جراحی برای بسیاری از سرطان های کلیه درمان اصلی محسوب می شود. بسته به نوع، اندازه تومور، میزان بیماری و وضعیت جسمی کلی بیمار روش های مختلفی از جراحی وجود دارد. پزشک شما در مورد گزینه های مناسب جراحی با شما صحبت خواهد کرد.
جراحی سنتی : از بین بردن تمام یا بخشی از کلیه
درمان بسیاری از سرطانهای کلیه با برداشتن تومور اولیه در عملیاتی به نام نفرکتومی آغاز می شود. هدف از جراحی برداشتن تومور اولیه و بافت درگیر در کلیه است. حتی اگر سرطان در بدن منتشر شده باشد نفرکتومی هنوز هم می تواند مفید باشد زیرا بافت های سرطانی کمتری باقی می ماند تا بدن با آن مبارزه کند. نفرکتومی یک عمل خوب تعریف شده و متداول است. هزاران نفروکتومی هر ساله برای سرطان کلیه و همچنین برای سایر بیماری ها انجام می شود.
اگرچه نفرکتومی رایج ترین درمان سرطان کلیه است اما توجه به این نکته ضروری است که در بعضی موارد این عمل ممکن است مناسب نباشد. برای جراحی سرطان کلیه دو نوع نفرکتومی وجود دارد. در نفروکتومی جزئی، جراح فقط قسمتی از کلیه که حاوی تومور است را برمی دارد ولی نفرکتومی رادیکال باز شامل برداشتن تمامی کلیه است و غالباً شامل غده فوق کلیوی (آدرنال)، بافت چربی اطراف و غدد لنفاوی مجاور کلیه است.
بیشتر موارد جراح نفرکتومی رادیکال انجام می دهد زیرا در ریشه کن کردن سرطان مؤثرتر است. با این حال، نفرکتومی جزئی ممکن است اغلب در بیماران مبتلا به سرطان های کوچکتر به نتایج مشابه برسد. نفرکتومی رادیکال نیاز به جراحی گسترده تر دارد. غدد فوق کلیوی که با فاصله کمی در بالای کلیه قرار دارند، غالباً در طی نفرکتومی رادیکال برداشته می شوند.
البته هنگامی که تومور نسبتاً کوچک باشد یا در قسمت تحتانی کلیه قرار داشته باشد نیازی به برداشتن آنها نیست. برداشتن جزئی یا کامل غدد لنفاوی در حین عمل نیز ممکن است برای متوقف کردن روند انتشار سرطان مفید باشد اما باز هم این تصمیم بستگی به عوامل مختلفی دارد.
نفرکتومی جزئی سرطان کلیه
از بین بردن تنها بخشی از کلیه، نفرکتومی جزئی نامیده می شود. این روش به حفظ عملکرد کلیه کمک می کند و گاها میتواند به اندازه از بین بردن کل کلیه برای درمان سرطان مؤثر باشد. پزشکان در هر زمان ممکن از این روش استفاده می کنند و تصمیم خود مبتنی بر انتخاب روش جراحی را بر اساس ویژگی های تومور می گیرند.
حفظ کلیه به چند دلیل مهم است. اگرچه افراد می توانند فقط با یک کلیه زنده بمانند و بدن عملکرد خود را حفظ کند اما ممکن است با بالا رفتن سن بیماری هایی چون فشار خون یا دیابت ایجاد کنند. هر دو این شرایط می توانند کلیه باقیمانده را سفت و در نتیجه بیماری مزمن کلیه ایجاد کند.
به عنوان مثال، فشار خون بالا می تواند به رگ های خونی در کلیه آسیب برساند، سطح اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز کلیه ها را برای تصفیه خون کاهش دهد. در دیابت، میزان قند خون بالا می تواند به کلیه ها آسیب برساند و احتمالاً منجر به نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز یا پیوند شود. مطالعات انجام شده توسط پزشکان دانشگاه نیویورک نشان داده که انجام نفرکتومی جزئی برای از بین بردن تومور کوچک تر از ۴ سانتی متر به همان اندازه نفرکتومی رادیکال موثر است.
