الو دکتر- بله، سرطان بیماری مسری نیست، اما در بیشتر موارد آدم‌ها سرطان می‌گیرند تا اینکه خودبخود در بدن اتفاق بیفتد.
متاسفانه تاکید بر نقش ژنتیک در بروز سرطان، توجه مردم را به عوامل اکتسابی سرطانزا بسیار کمرنگ کرده است. شاید بسیاری از ما زمانی که خبری در رابطه با سرطان می‌شنویم، سعی می‌کنیم با این جمله که «سرطان در خانواده ما ارثی نیست» خودمان و دیگران را دلداری دهیم.
اگر بیان این جملات و گفته و عملکردهای اینچنینی صرفاً برای مقابله با فوبیای سرطان باشد، اشکالی ندارد، اما مشکل از جایی آغاز میشود که عوامل بیرونی دخیل در ایجاد سرطان را نادیده بگیریم، دلایلی که در افزایش آمار سرطان در جهان و بخصوص ایران بسیار موثر است.
دکتر اسماعیل ایدنی، رییس دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز به خبرگزاری ایسنا گفت که با افزایش روند صنعتیشدن و افزایش روند شهرنشینی و دنیای صنعتی، مواجهه با عوامل سرطانزا زیاد شده و این روند افزایش میزان بروز سرطان، یک پروسه جهانی است.
به گفته او لازمه پیشگیری از این روند آن است که کشورهای توسعه یافته، در کنار توسعه صنعتی به پیوست‌های سلامت در اجرای پروژههای صنعتی نیز توجه خاص داشته باشند.
پیوست سلامت، مجموعه فعالیت‌هایی است که تولیدکنندگان آلودگی محیطی موظف به انجام آن هستند تا معدل سلامت محیطی را به نقطه تعادل برسانند.
متاسفانه در حال حاضر در کشور ما، سرطان دومین علت مرگ و میر است. به گفته دکتر اسماعیل ایدنی، تقریبا حدود ۵۰ درصد سرطانها با پیشگیری قابل اجتناب هستند. در میان عوامل سرطانزا، غیر از عوامل ارثی که در بروز بسیاری از سرطانها نقش دارند، مساله تماس با عوامل سرطانزا مهمترین فاکتور در بروز این بیماری است.
رییس دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز تاکید کرد: حتی اگر فردی زمینه ژنتیکی ابتلا به سرطان را داشته باشد، ولی مواجهه خود را با عوامل سرطانزا کم کند، شانس بروز سرطان در وی به نحو قابل توجهی کاهش مییابد.
آلودگی هوا، یکی از عوامل سرطان‌زاست
این گفته دکتر ایدنی اگرچه امیدوارکننده است اما یک هشدار را هم در خود دارد؛ اینکه ۵۰ درصد سرطانها ریشه غیرژنتیکی دارند، چیزی که اغلب از آن غفلت میشود.
عوامل محیطی در بروز سرطان بسیار تاثیرگذار هستند. زمینه‌های ژنتیکی، استعداد فرد را در ابتلا به بیماری مشخص میکند، ولی تماس با عوامل محیطی عاملی است که بروز آن را افزایش میدهد. این عوامل محیطی، موارد متعددی هستند، از جمله اشعهها مانند مواد رادیواکتیو که در خلال جنگ دوم جهانی دوم در شهرهای ژاپن استفاده شد یا فاجعه چرنوبیل. همچنین در مشاغلی که افراد با مواد رادیواکتیو تماس دارند، شانس بروز سرطان افزایش مییابد.
به گفته دکتر اسماعیل ایدنی برخی عوامل سرطانزا میتوانند از راه استنشاق وارد دستگاه تنفس شوند. دستگاه تنفسی مسیری برای ورود بسیاری از مواد سرطانزا به داخل ریه یا دیگر ارگانهای بدن است. سربی که در بنزین وجود دارد، از طریق تنفس جذب میشود و میتواند به سیستمهای دیگر بدن وارد شده و سرطان ایجاد کند.
او گفت: یکی از مهمترین علل در ابتلا به سرطان، استنشاق دود سیگار و دیگر دخانیات و آلایندههای هوا است. اشعه خورشید نیز میتواند در مواردی، سرطانزا باشد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز با بیان اینکه آلودگیهای محیط نیز میتواند به سرطانها منجر شوند، گفت: این آلودگیها شامل آلودگیهای محیطهای بسته و محیطهای باز است که از آلودگیهای محیطهای باز به عنوان آلودگی هوا تعبیر میشود. محیط بسته نیز شامل منزل و محیط کار است.
وی گفت: آلودگیهای محیط کار، میتوانند موجب سرطانهای شغلی شود. معروف‌ترین سرطان شغلی که میشناسیم، سرطان ریه بر اثر تماس با آزبست است. سرطان پرده جنب نیز یکی از سرطانهای شغلی است. گاز رادون نیز سرطان ریه ایجاد میکند و برخی انواع هیدروکربنها هم میتوانند به سرطان خون منجر شوند. راه ورود این مواد ممکن است از طریق استنشاق باشد، ولی در اندامهای دورتر و در مغز استخوان سرطان ایجاد میکنند.
ایدنی عنوان کرد: همچنین مواد خوراکی میتوانند سرطانزا باشند، بسیاری از مواد خوراکی و رژیمهای غذایی نامناسب انسان‌ها که زاییده دنیای جدید هستند، از جمله فستفودها و چربیهای فراوانی که این غذاها دارند، میتوانند دستگاه گوارش را مستعد سرطان کنند. به این ترتیب، سبک زندگی و به خصوص سبک غذایی، استعداد ابتلا به سرطان را بالا برده است.
وی با اشاره به اجرای طرح تحول سلامت در کشور، گفت: سیاست کلی نظام سلامت در پیشگیری از بیماری‌ها بر غربالگری تاکید دارد تا با انجام طرح‌های غربالگری، از بروز بیماری‌های واگیر و غیر واگیر از جمله سرطانها پیشگیری شود.
۱۰ نشانه‌ی سرطان که اکثر افراد نادیده می‌گیرند
۷ غذایی که باعث سرطان سینه میشود