از چه حرف می زنیم؟
امنیت فیزیکی و روانی یکی از نیازهای اساسی انسان در حوزه سلامت روان است. هر حادثه‌ای که زندگی انسان را به خطر بیندازد از جمله زورگیری، تهدید به قتل و… حس امنیت فیزیکی را زیر سوال می‌برد. افراد زمانی که در شرایط غیرقابل پیش‌بینی قرار می‌گیرند و نگران خطرات قریب‌الوقوع می‌شوند یا وقتی که از جانب دیگران طرد شده و مورد محبت قرار نمی‌گیرند یا دیده نمی‌شوند؛ احساس امنیت روانی نخواهند کرد. تروریسم نیز با به‌خطر انداختن احساس امنیت فیزیکی و روانی باعث بروز اضطراب، ترس و حس درماندگی می‌شود.
همه بلاهای تروریسم!
میزان اضطراب به‌دنبال یک رویداد استرس‌زا به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: مهارپذیری و پیش‌بینی‌پذیری. هر چه رویدادی مهارناپذیرتر به نظر برسد، میزان تنش‌زایی آن بیشتر خواهد بود. باور به اینکه شرایط قابل‌کنترل است و می‌توان از وقوع آن پیشگیری یا با آن مقابله کرد، استرس را کاهش می‌دهد. حتی اگر موقعیت استرس‌زا، غیرقابل‌کنترل اما زمان رویداد آن قابل پیش‌بینی باشد تا حدودی از شدت استرس کاسته می‌شود. بنابراین زمانی که رویداد استرس‌زا بدون هیچ نشانه قبلی رخ می‌دهد و فرد فرصتی برای آماده شدن جهت مقابله با آن پیدا نمی‌کند، دچار عوارض روانی بیشتری می‌شود. حمله تروریستی نیز از این نظر که ممکن است ناگهان و غیرمنتظره و در هر مکان و زمانی روی دهد، غیرقابل پیش‌بینی است؛ درنتیجه بار اضطرابی زیادی را نه تنها بر ساکنان شهر بلکه بر مردم یک کشور تحمیل می‌کند.
چه کسانی آسیب پذیرترند؟
علاوه بر مهارپذیری و کنترل‌پذیری یک رویداد، بعضی عوامل فردی نیز باعث می‌شوند عده‌ای بیش از دیگران در مواجهه با تروریسم به استرس دچار شوند. از جمله این افراد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– کسانی که به‌طور معمول نگران هستند. این افراد طی زندگی روزمره، دائم نگران وقوع رویدادهای آسیب‌رسان مثل از دست دادن عزیزان، تصادف و… هستند.
– کسانی که تفکر منفی‌نگر دارند. این افراد اغلب جنبه منفی موقعیت‌ها را بزرگ‌نمایی می‌کنند و جنبه‌های مثبت را نادیده می‌گیرند.
– افرادی که به‌طور کلی سطح هیجانی بالایی دارند و در خانواده به‌دلیل این هیجانات موردتایید یا تشویق قرار می‌گیرند.
– افرادی که مهارت کنترل هیجانی در آنها ضعیف است.
– افرادی که به دلایل مختلف از جمله قطع ارتباط با خانواده یا نداشتن خانواده حمایت‌گر از سیستم حمایتی کافی برخوردار نیستند و حداقل روابط دوستی را با دیگران دارند.
-افرادی که در برابر مشکلات زندگی قدرت تاب‌آوری کمی دارند.
چطور اتفاق های بد را پشت سر بگذاریم؟
اگرچه ادراک و تجربه ما از حوادث استرس‌زا تحت‌تاثیر عوامل مختلف است، اما بدیهی است که همه افراد در مواجهه با موقعیتی مثل تروریسم دچار اضطراب می‌شوند. تروریسم از این جهت که کاملا پیش‌بینی‌ناپذیر است و وخیم‌‌ترین پیامد یعنی به خطر افتادن زندگی فردی و خانوادگی را به‌دنبال دارد از استرس‌زاترین رویدادهایی است که افراد می‌توانند با آن روبه‌رو شوند. طبیعی است هر چه نیروهای امنیتی در جامعه کارآمدتر باشند و بتوانند با تروریسم مقابله و در کوتاه‌ترین زمان ممکن آن را مهار کنند، احساس امنیت مردم در بازه زمانی کوتاه‌تری به حالت عادی برمی‌گردد.
اهمیت رسانه‌‌ها در کاهش استرس
رسانههای جمعی لازم است که بدون انکار، بزرگ‌نمایی یا کوچک‌نمایی حمله تروریستی، اطلاعات لازم را دراختیار مردم قرار دهند. همچنین باید به آنها در زمینه کنترل اضطراب آموزش دهند و اطلاعاتی را در مورد نشانه‌های خطر و شناسایی تروریست و نوع واکنش لازم در این موقعیت‌ها منتشر کنند. علاوه بر این، دادن حس اطمینان به مردم درمورد کارآمدی سیستم دفاعی کشور و پخش اطلاعات عینی در این مورد نقش بسزایی در کاهش اضطراب خواهد داشت.
منبع: مجله سیب سبز