بیشتر بدانید: عوامل تاثیر گذار بر بیماری نارسایی کلیه و روش های درمانی آن
در دانشگاه نیویورک جراحان همچنین در انجام نفرکتومی جزئی بر روی تومورهای بزرگتر تخصص آموخته اند تا بتوانند تا حد ممکن قسمت های سالم کلیه را نگه دارند. پزشکان می توانند به شما بگویند که آیا این رویکرد برای شما مناسب است یا خیر.
در طی نفرکتومی جزئی، پزشک تومور را با حاشیه ای از بافت سالم اطراف آن برمی دارد و این اطمینان حاصل می کند که همه بافت سرطان از بین رفته است.
برای از بین بردن کمترین میزان بافت لازم پزشکان دانشگاه نیویورک از تکنیک های تصویربرداری برای هدایت جراحی استفاده می کنند؛ از جمله سونوگرافی حین عمل یا تصویربرداری فلورسانس که یک تکنیک پیشرفته است که از فن آوری مادون قرمز مخصوص برای شناسایی ساختارهای آناتومیکی استفاده می کند.
گاها ممکن است یک متخصص آسیب شناسی، تومور و بافت اطراف آن را بلافاصله پس از برداشتن در اتاق عمل بررسی کند تا از این که حاشیه مشخصی از بافت سالم اطراف بافت سرطانی برداشته شده وجود دارد اطمینان حاصل کند. جراحان دانشگاه نیویورک قادرند بیش از ۹۸ درصد مواقع، یکی از بهترین ها در سطح کشور، حاشیه ای از بافت سالم اطراف تومور را جدا کنند. علاوه بر این، پزشکان دانشگاه نیویورک در حال ایجاد تکنیک ها و رویکردهای جدیدتری برای به حداقل رساندن هرگونه آسیب به کلیه در حین عمل هستند.
نفرکتومی رادیکال
پزشکان ممکن است تمامی کلیه را با روشی به نام نفروکتومی رادیکال از بین ببرند تا تومورهای بزرگ کلیوی یا سرطانی که در بافت های مجاور گسترش یافته است را مدیریت کنند. علاوه بر برداشتن کلیه، پزشک ممکن است غدد لنفاوی را نیز که غده های سیستم ایمنی بدن هستند بردارد. سرطان کلیه در موارد نادر، ابتدا می تواند در غدد لنفاوی گسترش یابد.
در طی نفرکتومی رادیکال پزشک، بافت چربی اطراف موضع را برمی دارد و در شرایط خاص غدد فوق کلیوی که ارگان های کوچکی در بالای کلیه ها هستند (یکی در بالای هر کلیه) قرار دارد و بسیاری از هورمونهای مهم بدن از جمله کورتیزول که در پاسخ به استرس ترشح می شود و آلدوسترون که فشار خون را تنظیم می کند را تولید می کنند. هنگامی که یک غده فوق کلیوی برداشته می شود، دیگری تولید هورمون را بر عهده می گیرد.
روش های جراحی سرطان کلیه
از آنجا که بیشتر تومورهای کلیوی که اخیراً تشخیص داده شده اند کوچک و محدود به کلیه هستند، پزشکان دانشگاه نیویورک یک روش جراحی با کمک دستگاه های روباتیک را در صورت امکان ترجیح میدهند. این روش با موفقیت این تومورها را درمان می کند و در مقایسه با رویکردهای جراحی باز آسیب کمتری بر پوست وارد کرده و زمان ریکاوری از آن سریع تر است.
در دانشگاه نیویورک، بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳، ۹۲۶ عمل جراحی سرطان کلیه انجام شده است، ۲۳ درصد نفرکتومی رادیکال و ۷۷ درصد نفروکتومی جزئی.
