راه حل دیرجوشی و گوشه‌گیری کودکان
دکتر کتایون خوشابی، روانپزشک در این باره می‌گوید: برای کودکانی که نمی‌‌توانند به راحتی با همسالان خود ارتباط برقرار کنند، در مراحل اولیه و در سنین پایین، ثبت‌نام در مهد یا خانه‌های بازی الزامی است و مادر می‌تواند به عنوان تسریع‌کننده روند ارتباط کنار کودک حضور داشته باشد. پشتیبانی و حمایت خانواده نقش قابل ملاحظه‌ای در آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان دارد. لازم است مادر هنگام ثبت‌نام فرزند درمورد ویژگی‌های کودک با مسئولان صحبت کند. باید مربی و والدین با هم ارتباط داشته باشند و اجازه ندهند کودک منزوی شود، در فعالیت‌های جمعی حضور داشته وکمک کنند در فعالیت‌های جمعی حضور داشته باشد. مرحله تطابق با مهد یا مدرسه در این کودکان 2 تا 3 ماه طول می‌کشد و برخورد مربی با آنها بسیار مهم است. هرچه مربیان ارتباط بهتری با این کودکان برقرار کنند و ملایم‌تر، مهربان‌تر و با توجه‌تر باشند، کودک سریع‌تر با آنها گرم می‌گیرد و می‌تواند ارتباط مختصری با بچه‌ها و مربیان برقرار کند.
درونگرایی یا خجالت؟
بسیار مهم است که بتوانید خجالت را از درونگرا بودن تشخیص بدهید. درونگرایی یک ویژگی شخصیتی است که در تضاد با برونگرایی است. این ویژگی شخصیتی یک مشکل یا اختلال نیست و اگر بقیه جوانب زندگی و استعدادهای فرزندتان پرورش یابد، درونگرایی نیازی به تغییر ندارد. افراد درونگرا کمتر تمایل دارند با دیگران باشند و بیشتر به دنیای درونی خود علاقه‌مند هستند. جمع‌های شلوغ و پر سر و صدا معمولا این افراد را اذیت می‌کند و ترجیح می‌دهند در محیط آرام و کم‌هیاهو باشند. این افراد معمولا سرگرمی‌های کم‌هیجان و آرام را ترجیح می‌دهند و این ویژگی همیشه و حتی در خانه هم ادامه دارد. این کودکان می‌توانند از حقوق خود دفاع کنند، موفق باشند و از این لحاظ تفاوتی با افراد برونگرا ندارند.
اما خجالتی بودن به معنی شرم از ابراز وجود، کناره‌گیری از دیگران با وجود تمایل به روابط با آنها، چسبیدن بیش از حد به والدین و … است که این رفتارها فقط در حضور افراد غریبه است.
این کودکان معمولا بدون کمک دیگران قادر نیستند از حقوق خود دفاع کنند یا توانایی‌های‌شان را بروز دهند.
مضرات دیرجوشی چه خواهد بود؟
به عقیده متخصصان گرچه دیرجوشی اختلال نیست اما کودکان دیرجوش مستعد ابتلا به بسیاری اختلال‌ها از جمله اضطراب جدایی هستند و به محض ورود به مهد یا مدرسه علائم این اضطراب در آنها بروز می‌کند. غیر از اختلال جدایی، این کودکان در آینده مستعد انواع اختلال‌های اضطرابی نیز هستند مثلا در بزرگسالی دچار اجتماع‌هراسی یا اضطراب ناشی از حضور در اجتماعات می‌شوند. بنابراین اگر احساس می‌کنید فرزندان دیرجوش است می‌توانید تا حدی رفتار او را تغییر دهید.
چطور درمانش کنیم؟
به دیرجوشی و گوشه گیری فرزندتان دامن نزنید. همین‌که دائم در حضور دیگران او را وادار کنید با همسالانش ارتباط داشته باشد یا او را به دلیل اینکه نتوانسته توانایی‌های خود را بروز دهد مسخره کنید، کافی خواهد بود که بیش از پیش به گوشه‌گیری و خجالتی بودن او کمک کنید. کودکی که خجالت می‌کشد در حضور جمع صحبت کند یا توانایی‌های خود را بروز دهد با اصرار شما بیشتر خجالت خواهد کشید و حتی ممکن است دچار استرس شود. پس دست از اصرار، تمسخر یا تمرکز بر درونگرا بودن فرزندتان بردارید.
با آینده فرزندتان بازی نکنید
تنبیه و مقایسه کودک‌تان با دیگر بچه‌ها فقط اوضاع را بدتر می‌کند و او دچار مشکلات اضطرابی می‌شود. با حقیر کردن او، فقط او را بیش از پیش خجالتی می‌کنید و اجازه می‌دهید دیگران به او مسلط شوند. این کودکان حتی در سنین بزرگسالی قادر به ابراز احساساتی از قبیل ترس، خوشحالی، عصبانیت و… نیستند و باید روی شناخت احساسات با آنها کار کرد. باید به این کودکان کمک شود تا روی احساسات خود اسم بگذارند و بیانش کنند. میزان جسارت نیز در این کودکان بسیار پایین است و باید جسارت‌ورزی و اعتماد به نفس آنها را بالا برد تا در آینده بتوانند از حقوق پایه‌ای خود دفاع کنند و بیاموزند چگونه می‌توانند بدون تعرض به حقوق دیگران اعتراض کنند.
از این فرمول کمک بگیرید
به کودکان و توانایی‌هایش تمرکز کنید و به او بال و پر دهید. او را تشویق کنید و شرایط را برای ارتباط او مهیا کنید. کنارش باشید و از او حمایت کنید، اما او را بیش از حد به خود وابسته نکنید. او را قوی بار بیاورید و از کاه کوه نسازید. اگر از کودک دیگری کتک خورده، خودتان شخصا وارد جریان نشوید و با آن کودک برخورد نکنید. به فرزندتان بیاموزید که باید از حق خود دفاع کند. او را برای جرات‌ورزی‌های کوچک تشویق کنید و شیوه صحیح ابراز وجود را عملا به او بیاموزید. بهترین روش برای آموزش هم دیدن رفتارهای شماست. وقتی فرزندتان ببیند که شما از حق خود دفاع می‌کنید، می‌آموزد که خجالت را کنار بگذارد و از خود دفاع کند.
اجتماع شاد برای او بسازید
در خانواده بازی و فعالیت گروهی تدارک ببینید و از او بخواهید شما را همراهی کنید. لازم نیست دائم اصرار کنید، همین که فعالیت شاد و مناسبی تدارک ببینید و با بقیه اعضای خانواده مشغول اجرای آن شوید، فرزندتان خود به خود به آن راغب خواهد شد. می‌توانید بعد از مدتی کم‌کم این فعالیت‌ها را به سایر محیط‌های اجتماعی هم گسترش دهید. سعی کنید از فعالیت‌های آسان و شاد اجتماعی شروع کنید و به فعالیت‌های پیچیده‌تر و چالشی برسید. اگر فشار زیادی به فرزندتان وارد نکنید و او را دچار استرس نکنید، می‌توانید بعد از مدتی حتی نقش‌های رهبری را به او محول کنید.
منبع: مجله ی سیب سبز