گیاه دارویی دم اسب
دم اسب گیاهی علفی، دائمی، بند بند و ریزوم دار است و ریزوم آن حامل دو نوع ساقه هوایی است: ساقه ای که به رنـگ قرمز است و در اوایل بهار ظاهـر می شـود و سـاقه دیگری که به رنگ سبز اســت و نازا می باشـد و بعد از سـاقه قـرمـز رشــد می کند. مصرف طبی دم اسب به ساقه سبز آن محدود می شود.
البته از این گیاه گونه های مختلفی در طبیعت وجود دارد که غالباً نه تنها فاقد کاربرد طبی هستند بلکه میتوانند مضر نیز باشند، ولی گونه E. arvense که خوشبختانه در ایران نیز به وفور در مناطق مرطوب یافت می شود، از دیرباز مصرف طبی داشته است.
استفاده ” دم اسب” در دوران باستان
– یونانیان باستان از این گیاه برای درمان زخم استفاده می کردند.
– در طب چینی نیز گیاه دم اسب از دیرباز به عنوان یک گیاه دارویی مورد استفاده بوده است.
– رومی ها در دوران باستان از ساقه های این گیاه که شبیه مارچوبه است در انواع غذاهای خود استفاده می کردند.
– جالینوس حکیم این گیاه را برای التیام تاندون و همچنین مداوای خونریزی بینی تجویز میکرد.
وجود مقادیر زیاد ترکیبات سیلیس در این گیاه موجب شده تا ساقه های آن زبر و خشن باشد. از اینرو از دیرباز، برای تمیز کردن ظروف آشپزخانه و حتی تراشیدن زبری های چوب، از ساقه های آن استفاده می شده است.
کاربردهای دارویی گیاه ” دم اسب”
” دم اسب” حاوی انواع فلاونوئید، اکسید آهن، فیتوسترول و انواع مواد معدنی است و از آن داروهای متعددی به ویژه در کشورهای اروپایی مانند سوئیس و فرانسه تولید می گردد.
با توجه به ترکیبات معدنی موجود در این گیاه (از قبیل سیلیس، کلسیم و پتاسیم) کاربرد دارویی آن در صنایع داروسازی مدرن عمدتاً برای درمان بیماری های مفصلی و روماتیسم است.
این ترکیبات نقش مهمی در تقویت استخوان دارند و به همین دلیل گاهی اوقات از پودر این گیاه نیز به عنوان درمان پوکی استخوان استفاده میگردد.
فلاوندوئیدهای موجود در این گیاه دارای خاصیت پیشاب آور و مدر بوده و موجب تسریع دفع آب و نمک از بدن می گردد. در گذشته نیز از این گیاه برای رفع اختلالات مربوط به دفع ادرار و درمان ادم ناشی از آن استفاده می شده است.
نوشیدن دم کرده گیاه دم اسب موجب افزایش گردش خون در کلیه ها می گردد و مطالعات تجربی نشان داده است که دمنوش این گیاه به آرامی سنگهای کلیوی را حل کرده و دفع می نماید. این اثر را بیشتر مربوط به تأثیر آن در قلیایی کردن ادرار و همچنین فعالیت ضد عفونی کنندگی آن می دانند.
همچنین ترکیبات موجود در این گیاه باعث درمان عفونت مثانه (سیستیت) می گردد.
” دم اسب”در گیاه درمانی
” دم اسب” در گیاه درمانی برای درمان بی اختیاری ادراری در کودکان و شب ادراری آنها تجویز می گردد.
همچنین با توجه به خاصیت قابض بودن آن، عصاره این گیاه برای درمان خونریزی بینی، پولیپ بینی، ترمیم زخم و سوختگی استفاده می شود.
غرغره کردن دم کرده ” دم اسب” برای رفع گلو درد و ورم گلو مؤثر است و مصرف آن اصولاً موجـب بهبـود بیمـاری های ریـوی می گردد.
دم کرده این گیاه به عنوان دهان شویه و برای رفع عفونتهای دهان و لثه یا التهاب حلق نیز به کار می رود.
گیاه دم اسب به دلیل داشتن سیلیس و کلسیم موجب تقویت استخوان ها و تاندون ها می گردد و برای این منظور در گیاه درمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربرد بهداشتی گیاه دم اسب
عصاره گیاه دم اسب دارای کاربردهای متعددی در صنایع بهداشتی است.
استفاده از لوسیون های بهداشتی تولید شده از این گیاه باعث می گردد تا سلول های مرده از روی پوست جدا شده و پوست حالت جوان و شاداب پیدا کند.
حتی پوستهایی که در اثر پیدایش حالت مردگی در سلول ها کبره می بنـدند با استفاده از این لوسیون ها به حالت قـبل بر می گردند.
در کشورهای اروپایی استفاده از این لوسیون بعد از استحمام یا در هنگام “وان گرفتن” رایج شده است.
یکی دیگر از کاربردهای رایج عصاره دم اسب، استفاده از آن برای تقویت و مرطوب کنندگی ناخن های شکننده میباشد. استفاده از محلول عصاره دم اسب بر روی ناخن باعث خون رسانی بهتر به موضع شده و در نتیجه اکسیژن و مواد غذایی بیشتری به ناخن میرسد. ترکیبات سیلیسی موجود در این عصاره خاصیت کراتئولیتیک داشته و موجب از بین رفتن سلول های بافت مرده پوست می شود.
ناخن های آسیب دیده، شکننده و شیار دار ترمیم شده و اسباب استحکام و براق شدن مجدد آنها فراهم می گردد، بگونه ای که در فاصله زمانی اندکی شادابی و رشد ناخن نمایان می شود. بررسی ها نشان داده که استفاده از عصـاره این گیاه می تواند حتی مشکلات ناشی از پسوریازیس روی ناخن ها را نیز برطرف نماید.
منبع: سلامتی