جراحی باز
جراحی باز ممکن است برای افرادی که تومورهای بزرگ، پیچیده یا پیشرفته دارند که به اندامهای اطراف حمله می کنند ضروری باشد. با اینحال ممکن است در افرادی که چندین عمل جراحی قبلی داشته یا زخم عمیق و گسترده ای روی شکم خود دارند این جراحی توصیه نمی شود.
جراحی باز نیاز به استفاده از برش سنتی دارد، چه در قسمت شکم و چه در زیر دنده ها. یکی از مزایای احتمالی عمل جراحی باز برای نفرکتومی جزئی این است که امکان قرارگیری کلیه در ظرف یخ را فراهم می کند که باعث می شود در حین عمل آسیبی به قسمت های سالم کلیه وارد نشود. این روش ممکن است برای افرادی که تنها یک کلیه دارند یا کلیه های دارای تومورهای متعدد دارند، لازم باشد. مدت زمان موردنیاز برای ماندن در بیمارستان و مراقبت های پزشکی بستگی به شدت جراحی دارد و معمولاً بین سه تا پنج روز متغیر است.
لاپاروسکوپی و سرطان کلیه
اگرچه نفرکتومی رادیکال یا جزئی که از طریق برش های معمولی انجام می شوند متداولترین تکنیک های جراحی است که برای از بین بردن یک کلیه بیمار استفاده می شود اما امروزه تکنیک های جراحی کمتر تهاجمی ای ایجاد شده اند و اغلب مورد استفاده قرار می گیرند. این “جراحی غیر تهاجمی” شامل استفاده از لاپاروسکوپ، ابزاری است که از طریق یک سری برش های کوچک یا “درگاه” از دیواره شکم عبور می کند.
لاپاراسكوپی كه گاهی اوقات به عنوان “جراحی باند كمكی” شناخته می شود براي هر دو نفروكتومی راديكال و جزئی مورد استفاده قرار می گيرد و نتيجه ای یکسان با شیوه جراحی باز بدست می آید. لاپاروسکوپی رادیکال یا جزئی خون ریزی کمتر، دوره ریکاوری کوتاه تر و نیاز به مسکن کمتری نسبت به روش های جراحی باز دارد.
همچنین لاپاروسکوپی با دو روش جراحی دیگر به نام های جراحی کرایو و آر اف ای (استفاده از امواج رادیویی) با موفقیت ترکیب شده است تا تومورهای کلیوی کوچک را در بیماران منتخب از بین ببرد. جراحی کرایو از دمای انجماد (با استفاده از نیتروژن مایع یا دی اکسید کربن) استفاده می کند تا بافت سرطانی را از بین ببرد.
بیشتر بدانید: شایع ترین علائم سرطان کلیه
آر اف آی تومورها را با انرژی حرارتی (گرما) از بین می برد. در بیماران منتخب، این روش با عبور دادن پروب هایی ریز به طور مستقیم از طریق پوست به داخل تومور انجام می شود. همه این روشهای لاپاروسکوپی بازده بالایی دارند اما ممکن است برای همه بیماران مناسب نباشد. ایمنی طولانی مدت و نتایج این تکنیک ها هنوز مشخص نیست. از پزشک خود بپرسید که چه روش جراحی ای برای مورد شما مناسب تر است.
در جراحی لاپاروسکوپی، پزشک چندین برش کوچک در قسمت تحتانی شکم در زیر دنده ها ایجاد می کند. سپس یک لاپاروسکوپ یک لوله نور باریک با یک دوربین کوچک که روی آن نصب شده است وارد بدن می کند. این دستگاه تصاویر دو بعدی از سرطان کلیه و اندامهای اطراف آن ارسال می کند. ابزار جراحی از طریق همان برش های ایجاد شده وارد می شود. جراحی لاپاروسکوپی می تواند زمان بهبودی را به چند روز کاهش داده و باعث زخم های کمتری نسبت به روش باز شود.
