بیماری آزبستوز چیست و در چه مواردی به مزوتلیوما تبدیل می شود؟

ما در این مطلب به بیماری آزبستوز و تمام خصوصیات بالینی آن اشاره خواهیم کرد و توضیح خواهیم داد که آیا و در کدام موارد، آزبستوز به سرطان مزوتلیوما تبدیل می شود. استنشاق آزبست باعث بیماری های مختلفی در ریه ها می شود که فیبروز بینابینی ریوی یکی از شایعترین آنها است. در حال حاضر موارد ابتلا به این بیماری کاهش یافته است. اما به طور کامل متوقف نشده و موارد جدید همچنان در حال تشخیص هستند.

بیماری آزبستوز چیست؟

بیماری آزبستوز ممکن است چندین سال پس از قرار گرفتن در معرض آزبست تشخیص داده شود. این امر به دلیل طولانی بودن مدت زمان نهفتگی بیماری است. در واقع، بیشتر موارد شناسایی بیماری آزبستوز ناشی از مواجهه با آزبست در گذشته است. حتی در بسیاری از موارد، مدت زمان نهفتگی این بیماری ممکن است چندین دهه به طول انجامد. درمان بیماری آزبستوز برای علم پزشکی یک چالش به شمار می رود. زیرا کورتیکواستروئیدها و سرکوب کننده های سیستم ایمنی بدن به طور محدود می توانند در درمان این بیماری کمک کننده باشند و حتی اگر آزبستوز به مزوتلیوما تبدیل شود، شرایط بیماری می تواند بسیار وخیم تر شود.

آزبست یک ماده معدنی پیچیده است که به طور طبیعی تولید می شود. بیماری آزبستوز با ایجاد کلاژن در فضای بینابینی ریه به دلیل پاسخ های التهابی مزمن و ترشح واسطه‌های profibrotic ، تشخیص داده می شود.

اگرچه بیماری آزبستوز از دیرباز شناخته شده بوده و از دیدگاه بالینی به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است، اما تا به حال، مکانیسم رشد بیماری در سطح سلولی به خوبی مشخص نشده است. علاوه بر این، تا کنون درک روشنی از مرحله تبدیل آزبستوز به بیماری مزوتلیوما وجود ندارد.

ویژگی های بالینی بیماری آزبستوز

استنشاق طولانی مدت فیبرهای آزبست منجر به ابتلا به بیماری فیبروز بینابینی ریه می شود. برخی از شایع ‌ترین علائم این بیماری شامل موارد زیر است:

• سرفه های مزمن که به اکثر درمان‌های رایج پاسخ ضعیف می دهد.
• تنگی نفس پیشرونده
• خس خس سینه
• خستگی شدید
• درد در قفسه سینه و شانه ها
• متورم شدن انگشتان با پیشرفت بیماری

اشعه ایکس قفسه سینه، سی تی اسکن، آزمایش عملکرد ریه مانند اسپیرومتری ممکن است به تشخیص مواردی از بیماری که علائمی از خود نشان نمی دهند، کمک کنند. بنابراین، موارد فوق برای تشخیص بیماری در مراحل اولیه بسیار تأثیرگذار هستند. با این حال، پزشک متخصص نمی‌ تواند تنها بر اساس آزمایشات عملکردی ریه یا تصویربرداری، قرار گرفتن در معرض آزبست را تشخیص دهد. زیرا بسیاری از بیماری‌های دیگر ریه ممکن است تصویری مشابه از ریه را ارائه دهند. بنابراین، سابقه قرار گرفتن در معرض آزبست به مدت طولانی می ‌تواند به تشخیص این بیماری کمک کند.

بیشتر بدانید: راه های درمان آزواسپرمی چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

همچنین برای تشخیص بیماری، متخصصان پزشکی ممکن است از بیوپسی ریه استفاده کنند. بیوپسی ریه شامل بررسی بافت ریه در زیر میکروسکوپ برای تایید تشخیص است.

مطالعات تحقیقاتی نشان می ‌دهند که بیماری آزبست در بیشتر موارد تنها با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آزبست ایجاد می شود. بنابراین، این بیماری بیشتر در افرادی که در حرفه های خاص مشغول به کارند، مانند معدنچیان کارگران نساجی و عایق کننده های خانه مشاهده می شود. در واقع، بیماری آزبستوز به دلیل قرار گرفتن و مواجهه با ماده ی آزبست، حتی به مدت زمان کوتاه ایجاد می شود.

دوره نهفتگی بیماری آزبستوز چقدر است؟

مدت زمان نهفتگی بیماری با میزان قرار گرفتن در معرض آزبست ارتباط مستقیم دارد. این به این معنی است که قرار گرفتن شدید و زیاد در معرض آزبست، موجب کاهش دوره نهفتگی بیماری می شود. در حالیکه قرار گرفتن کوتاه مدت، دوره نهفتگی طولانی تری خواهد داشت. در حال حاضر، به دلیل قطع و حذف استفاده از آزبست توسط صنایع مختلف و یا استفاده اندک از آن، دوره نهفتگی بیماری افزایش یافته است.

