهنگ است. به صورت مشخص روی زنی که طلاق گرفته فیلترهایی اعمال می‌شود. یکی از بدیهی‌ترین موضوعاتی که در مورد زن مطلقه طرح می‌شود این است که ببین چه کرده است که طلاق‌اش داده‌اند. سؤالاتی از این دست باعث می‌شود که آن نگاه فرهنگی به موضوع طلاق رنگ و بوی دیگری بگیرد.
لزوم مشخص شدن هدف؛ ازدواج یا دوستی؟!
او با تأکید بر اهمیت “شفافیت عنوان” بیان کرد: در اینجا موضوع شفافیت عنوان را مطرح می‌کنیم. معمولاً دو فرد وارد رابطه می‌شوند که یکی از آن‌ها حتماً مطلقه است. در این وضعیت چون موضوع ازدواج مطرح است، از هر دو فرد میخواهیم بگوید که آیا سوژه، سوژه ازدواج است یا دوستی و رابطه. چون بحث ازدواج مطرح است بررسی می‌کنیم که قرار است با هم ازدواج کنند یا قرار است دوست باشند و مدت زمانی بگذرانند و اگر خوش‌شان آمد ازدواج کنند. یک نکته دیگر این است که من می‌دانم می‌خواهم چکار کنم اما طرف مقابل از این موضوع خبر ندارد. در ارتباط با افراد مطلقه میزان آسیب‌پذیری و آسیب‌رسانی این افراد بالاست زیرا در گذشته یک شکست را تجربه کرده‌اند؛ در نتیجه از گذشته بار سنگینی را روی دوش خود حمل می‌کنند. اگر اهداف برای هم مشخص نباشد یعنی مثلاً مرد مطلقه با زنی وارد رابطه می‌شود. مرد می‌داند که می‌خواهم با او ازدواج کند اما اگر زن نداند که مرد چه نیتی دارد یا این‌که با مرد هم‌نیت نباشد، می‌تواند باعث بروز التهاب و آسیب جدیدی در مرد شود. از طرفی مرد طلاق‌گرفته اگر چنین احساسی را تجربه کند، محاسبات و خشم‌های فروخورده قبلی را می‌خواهد بر سر فرد جدید بریزد.
علت طلاق فرد را بررسی کنید
این رفتارشناس اجتماعی با اشاره به اهمیت علت طلاق افزود: فرد روبه‌روی فرد مطلقه باید بداند که فرد مورد نظر به چه دلیل جدا شده است. باید به دلیل طلاق توجه شود زیرا فرد طلاق‌گرفته به معنای این نیست که بد یا آسیب‌دیده است. فردی که حاضر می‌شود با یک فرد مطلقه وارد ازدواج شود، باید نکاتی را بداند. شاید فرد در گذار از مرحله ازدواج قبلی که منتج به یک شکست شده، تجاربی را به دست آورده که اتفاقاً باعث شده کیفیت زندگی‌اش بسیار بالاتر برود. از این پرونده‌ها کم نداریم که فرد در زندگی قبلی خود مرتکب اشتباهاتی شده و از طرفی مقبول اشتباهاتی هم است و مجموع آن‌ها تبدیل به تجربه جامعی شده که آن فرد را برای زندگی بعد پخته‌تر و سنجیده‌تر نشان می‌دهد و باعث می‌شود که برون‌داد بهتری داشته باشد.
هیجان‌محوری در ازدواج مجدد ممنوع!
دکتر فروتن با اشاره به لزوم ارزیابی جامع و مانع از شرایط بیان کرد: منظور از جامع و مانع این است که به مقولات منطق‌محوری به جای هیجان‌محوری بپردازیم. در بحث‌هایی که ازدواج با رویکرد طلاق وجود دارد، ترحم و دلسوزی را زیاد می‌بینیم که اشتباه است؛ چه دختر و چه پسر با نگاه دلسوزانه‌ای می‌گویند این فرد در زندگی گذشته‌اش شکست خورده، من به او دل می‌دهم، می‌پذیرمش و باورش می‌کنیم. باید این را پذیرفت اگر قرار است یک ازدواج انجام شود، ازدواج با فرد مطلقه بسیار حساس‌تر و مهم‌تر از فردی است که هنوز طلاق نگرفته است.
لطفا ادامه مطلب را در «نکاتی که در ازدواج با افراد طلاق گرفته باید در نظر گرفت- قسمت دوم» بخوانید