پزشکان در لنگان دانشگاه نیویورک پیشگام در پیشرفته ترین تکنیک های جراحی هستند و برای کمک به درمان سرطان کلیه از لاپاروسکوپی به کمک علم روباتیک استفاده می کنند. آنها نسبت به هر مرکز سرطان دیگری در منطقه نیویورک، نفرکتومی جزئی با کمک ربات انجام می دهند. طی ۵ سال گذشته، ۱۰۰۰ نفر مبتلا به سرطان کلیه در این مرکز معالجه شده اند و تقریباً ۸۰ درصد آنها نفرکتومی جزئی داشتند و نود درصد از آنها با استفاده از جراحی روباتیک درمان شدند.
این سیستم جراحی غیر تهاجمی شامل ابزار های جراحی کوچکی است که روی چندین بازوی رباتیک نصب شده است. یک بازوی اضافی که دارای یک دوربین است تصاویر بزرگنمایی شده و سه بعدی را به صفحه رایانه ارسال می کند تا به راهنمایی جراح در طول عمل کمک کند. در طول عمل، ابزار جراحی و دوربین از طریق برش های کوچک در شکم یا پهلو وارد بدن می شوند. جراح این ابزارها و دوربین را از یک اتاقک واقع در اتاق عمل کنترل می کند.
جراحی لاپاروسکوپی روباتیک ممکن است مزایای بسیاری به نسبت جراحی لاپاروسکوپی عادی یا سنتی باز داشته باشد. از برش هایی کوچکتر از عمل جراحی باز استفاده می کند و نیازی به برش دادن عضله یا استخوان ندارد. این نتیجه باعث زخم و ترومای کمتری می شود و زمان ریکاوری کلی سریعتر خواهد بود، به طور معمول دو هفته در مقایسه با چهار تا شش هفته برای روش باز. مدت زمان گذراندن در بیمارستان برای مراقبل های بعد از عمل نیز ممکن است یک تا سه روز باشد.
لاپارسکوپی ای رباتیک نسبت به شیوه های سنتی خون ریزی کمتر و آسیب کمتری بر کلیه وارد می کند و دوده ریکاوری آن کوتاه تر است. یکی دیگر از مزایای این روش این است که پزشک را قادر می سازد از فناوریهای جدید تصویربرداری مانند تصویربرداری فلورسانس نزدیک مادون قرمز استفاده کند. این روش به پزشکان این امکان را می دهد تا تومورها را ببینند و ساختارهای اطراف آن مانند رگ های خونی را راحت تر مشاهده کنند.
بافت تومور سرطان کلیه
بافت خارج شده از تومور می تواند بسیار مهم باشد، هم برای شما به عنوان بیمار سرطانی و هم به طور کلی برای تحقیقات سرطانی. تومور و سایر بافت هایی که توسط جراحی برداشته می شوند اطلاعات بالقوه مهمی را در مورد سرطان شما برای پزشکان بازگو می کنند که ممکن است به برآورد احتمال خطر عود سرطان و به راهنمایی برای درمان های بعدی یا به تحقیقات علمی کمک می کند.
به عنوان مثال، تومور؛ اجتماعی از گلبول های سفید و سایر ترکیبات دیگر سیستم ایمنی بدن است که بدن شما برای مبارزه با سرطان شما به کار گرفته است. در بعضی موارد ممکن است از بافت های سرطانی برای تهیه واکسن یا برای اهداف دیگر استفاده شود. البته در روش جراحب کرایو و آر اف آی بافت نابود می شود و دیگر قابل استفاده نخواهد بود. برخی از روش های درمانی از مواد استخراج شده از تومور برای مبارزه با سلول های بدخیم باقی مانده استفاده می کنند.
این روشهای درمانی نویدبخش شامل ایمونوتراپی انتخابی و واکسن درمانی است. ذکر این نکته حائز اهمیت است که بسیاری از این روشهای درمانی تحقیقاتی است. قبل از عمل باید با پزشک خود مشورت کنید که مناسب ترین میزان استفاده و استخراج از بافت شما بعد از برداشتن چه مقدار است. اگر پزشک شما در مورد برداشت نمونه های خون و بافت تومور با شما صحبت کرد حتما با دقت گوش کرده و از آنچه که درخواست می کند آگاهی حاصل کنید.