در اوایل قرن بیستم، دوره نهفتگی بیماری آزبستوز در حدود ۵ تا ۶ سال بود. در حالی که تا اوایل قرن بیست و یکم، این مدت به ۱۲ الی ۲۰ سال افزایش یافت. چنین افزایش قابل توجهی در دوره نهفتگی بیماری ثابت می ‌کند که آزبستوز تنها در صورت رسیدن به آستانه مشخصی از قرار گرفتن در معرض آزبست رخ می دهد. این تاخیر در دوره نهفتگی مدت زمان تبدیل آزبستوز به مزوتلیوما را نیز شامل می شود و آن را به تاخیر می‌ اندازد.

تاخیر و افزایش دوره نهفتگی بیماری آزبستوز به این معنی نیست که قرار گرفتن در معرض دوزهای اندک آزبست بی خطر است. دوزهای پایین آزبست ممکن است باعث ایجاد فیبروز بینابینی ریه ها شود. اگر قرار گرفتن در معرض آزبست بسیار کمتر از مکانیسم دفاعی باشد، بدن می تواند آزبست را از ریه ها خارج کند. اما هرچه قرار گرفتن در معرض این ماده شدیدتر باشد، خطر ابتلا به آزبستوز نیز به همان اندازه افزایش می یابد.

علاوه براین، احتمال ابتلا به بیماری آزبستوز در افراد سیگاری بیشتر است. این به این دلیل است که استعمال دخانیات به مکانیسم ترشح دستگاه تنفسی آسیب می رساند و در نتیجه احتباس ذرات آزبست در ریه بیشتر می شود. به همین دلیل، احتمال ابتلا به بیماری آزبستوز و کاهش دوره تبدیل آزبستوز به مزوتلیوما بیشتر می شود.

در حالت کلی انواع مختلفی از آزبست وجود دارد که برخی از آنها خطر بیشتری نسبت به سایرین دارند.

میزان مرگ و میر ناشی از آزبستوز

مطالعات اپیدمیولوژیکی نشان می دهد که در حال حاضر استفاده از آزبست به شدت کاهش یافته است. بنابراین مرگ و میر ناشی از آزبست بسیار کمتر شده است.

چه افرادی در معرض خطر آزبستوز قرار دارند؟

امروزه صنایع بسیار کمی وجود دارند که از ماده آزبست استفاده می کنند. علاوه بر این، درک بهتر از خطرات ناشی از آزبست موجب تصویب اقدامات عالی ایمنی در صنایعی که هنوز از آن استفاده می کنند، شده است. بنابراین، خطر قرار گرفتن سطح بالا در معرض آزبست که منجر به بیماری آزبستوز می شود، نزدیک به صفر است. با این حال، امروزه قرار گرفتن در معرض خطر آزبست در برخی از مناطق، همچنان ممکن است وجود داشته باشد. به عنوان مثال، در نوسازی و یا تخریب ساختمان های قدیمی که در آنها از آزبست استفاده شده است.

عوارض بیماری آزبستوز

افرادی که مبتلا به بیماری آزبستوز هستند ممکن است عوارض خاصی را تجربه کنند. یکی از این عوارض، تبدیل بیماری آزبستوز به مزوتلیوما است. مزوتلیوما یک عارضه نادر اما خطرناک است و درمان آن بسیار سخت تر و تهاجمی تر از بیماری های ریوی مانند سرطان است. همچنین افرادی که در معرض آزبست قرار گرفته اند و یا به بیماری آزبستوز مبتلا شده اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به انواع سرطان های ریه قرار دارند. در واقع آزبستوز می تواند به مزوتلیوما و همچنین انواع دیگر سرطان های ریه تبدیل شود. در نهایت آزبستوز می تواند منجر به ضخیم شدن پوشش ریه به نام پلور شود.

بیشتر بدانید: سرطان مزوتلیوما چیست؟ + علائم و درمان آن

درمان بیماری آزبستوز

روش‌های درمانی بسیاری برای بیماری آزبستوز، مورد آزمایش قرار گرفته اند. اما بیشتر درمان های دارویی  نتایج مطلوبی را ارائه نکرده‌اند. در قرن بیستم، درمان های تهاجمی با کورتیکواستروئیدها و سرکوب کننده های سیستم ایمنی برای کاهش پاسخ های التهابی مورد استفاده قرار گرفت. با این حال، این درمان ها نمی توانند نتایج را بهبود بخشند. از این رو اکسیژن درمانی همراه با ورزش درمانی می ‌توانند مفید باشند و اثرات سمی ناشی از دارو ها را ندارند.