قبل از عمل سرطان کلیه
اگر پزشک شما جراحی نفرکتومی را توصیه کند، یحتمل سؤال و نگرانی هایی خواهید داشت. حتما این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید. عمل جراحی شما باید در بیمارستان یا مراکز پزشکی ای انجام شود که در برخورد با سرطان کلیه تجربه دارند. جراح شما باید یک جراح ارولوژیست مورد تایید بیمارستان باشد. وقتی وارد مرحله “پیش از عمل” می شوید، متخصص بیهوشی شما را برای جراحی آماده می کند.
از روشهای مختلف بی حسی می توان برای کاهش درد هنگام بهبودی و ریکاوری از عمل جراحی استفاده کرد. تکنیک های مورد استفاده برای کنترل درد قبل از جراحی مورد بحث قرار خواهند گرفت. ابتدا شما را به اتاق عمل منتقل می کنند، سپس متخصص بیهوشی شما را به بیهوش کرده و عمل جراحی آغاز خواهد شد.
پس از اتمام عمل جراحی و پانسمان زخم ها مدتی را در اتاق بهبودی جراحی خواهید گذراند. شما تحت مراقبت های ویژه قرار خواهید گرفت تا اثرات داروی های بیهوش کننده از بین برود. اگر عمل جراحی سختی گذرانده باشید ممکن است به اتاق مراقبت های ویژه انتقال داده شوید تا روند بهبودی شما برای چند روز از نزدیک قابل کنترل باشد یا برای شروع بهبودی به اتاق خود منتقل می شوید.
بعد از جراحی سرطان کلیه
زمانی که بعد از عمل در بیمارستان سپری می کنید به جراحی ای که انجام داده اید بستگی دارد.
۱. نفرکتومی لاپاروسکوپی ۱ تا ۲ روز
۲. نفرکتومی جزئی ۴ تا ۵ روز
۳. نفرکتومی رادیکال ۵ تا ۷ روز
بیرون آمدن از رختخواب برای جلوگیری از لخته شدن خون، فعالیت روده ها و جلوگیری از ذات الریه مهم خواهد بود. پیاده روی در بهبودی شما بسیار مهم است. کادر پزشکی برای بیرون آوردن شما از رختخواب برای نشستن در صندلی و پیاده روی چندین باره در روز به شما کمک می کنند. پانسمان شما طی ۲۴ ساعت بعد از عمل برداشته می شود و می توانید حمام کنید. پس از بیدار شدن روده ها (عبور گاز)، به شما اجازه می دهد نوشیدن مایعات را شروع کنید و کمی بعد از آن می توانید شروع به خوردن مواد غذایی جامد کنید.
مرخصی از بیمارستان
در صورت ترخیص از بیمارستان، داروهای ضد درد و نرم کننده مدفوع به شما ارائه می شود. تیم پزشکی شما در مورد هرگونه محدودیت در فعالیت، رژیم غذایی و غیره دستورالعمل هایی را در اختیارتان قرار می دهد. پیگیری مواردی که تیم پزشکی توصیه می کند، بسیار مهم است. بسته به نوع جراحی و خود فرد بیمار، ریکاوری حدود ۴ تا ۸ هفته طول می کشد. قرار ملاقات بعد از عمل طبق ترجیح و توصیه پزشكان انجام می شود.
خلاصه
برای اکثر بیماران مبتلا به سرطان کلیه نفرکتومی بخشی از برنامه بهبودی شما خواهد بود. این جراحی هر ساله هزاران بار انجام می شود و کاملاً بی خطر و مؤثر است. پیشرفت های جدید در تکنیک های جراحی، اشکال کمتر تهاجمی با بهبودی های سریع تر را نشان می دهد.